Oksijenli ve oksijensiz solunum nedir?

SOLUNUM:canlıların enerji elde etmek için organik besin maddelerini parçlamalarına solunum denir.Solunum oksijenli ve oksijensiz solunum olarak ikiye aayrılır.
OKSİJENSİZ SOLUNUM:organik maddelerin enzimatik reaksiyonlara yıkılıp enerji üretilmesine oksijensiz solunum (fermantasyon) denir.Sitoplazmada gerçekleşen reaksionlardır:hücrelerde enerji üretmek için genellikle gilikoz kullanılır.Fermantasyon reaksiyonlarında glikozun pirüvik asite kadar olan yıkımına glikoz denir.
OKSİJENSİZ SOLUNUM:organikbesin maddelerini oksijenle yakılıp ATP enerjisi üretimine oksijenli solunm denir.gerek canlılarda gerekse diş ortamlarda oksitlenme esnasında enerji açıga çıkar.Canlı vucudunda
açıga çıkan enerji enzim sistemiyle kontrol altına alınır veATP molekülünde depo edilir

SOLUNUM ÇEŞİTLERİ

Bazı canlılar besinlerin yıkılmasında oksijen kullanırlar;yani OKSİJENLİ SOLUNUM yaparlar.
Bazıları ise oksijen kullanamaz;yani OKSİJENSİZ SOLUNUM yaparlar.

GLİKOLİZ

Canlılar ister oksijenli ister oksijensiz solunum yapsın başlangıç reaksiyonları glikolizdir.
Glikozun pürivata parçalandığı bu reaksiyonlara glikoliz denir.

Glikoliz Reaksiyonları

Stoplazmada gerçekleşir.
Glikoz fruktoza dönüşür ve 2 PGAL(Fosfogliseraldehit)oluşur.
PGAL ortamda bulunan NAD(NikotinAmidDinükleotid) ile NADH2 oluşturur.
Ortamda bulunan ADP’ler ATP’ye dönüşür.4 ATP sentezlenmiş olur.

OKSİJENSİZ SOLUNUM

2 tip oksijensiz solunum vardır.
1) Etil Alkol Fermantasyonu
2)Laktik Asit Fermantasyonu

EtilAlkol Fermantasyonu

Bakteriler ve bazı mayalar tarafından gerçekleştirilir.
Glikoz parçalandıktan sonra elde edilen pürivattan 1 CO2 çıkarak Asetaldehit oluşturular
Asetaldehit NADH2 ile reaksiyona girerek onun Hidrojenlerini alır.
Son ürün Etil Alkoldür.

Laktik Asit Fermantasyonu

Çizgili kaslardaki hücreler yeterli oksijen bulamadığında, oksijensiz solunum gerçekleştirirler.
Glikolizde oluşan pürivatlar mitokondriye geçemediğinden, glikolizde NAD’a verdiği hidrojenleri geri alarak laktik asite dönüşür.

Oksijenli Solunum

Canlı hücrelerde karbonhidrat, yağ ve proteinlerin oksijen kullanarak parçalanması ve ATP sentezlenmesi olayıdır.
Karbonhidratlar monosakkaritlere, yağlar yağ asitleri ve gliserole, proteinler aminoasitlere dönüştürüldükten sonra solunum tepkimelerine katılırlar.
Oksijenli solunumun genel denklemi:

Glikoz + 6 O2 6 CO2 + 6 H2O + 38 ATP şeklidedir

Oksijenli Solunum 3 Kademede Gerçekleşir

Glikoliz Evresi
Krebs Devri
Oksidatif Fosforilasyon Evresi (ETS)

A) Glikoliz Evresi

Tıpkı oksijensiz solunumda olduğu gibidir.

B) Krebs Devri

Ortamda O2 varsa pürivatlar mitokondriye geçer.
Herbir pürivat molekülünden 1 mol CO2 ve 2 mol H ayrılır.
2 C’lu bir molekül olan Aktif Asetik asit oluşur.
Aktif Asetik asit 4 C’lu bir molekülle birleşerek 6 C’lu Sitrik asiti oluşturur.
Sitrik asit 5 C’lu bir bileşiğe dönüşürken 1 CO2 oluşur.
5 C’lu bileşikten 1 CO2 daha ayrılır ve 4 C hale gelir.
En son 4 C’lu molekül bir kaç defa ortama H+ verdikten sonra tekrar 4 C’lu hale gelir.

C) Oksitatif Fosforilasyon (ETS)

Glikoliz ve krebs devrinde hazırlanan NADH2 ve FADH2 deki H atomlarına ait elektronlar ETSden geçtikten sonra O2 ile birleşir.
Bu sırada ATP üretilir ve sonuçta HO2 molekülleri oluşur. Bu devreye Hidrojen yolu reaksiyonları denir.
NADH2 üzerinden ETSye giren 2 elektronun O2 ye taşınması sırasında 3 ATP üretilir.
Eğer 2 elektron FADH2 üzerinden ETSye katılırsa üretilen enerji miktarı 2 ATPdir.
Burada ATP sentezi yükseltgenme ve indirgenme reaksiyonlarıyla sağlandığı için bu devreye ve ATP üretim şekline Oksitatif Fosforilasyon denir.

Oksijenli Solunumda Enerjinin Hesaplanması

Glikoliz reaksiyonlarında 4 ATP (enzim-substrat düzeyinde),
Krebs devrinde 2 ATP (enzim-substrat düzeyinde),
ETS de 34 ATP (oksitatif fosforilasyonla) olmak üzere
Toplam 40 ATP
Glikolizde harcanan 2 ATP (aktifleşme enerjisi olarak) ile
Net Kazanç: 38 ATP dir.

Oksijenli Solunumun Fermantasyondan Farkları

Glikoz + 6 O2 6 CO2 + 6 H2O + 38 ATP
O2 kullanılır.
İnorganik yapıda (CO2 ve H2O) son ürünler oluşur.
40 ATP üretilir. (toplam)
Mitokondri görev yapar.
Canlıların çoğunda gerçekleşir.
ETS enzimleri görev yapar.
Krebs devri vardır.

Fermantasyonun Oksijenli Solunumdan Farkları

Glikoz 2 CO2 + 2 Etil Alkol + 2 ATP veya Glikoz 2 Laktik Asit + 2 ATP
O2 kullanılmaz
Etil Alkol, Laktik Asit ve Asetik Asit gibi organik ürünler oluşur.
4 ATP üretilir. (Toplam)
Tamamı sitoplazmada gerçekleşir.
O2 siz solunum yapan az sayıda canlıda ve de O2 nin bulunmadığı veya yetersiz olduğu durumlarda kas hücrelerinde gerçekleşir.

Fermantasyon ve Oksijenli Solunumun Ortak Yönleri

CO2 oluşumu olabilir.
ATP oluşur ve ATP harcanır.
Glikoz kullanılır.
Enzimler görev yapar.
Glikoliz gerçekleşir.

MsXLabs Üye Girişi