dava
bir hukuki uyuşmazlığın çözülmek üzere mahkemenin önüne getirilmesi.

Bu bir suç isnadını içeren bir ceza davası olabileceği gibi, bir hakkın tanınması için mahkemeden hukuksal koruma istenmesini içeren bir hukuk davası ya da idari dava da olabilir.

Dava kavramı yargılama usullerinin geçirdiği evrim içinde çeşitli öğeleri içermiş ve dayandığı esasların farklılığı nedeniyle bazı türlere ayrılmıştır. Davanın en eski ve klasik türü hukuk yargılamaları usulündeki esaslara dayanır. Buna göre dava bir sübjektif hakkın yaptırımıdır. Oysa ceza yargılamaları usulünde dava toplum düzenini bozucu bir eylemin varlığına dayanır. İdari yargılama usulünde ise dava, ceza yargılamaları usulündekine benzer. Bu usulde de kamu düzeninin idarenin bir işlemiyle bozulmuş olduğu iddiası, dava hakkının varlığı için yeterlidir. Bununla birlikte idari dava açılması için bazı hukuk davalarında da görüldüğü gibi bir kişisel çıkarın zedelenmiş olması gereği vardır.

Bu nedenle idari davalar bazı bakımlardan hukuk davalarına, bazı bakımlardan da ceza davalarına benzemekle birlikte, kendine özgü yönleri bakımından bağımsız bir kategori oluşturur.

Hukuk davaları birincil (asli) ve ikincil (feri) dava olarak iki türe ayrılır. Birincil dava, uyuşmazlığın mahkeme önüne getirilmesine neden olan esas iddiaya, yani başka bir dava ile ilgili olmayan bağımsız bir iddiaya dayanan davadır.

İkincil dava ise tarafların birincil dava ile birlikte ve buna ek olarak, başka bir şey hakkında da hüküm verilmesi istemini içeren davadır. Örneğin zilyetliğe el atmanın önlenmesi (müdahalenin men’i) istemini içeren dava birincil, buna ek olarak ileri sürülen tazminat istemi de (Medeni Kanun m. 896) ikincil davadır.

Ceza yargılamaları usulünde birincil ve ikincil dava ayrımı başka bir esasa dayanır. Bir kimseye yöneltilen suç isnadının araştırılmasını içeren birincil ceza davası, dava sonunda uygulanacak yaptırıma göre dar anlamda ceza davası ve güvenlik önlemi davası biçiminde ikiye ayrılır. İkincil ceza davası ise bir suç isnadının araştırılması amacına değil, yasak hakların geri verilmesi, bir malın zoralımı ya da bir ceza mahkemesinin kararının yanlış olup olmadığının araştırılması (kanun yolu yargılaması) gibi amaçlara yönelik olan davalara verilen bilimsel addır. Cezanın infazı sırasında infazla ilgili olarak ortaya çıkan uyuşmazlıkların çözülmesi amacıyla açılan infaz davası da ikincil ceza davası niteliğindedir.