Ayak Ağrıları

Arama

VIP VIP Üye

14 Mayıs 2010 Mesaj #1

VIP VIP Üye

Bu maddedeki yazılar yalnızca bilgi verme amaçlıdır. Yazılanlar, doktor uyarısı ya da uzman önerisi değildir.

Ayak Ağrıları
Hazırlayan: Doç. Dr. Ayhan KAMANLI

Ayaklarımız tüm vücudumuzun yükünün taşındığı, ayak bileği, arka ayak dediğimiz topuk bölgesi, orta ayak ve ön ayak kısımlarımdan oluşur. Yapısı çok mükemmel dizayn edilmiş bir amortisör gibidir. Yürümenin basma fazı esnasında vücudumuzun ağırlığı o taraf ayak tarafından taşınır. Dizaynı yükün eşit ve dengeli bir biçimde ayağın yapısını oluşturan kemik, bağlar, kaslar ve eklemlerin açısal düzeni ile yere yansıtılır. Ayağın işlevini tam olarak getirmesi yalnız ayak sağlığı açısında önemli olmayıp tüm bedenimizin, özellikle komşu eklemlerin sağlığı içinde gereklidir. Aşağıda hastalıklara değinilirken ilgili bölümlerde kısaca temel yapılarla ilgili bilgide verilmektedir.

Ayağı oluşturan yapılar

Kemikler
Kalkaneus, talus, naviküler, küneiform kemikler (3 adet), küboid kemik, metatars (tarak kemikleri), falankslar (parmak kemikleri)

Kaslar
Ayağın bacak kısmı ile ilişkili olan ve ayağın içinde olan kasları olmak üzere pek çok kası vardır. Bacak kaslarının hemen hepsi ayağın fonksiyonu ile alakalıdır. Ayak bileğine geriye, tabana, sağa ve sola bükülme veya bunların bileşkesini oluşturan çeşitli hareketler yaptırırlar. Bacak kaslarına örnek olarak, gastroknemius (baldır kası), tibialis anterior kası (tibia ve fibula–kavak kemiklerinin önündeki kas) verilebilir. Ayağın içindeki kaslar ise parmak eklemlerinin bükülme, açılma vs gibi işlevleri yanı sıra tonusları ile ayağın kavislerini de etkileme görevi yaparlar.

Bağlar
Ayağın bağları, ayak kemikleri arasındaki açı için çok önemlidir. Eklemleri, kemikleri stabilize ettiği gibi kasların anatomik dizaynına da yardım ederler. Örnek olarak taban lifi-bağı diyebileceğimiz plantar fasya verilebilir. Gerginliği taban kavsinin oluşmasında oldukça önemlidir.

Eklemler
Tibia talar, talo kalkaneal, talonaviküler, kalkaneo kuboid eklem, intartarsal eklemler, tarsometotarsal eklemler, interfalanjial eklemler sayılabilir.

Açılar
Ayağın pek çok açısı tanımlanmıştır. Açıların belli ortalam bir değerleri vardır. Çeşitli hastalıklar bu açıların edeğimesinden, yada değişmesine neden olurlar. Aşağıdaki şekilde bu açılardan çeşitli örnekler görülmektedir.

Şekil 1: Ayağın çeşitli açıları, ve ileri derecede düz tabanlı bir ayak grafisi

Ayak tipleri
Metatars (tarak) kemikleri arası ilişkilere göre 3 ayak tipi vardır (parmakların uzunluk sırasına göre)

Pozitif indeksli ayak: 1 > 2 > 3 > 4 > 5
Pozitif negatif indeksli ayak: 1 = 2 > 3 > 4 > 5
Negatif indeksli ayak: 2 > 1 > 3 > 4 > 5

Şekil 2

Şekil 3: Ayak parmaklarının uzunluklarına göre sınıflama

Ayağın arkları
Her ayak 2 longitudinal (uzunlamasına) ve 2 transvers (enine) arka sahiptir

Medial longitudinal (iç uzunlamasına) ark
Lateral longitudinal (dış uzunlamasına) ark
Anterior transvers (ön enine) metatarsal ark
Midtarsal transvers (orta enine) ark

Ayakla ilgili hastalıklar (Yerleşim bölgelerine göre)
Ayak arka bölümü (topuk) hastalıkları;

Plantar fasiit
Subkalkaneal topuk ağrı sendromu
Ağrılı topuk yağ dokusu
Tarsal tünel sendromu
Topuk dikeni
Yüzeyel aşil bursiti
Aşil tendiniti

Ayak orta bölümü hastalıkları;

Medial ark zorlanması
Lisfrank eklem instabilitesi
Posterior tibial tendon yetersizliği

Ayak ön bölümü hastalıkları

Metatarsalji
Baş parmak ve küçük parmakların deformiteleri

Ayakla ilgili hastalıklar (Nedenlerine göre)
Deformiteler

Pes planus
Pes kavus
Ayak parmakları deformiteleri

Travmaya bağlı hastalıklar

Kırıklar
Kronik ayak zorlanması

Sistemik inflamatuar hastalıklar

Romatoid artrit
Seronegatif spondilartritler

Vasküler (damarsal) bozukluklar

Tromboanjitis obliterans
Reynaud hastalığı

Nörolojik (Sinir sistemi ile ilgili) bozukluklar

Tuzak nöropatileri
Metabolik hastalıklar
Gut-Diabetes mellitus

Aşağıda sık görülen bazı hastalıklar kısaca açıklanmıştır.

Düz tabanlık (Pes planus) (Şekil 4)
Bu tanım, ayağın açılarının belli derecelerde değişerek yere temas eden uzunlamasına arkın çökük olduğu durumlar için kullanılmaktadır. Uzunluğuna iç ark açısı tabana daha çok temas edecek şekilde değişmiştir. Ayağın çeşitli açıları sebep ya da sonuç olarak bu durumdan etkilenmektedir. Kısaca düz tabanlık ayağın iç uzunlamasına arkının (İUA) azalması veya tam kaybolmasıdır

Doğuştan veya edinsel olabilir
Flask, spastik veya rijit olabilir

Belirtileri

Düz tabanlı adolesan ve erişkinlerde uzun süre ayakta durmakla ayakta gerginlik, hassasiyet ve ağrı, anormal yorgunluk ve baldır ağrısı oluşur
Muayenede ayak, ağırlık vermeden ve bastırarak muayene edilir
Ayak tabanı derisinde 1. ve 2. metatars başları altında,
Topukta ise iç plantar yüzde kalınlaşma ve nasır oluşumları dikkati çeker

Şekil 4: Pedotopografi; A: Normal ayak, B: Düz taban, C: Çukur ayak (Pes cavus)

Düz tabanlık durumunda tedavide amaç;

Bağlardaki gerginliği azaltmak,
Gövde ağırlığını ayak dışına taşımak,
Ayak tabanını içe çeviren ve taban kaslarını güçlendirmek,
Ayağı yukarı çeviren ve ayak tabanını dışa çeviren kasları gevşetmek,
Varsa aşil tendon gerginliğini azaltmaktır

Tüm bunlar destekleyici ortezler ve egzersizlerle sağlanabilmektedir

Ayakkabı olarak ön kısmı geniş, alçak topuklu ayakkabılar önerilmektedir
Uzun ark destekli, mantar olması tercih edilen (şok absorban etki) tabanlıklar sık kullanılmaktadır
Ayakkabı topuğu iç tarafına yerleştirilen Thomas topuğu topuğun iç bölümünü desteklemektedir
Konservatif tedavinin yetersizliği, ileri derecede bozukluk, ayakkabı problemlerinin çok fazla olması ve hastanın normal aktivitelerinin engellenmesi halinde nadiren ameliyat uygulanabilir

Çukur ayak (Pes Kavus)

Ayağın uzunlamasına olan arkının normalden fazla yüksek olması pes kavus olarak adlandırılmaktadır
Pençe ayak, talipes arkuatus isimleri de kullanılmaktadır
Pes kavus nörolojik hastalıklar seyrinde görülebileceği gibi %31-81 arasında değişen oranlarda medeni bilinmemektedir.
Tabana fazla bası nedeniyle, topuk ve taban dokuda enflamasyon (plantar fasiit = taban ana lifinde iltihabi reaksiyon) gelişir
Tarak kemiklerinde düşüklük bağları zayıflatır, tarak kemiklerinin normalden daha fazla ayrılmasına yol açar
Bu duruma yayvan ayak denilir.

Tedavisi pes kavusun derecesine göre değişir

Ayağın dışını destekleyen ortopedik bir botla, yüksek ark ve içe dönmeden kaynaklanan basınca karşı konulur
Ark, ayak tabanının iç kısmı ile temas edecek yükseklikteki ped ile doldurulabilir
Ayakkabının dış kenarına ileriye uzanabilen ters thomas topuğu verilebilir
Topuk kemiğinin taban yüzünde ağrı varsa, oyuk topuk ve SACH (Sert bilek topuk yastığı) kombinasyonu ile topuk ağrısı giderilir
Ayağın iç kasları güçlendirici egzersizler tedaviye eklenmelidir
Özellikle parmaklara germe egzersizleri önerilir
İleri derecede şekil bozukluğu olduğunda ameliyat uygulanabilir.

Pes ekinus

Pes ekinus ayağın aşağı bükük fikse olmasıdır
Doğuştan mevcut olabileceği gibi sonradan da gelişebilir
Hafif durumlarda üst kısmı yüksek, özel bağcık şekli ile ayağa girmesi kolay ayakkabı önerilir
Ayakkabının içine yükseltici konularak,yüksek topuk gereksinimi karşılanır
Ayağın iç kısmı sıkışık ve ekinus pozisyonunda olduğu için uzunluğuna ark desteği gerekir
Tarak kemiklerinde düşme ve metatarsalji (ayağın kısmında ağrılı bir klinik durum) varsa, metatarsal ped kullanılmalıdır.

Pes ekinovarus

Ekinusla birlikte içe dönüklük pozisyonu da vardır.
Ayak fleksibl ise normal pozisyona getirecek modifikasyonlar eklenir
Dıştan topuk ve taban desteği ile ayağın pozisyonu normale getirilir
Ayak sabit ise topuk ve taban iç kısmından desteklenerek, ayağın yere düz basması sağlanır.
Tedavi yenidoğan döneminde başlar. Seri alçılama ve ameliyat gerekebilir.

Topuk hastalıkları

1- Plantar medial ağrı ( topuk taban iç taraf ağrısı)

Subkalkaneal ağrı sendromu
Tuzak nöropatileri
İzole plantar fasiit
Ağrılı topuk yağ dokusu
Fleksor hallusis longus tendiniti
Topuk dikeni (Epin kalkanei)
Kalkaneal stres kırığı
Sistemik hastalıklar

2- Posterior topuk ağrısı

Yüzeyel aşil bursiti
Retrokalkaneal bursit
Haglund deformitesi
Aşil tendiniti

3- Lateral topuk ağrısı

Subkalkaneal ağrı sendromu

Topuk ağrısı sendromu diye de adlandırılır
Ağrı, taban fasyasının (kirişinin) yapışma yerinde, kalkaneus (topuk kemiği altında yağ yastığındaki dejenerasyon ve iç kalkaneal çıkıntının periostitinden (kemiği kaplayan özel zarın iltihabi reaksiyonu) kaynaklanmaktadır
Ağrı bölgesel hassasiyet şeklindedir ve yayılım göstermez

İzole plantar fasiit (taban kirişi iltihabi reaksiyonu) ve topuk dikeni (Şekil 5)

Obez, orta yaşlı ve yaşlı kişilerde, atletlerde tekrarlayıcı travmalar sonucu veya uzun süreli ayakta kalma nedeni ile ortaya çıkar
Ayrıca ankilozan spondilit, reiter sendromu ve psöriatik artrit ile ilişkili entesopatilerde de (kirişin kemiğe yapışma yeri iltihabi reaksiyonu) oluşabilir
Kilo kaybı, dinlenme, sıcak kompres, romatizmal ilaçlar, topuk yükseltme, yumuşak lastik topuk pedleri, yastıkçıklar kullanarak hastanın yük verme basıncının azaltılması önerilir
Topuk dikeni oluşmuşsa, ortası delik keçe veya sünger yastık, fizik tedavi yöntemleri, lokal enjeksiyonlardan yararlanılır, son olarak da ameliyat düşünülebilir

Şekil 5: Topuk dikeni olan bir hasta

Aşil tendiniti (Topuk arkasındaki insandaki en kalın ve kuvvetli kirişin iltihabi reaksiyonu)

İstirahate alma, çeşitli ilaçlar, fizik tedavi ajanları faydalıdır

Aşil Bursiti (yastıkçık iltihabi reaksiyonu)

Uygun olmayan ayakkabılar nedeni ile oluşur
Tedavisi, istirahat ve ayakkabının yaptığı basıyı ortadan kaldıracak uygulamalardır

Aşil tendon rüptürü (Kirişin kopması)

40-50 yaşlarda görülür
Kısmi veya tam olabilir
Erken ameliyat gerekir
Dört haftalık bir hareketsizlikten sonra, kas gücünü arttırıcı egzersizlere başlanır

Fleksör hallusis longus tendiniti (Ayak başparmağının bükülmesini sağlayan kas kirişinin lezyonu)

Plantar fasiitin en sık karıştığı durumdur
Ağrının lokalizasyonu ayak tabanının tam ortasıdır
Ayak baş parmağının dirence karşı bükülmesi bu olgularda ağrılıdır
Tedavi çeşitli ilaçlar fizik tedavi ve koruyucu önlemler şeklindedir.

Haglund topuk

Kalkaneusun (topuk kemiğinin) arka-üst köşesinin aşırı çıkıntılı olmasıdır
Tedavide çeşitli ilaçlar, fizik tedavi, lokal enjeksiyonlar, bazen ameliyat uygulanır

Sever hastalığı

Topuk kemiğinin büyüme bölgesindeki yapının iltihabi reaksiyonudur
Daha çok aktif, atletik ve şişman erkek çocuklarında görülür
Ana yakınma aktivite sonrası topallamaya yol açan topuk ağrısıdır
Tedavi konservatiftir

Ayağın Ön Kısmındaki Bozukluklar

Tarak kemik başlarının taban yüzünde ağrı ve aşırı duyarlılık söz konusudur
Özellikle çukur ayakta ortaya çıkar
Yayvan ayak ve düşük taraklar oluşur
Ayakkabının içine bir yükseltici ve onun üzerine de skafoid ped yerleştirilebilir
Ayakkabı düzenlemesi yanı sıra ağrıyı azaltmak için ilaçlar, taban kasları güçlendirici egzersizlerde tedavide yer almalıdır

Morton nöroması (parmaklar arası sinirde lokal reaksiyoner büyüme)

Genellikle 3. ve 4. parmaklar arasındaki parmak siniri üzerindeki basıncın etkisi sonucu gelişir
Kadınlarda daha sıktır
Hasta, özellikle yürürken oluşan ağrı ve yanmadan yakınır
Ağrı bazen de sürekli olabilir
Hafif vakalarda, hassas bölgeye enjeksiyonu yararlıdır
Kısa bir süre ilaç tedavileri kullanılabilir
Fizik tedavi uygulamaları ve özellikle iyontoforez uygulamaları etkilidir
Ayakkabı topuğu alçaltılmalıdır
Ayakkabı modifikasyonları, tabanlıklar kullanılabilir.
Bu işlemlerden sonuç alınmazsa, cerrahi olarak çıkarılması gerekebilir

Parmak Deformiteleri
Halluks valgus (Ayak başparmağının dışa doğru bükülmesi ile gelişen bir deformite)

Kadınlarda ve özellikle yüksek topuklu dar ayakkabı giyenlerde sık rastlanır
Birinci parmağın iç yüzünde eklemin üzerinde çıkıntı ilebirlikte iltihabi reaksiyon ve kronik bağ dokusu kalınlaşması meydana gelir
Eklem bölgesinde doku yıkımı olur
Bu nedenle deriden bir yama ile dışarı doğru balonlaştırılarak hazırlanmış ayakkabılar önerilir
Sivri burunlu ve yüksek topukludan kaçınmak gerekir
Başparmağın içe doğru hareket ettiren kasını güçlendirici egzersizler başlangıçta faydalı olabilir
Çok ilerlemiş olgularda ameliyat uygulanır

Kaynak

BEĞEN Paylaş Paylaş

"İnşallah"derse Yakaran..."İnşa" eder YARADAN.

Cevapla

Kapat

Saat: 07:09 Hoş Geldiniz Ziyaretçi

Ücretsiz üye olarak sohbete ve
forumlarımıza katılabilirsiniz.
Üye olmak için lütfen tıklayınız.

Son MesajlarYenile

Uykusuzlar Buraya, Gece Sohbetimiz

Sayfa 0.057 saniyede 5 sorgu ile oluşturuldu

MsXLabs Üye Girişi