Vincenzo Scamozzi

Andrea Palladio'nun en sadık öğrencisi ve izleyicisidir; çoğunlukla klasikçilik düşüncesinin kurucusu olarak kabul edilir. Daha çok Venedik Cumhuriyeti ve Padova'da çalıştı, birçok saray, villa, kilise ve tiyaro yaptı. İtalyan sınır kasabası Palmanova'nın planlarını da o hazırladı.

Venedik'te dünyaya geldi, babası Bertotti Scamozzi tarafından Olimpico Akademisi ortamında yetiştirildi. Salzburg Katedrali için tasarımlar hazırladı. 1584'te Venedik'te, Jacopo Sansovino'nun Biblioteca Marciana'sından esinlenerek ama, bir ölçüde yavanlaştırarak San Marco Meydanı'ndaki Procuratie Nuove'yi yapmaya başladı. Palladio'nun ölümünden (1580) sonra, onun yapıtlarından çoğunu tamamladı. Bunlar arasında, Venedik'teki San Giorgio Maggiore Kilisesi ve Sabbioneta'da yapacağı tiyatroya esin kaynağı olan, Vicenza'daki Teatro Olimpico (değişmez sahne dekoru, 1585) sayılabilir. 1585'te, Palladio'nun başlamış olduğu Olimpico Tiyatrosu'nu tamamladı. Sahnenin gerisindeki dekorda yer alan beş kapının arkasına perspektif kurallarına uygun birer sokak görünümü ekledi. Kapı boşluklarından görünen tabanları hafif eğimli bu sokaklar, her izleyicinin görüş açısında en az bir tanesi girecek biçimde düzenlenmişti. Ama perspektif çok abartılı olduğu için sokaklardaki yapıların cepheleri geriye doğru çok küçülüyor, dolayısıyla bu sokaklarda oyun oynanamıyordu.

Scamozzi, Sabbioneta'da da bir saray tiyatrosu (1588-90) yaptı. Bu yapıda izleyici sıraları “U” biçiminde düzenleyerek iki yandan sahneye doğru yaklaştırdı. “U”'nun kolları arasında kalan ve Eski Yunan tiyatrolarının orkestrasına benzeyen boşlukta da oyuncular oynayabiliyordu. Scamozzi sahnede de değişiklik yaptı. Olimpico Tiyatrosu'nun sahnesindeki orta kapıyı bu kez bütün sahne eni kadar genişletti, öbür dört kapıyı da attı. Böylece dekor, sahnenin iki yanındaki ev sıralarıyla tek bir geniş sokağa dönüştü. Bu sokağın tabanı da arkaya doğru eğimliydi. Ama evlerin perspektifi ölçülü yapıldığı için oyun sahnenin bütün derinliğince oynanabiliyordu. Scamozzi'nin Sabbioneta Tiyatrosu'nda yarattığı bu sahne düzeni, genel ilkeleriyle 20. yüzyıla değin kullanıldı.

Başyapıtı, Lonigo'daki villa Rocca Pisana'dır (1576'dan önce) ve bu yapıda Palladio'nun Rotonda'sına kendi yorumunu getirmiştir. Kuramları bazı bakımlardan Palladio'nunkilerden farklıysa da, 1615'te Venedik'te yayımlanan L'idea dell'architettura universale (Evrensel Mimarlık Düşüncesi) adlı kitabındaki yazılarıyla Palladio üslubunun Inigo Jones ve daha sonraki klasikçi İngiliz mimarları etkilemesine yol açtı (Palladio üslubu).

Kaynak: Büyük Larousse