Çok eski zamanlardan beri ağaç ya da metal yüzeyleri çeşitli desenlerle süslemekte kullanılan oymacılık sanatı, desenlerin bu yüzeyler üzerine keskin bir aletle oyulmasına dayanır. Hakkâklık da denen oymacılık günümüzde daha çok oymabaskı yöntemiyle yapılan baskıların kalıplarının hazırlanmasında kullanılır. Gravür olarak da bilinen oymabaskı yönteminde, basılacak olan desen tahta ya da metal bir levha üzerine oyularak çizildikten sonra levhanın yüzeyine özel bir mürekkep sürülür. Daha sonra levhamn üzerine bir tabaka kâğıt serilir ve sıkıca bastırılarak levha üzerindeki mürekkepli desenin kâğıda çıkması sağlanır (bak. Basim). Oymabaskı, mürekkebin kalıba sürülüş yöntemine göre, kabartma baskı ve çukur baskı denen iki farklı biçimde yapılır.
Kabartma Baskı. Bu tür oymabaskı yapmak için desenin oyulduğu ağaç ya da metal kalıbın yüzeyi çok düzgün ve pürüzsüz olmalıdır. Bu pürüzsüz yüzey üzerine bir merdaneyle matbaa mürekkebi sürülünce mürekkep dengeli bir biçimde dağılarak yüzeyin her yerini ince bir katman halinde kaplar. Ama basılacak desenin kazınmış olduğu çukur yerlere mürekkep gitmez. Daha sonra baskı kâğıdı mürekkepli yüzey üzerine özenle yayılarak iyice bastırılır. Böylece kalıptaki mürekkep kâğıda geçer. Deseni oluşturan ve kalıp üzerine oyulmuş olan çizgilerde mürekkep olmadığı için bunlar kâğıt üzerinde beyaz çizgiler olarak kalır. Bu yöntemle basılan resimler beyaz çizgilerin siyah fon üzerinde oluşturduğu desenler biçimindedir.
Çukur Baskı. Kabartma baskının tersine, çukur baskı türünde basılan resim, beyaz fon üzerinde siyah bir desen biçimindedir. Bu baskıda kullanılan kalıp kabartma baskıdaki-nin aynıdır; ama bu kez kalıba mürekkep bir merdaneyle değil yumuşak bir fırçayla sürülür ve kalıp üzerindeki oyma çizgilerin içine de dolar. Sonra kalıbın yüzeyi silinerek üzerindeki mürekkep iyice temizlenir. Sürülmüş olan mürekkep yalnızca oyuk çizgilerin içinde kalır. Daha sonra kalıbın üzerine nemlendirilmiş baskı kâğıdı serilir ve kalıp metal bir yatağa yerleştirilerek ağır merdanelerin arasından geçirilir. Merdaneden geçerken kalıba iyice bastırılan kâğıt, kalıbın üzerindeki çukur çizgilerde bulunan mürekkebi emer. Bu tür bir oymabaskı resme yakından bakılırsa, siyah çizgilerin kâğıt yüzeyinden hafifçe kabarık olduğu görülür.
MsxLabs & TemelBritannica
