Cornelis Theodorus Maria van Dongen

VAN DONGEN (Cornelis Theodorus Marie, Kees — denir), hollandalı ressam (Delfthaven 1877 - Monte-Carlo 1968), 1929'da transız uyruğuna geçti. Rotterdam Güzel sanatlar okulu'nda öğrenim gördü (1895), gazeteler için çizdi. Yapıtlarında ağır basacak olan anlatımcı üslup, daha o dönemde, liman sahneleri ya da hayat kadını figürlerinde görülmeye başlanır. 1897'de Paris'e gitti. L'Assiette au be- urre (1901), Frou-Frou, ta Revue blanche (1903) gibi dergilerde çalıştı. 1904'te Vollard’ın galerisinde açılan ilk kişisel sergisinin tanıtma yazısını Fönöon kaleme almıştır. 1905 Güz Salonu'nun fovlar bölümüne, 1908’de de Kahnvveiler’in öğütleri üzerine, Dresden'deki Die Brücke sergisi'ne katıldı. Zaten, soytarılar (1904 ve 1905) ve Boulogne ormanında atlılar dizileri, bu akıma yakın bir anlayış ortaya koyar. 1906-07'de Bateau-Lavoir'a yerleşti, Picasso ile tanıştı. Uruguay'ı (1907), ispanya ve Fas'ı (1910, 1911) [Parmaklıkta kadınlar, Saint-Tropez müzesi], Mısır'ı (1913) dolaştı. 1913 Güz Salonu’nda skandala yol açtı, nülerinden biri polis tarafından sergiden kaldırıldı. Montmartre’dan Montparnasse’a geçti, üslubu daha çizgisel bir nitelik kazandı. Markiz Casati ile ilişkisi sayesinde yüksek sosyetede tanındı. Van Dongen, Çılgın yıllar'ı, caz müziğini, zenci dansçıları, Poiret'nin tasarladığı elbiseleri yapıtlarında başarıyla yansıtmıştır (Dotiy Sisters, 1925’e doğr., özel kol.). Atölyesi, siyaset ve edebiyat adamları, sosyeteden kişilerle dolup taşıyordu (Anna de Noail- tes’ın portresi, 1931, Stedelijk Museum, Amsterdam). Sanatçı, Cannes, Deauville, Venedik'te düzenlenen zariflik yarışmalarına başkanlık etmiştir. Kibar çevrelerde elde ettiği bu ün, o dönemde yaygın olan resim anlayışının tersine, maddeden sıyrılmış figürler ve parlak renkler aracılığıyla ortaya koyduğu büyük yaratacı gücün (Çiçekli vazo, 1917, Paris kenti Art moderne müzesi; Markiz Casati, 1925’e doğr., sanatçının eski koleksiyonu) eleştirmenlerin gözünden kaçmasına yol açmıştır. Manzaraları bireşimci üsluplarıyla dikkati çeker. Van Dongen çeşitli kitapları da resimlemiştir: Binbir gece masalları (1918), la Garçonne (1925), les Ldpreuses (1946), Geçmiş zaman peşinde vb.