Battani
(858-929)
Devrinin en önemli astronomlarından ve matematikçilerinden olan Battani, Sabit ibn Kurra gibi, Urfa’ nın Harran bölgesindendir ve yıldızlara tapan Sabii dinine
mensuptur. Rakka’ da özel bir gözlemevi kurmuş ve burada 887-918 tarihleri arasında son derece önemli gözlemler yapmıştır. Güneş, Ay ve gezegenlerin hareketlerini gözlemlemiş, yörüngelerini doğru bir biçimde belirlemeye çalışmıştır. Güneş ve Ay tutulmalarıyla ilgilenmiş, mevsimlerin süresini büyük bir doğrulukla hesaplamış, ekliptiğin eğimini de dakik olarak belirlemeyi başarmıştır. Ayrıca, Güneş yılını 365 gün 5 saat 46 dakika 24 saniye olarak belirlemiş; Güneş’ in apojesinin (Güneş’in Yer’e en yakın olduğu nokta) boylamının Batlamyus’ un gözlemlerinden bu yana 16º 47’ artmışolduğunu bulmuştur. Bu, apoje ve perije noktalarının hareketli olduğu anlamına gelmekteydi. Ancak sonraları Copernicus ekinoksların salınımına inandığı halde Battani inanmamıştır.
Battani, İslam astronomisinin önemli problemlerinden Kıble tayini meselesini de ele almıştır. Namaz kılarken secd edilmesi gereken yön kıble doğrultusudur. Bu
yüzden islam dünyası’nda kıble yönünün belirlenmesinin büyük önemi vardır. İslam astronomlarının çoğu hazırladıkları cizlere, usturlablara ve rubu tahtalarına kıble
cetvelleri eklemişlerdir. Kıble doğrultusunu ise İslam astronomları değişik yöntemlerle belirlemişlerdi. Bunlardan biri, usturlabın arkasındaki rüzgar gülü adı ile işlenmiş levhadan yararlanarak tayin etme yöntemidir. Battani ise kıble doğrultusu belirlenecek yerin ve Mekke’ nin boylam ve enlemini tespit etmiş ve boylam ve enlem farkını alıp Kıble doğrultusunu bulmuştur. Bu yöntem, daha sonra, İbn Yunûs (ölümü 1009), tarafından da kullanılmıştır
Son düzenleyen Safi; 27 Şubat 2018 01:27
