CİHAT BURAK
MsXLabs.org
1915 yılında İstanbul’da doğan Cihat Burak, ressamlığıyla tanınmışsa da, kendisi Güzel Sanatlar Akademisi Mimarlık Bölümü' nden mezun bir mimar ve aynı zamanda ödül kazanmış hikaye kitapları da bulunan bir yazardır. Cihat Burak Ortaöğrenimini Galatasaray Lisesi’nde tamamladı. 1943’te İstanbul Güzel Sanatlar Akademisi Mimarlık Bölümü’nden mezun oldu. Bir süre çeşitli resmî kurumlarda ve mimarlık bürolarında çalıştı. 1952’de Bayındırlık Bakanlığı adına Birleşmiş Milletler bursuyla Paris’e gitti.
1955’te Türkiye’ye döndü ve aynı bakanlıkta Proje Tanzim ve Fen Heyeti müdürlüğüne getirildi. 1961’de pre-fabrik inşaat yöntemlerini incelemek üzere yeniden bursla Fransa’ya gönderildi. Bursun bitiminde bakanlıktaki görevinden ayrılarak Paris’te kaldı ve resim çalışmalarına ağırlık verdi. 1965’te Türkiye’ye dönen Burak, Özel Işık Mimarlık Yüksek Okulu’nda ders verdi ve özel kuruluşlarda mimarlık yaptı. Bayındırlık Bakanlığı’nda çalıştı. Gaziantep Hükümet Konağı, İzmit Adliyesi, Ankara Banknot Matbaası, Rize Adliyesi, Beşiktaş Şair Nedim İlkokulu gibi yapıların projelerini çizdi. İlk kişisel sergisini 1957’de Beyoğlu Şehir Galerisi’nde açtı.
Yabancı ülkelerde (Fransa, İngiltere, Almanya) resim sergileri açtı; yurt dışında düzenlenen çağdaş Türk sanatı sergilerine katıldı. 1967’de Türkiye Çağdaş Ressamlar Birliği birincilik ödülünü, 1973’te Devlet Resim ve Heykel sergisi başarı ödülünü aldı. Cihat Burak’ın gerçekçi bir üslubu vardır. Serpiştirilmiş küçük figürler içeren kent görünümleri, kediler, mezarlıklar, tablolarının sık raslanan öğeleridir.
Yapıtlarında halkın ve bireylerin içinde bulunduğu çelişkileri yine halka özgü bir espri anlayışıyla, ancak eleştirel bir gözle ele alan Cihat Burak, özellikle 1960’lı yıllarda toplumsal gerçekçilik, toplumsal psikoloji ve toplumsal eleştiri anlayışını net bir anlatım ve fantastik bir yönelimle tuvale yansıtmıştır. Ele aldığı ölüm, doğa, bitki, hayvan, günlük yaşam kesitleri gibi tüm konuları kendi iç dünyasından çeşitli ögelerle zenginleştiren sanatçının boya kullanımındaki dokusallık, karşıt renkler ve duygu onun bir ölçüde dışavurumcu anlatıma yaklaşmasını da sağlamaktadır. Çizgisel değerleri ön plana çıkardığı eserlerinde ise tüm unsurlar en ince ayrıntılarına kadar işlenmiştir.
Cihat Burak resimde farklı teknikleri denemiş, özellikle oyma baskı alanında ürünler vermiştir. İstanbul Resim Heykel Müzesi koleksiyonlarında bulunan Mirasçılar, Lüks Hayat, Yunus Emre gibi örnekler Topkapı albümünde bulunan 153 minyatürüyle tanınan nakkaş Muhammed Siyah Kalem’in çizgisine yaklaşmaktadır. Günlük yaşamda insan ve insan eylemlerine eleştirel bir gözle yaklaşan Cihat Burak için, mirasçılar oldukça elverişli bir konudur. Olasılıkla zengin bir mirasa yelken açmış ve bir gemide toplanmış mirasçılar, yüzlerindeki açgözlü ve kurnaz ifadelerle tanımlanmış, geminin üzerinde zenginliği belirten Roma devrine ait natürmortlarla mirasçı kavramı desteklenmiştir. Sanatçının Lüks Hayat adlı yapıtında, bu kez devleşmiş ve bir o kadar da çirkinleşmiş insan hayvan karışımı bir figür canlandırılmıştır. Bu figür, Cihat Burak’ın resimlerindeki fantazyaya tipik bir örnektir.
Cihat Burak, resmin yüzeyini bir mozaik gibi işlemiştir. Kimi zaman teknik olarak da mozaik anlayışını resmine dahil etmiştir. Resim Heykel Müzesi’nde bulunan İncili Kız adlı büyük boyutlu çalışmasında kızın üzerindeki aksesuar ve oturduğu zeminde, küçük taşların yan yana konulduğu hissini veren ve Bizans mozaiklerini anımsatan bir teknikle çalışmıştır. Geri plan ile kedinin dokusu ve tekniği, İncili Kızın oturduğu alanın tekniğinden farklılaştırılarak hem figür hem de teknik öne çıkarılmıştır. Yaşadığı toprakların tarihi, edebiyatı, sanatı ve kültürel birikiminden yalnızca biçimsel olarak değil, çocuksu bir duyarlılıkla yararlanmış ve konunun işleniş biçimiyle Türk resmine farklı bir değer kazandırmıştır.
Derlemedir.
Cihat Burak
