Gökada (Galaksi)

Et Kancası Gökadası-NGC 2442

Yana Yatmış Bir Gökadanın İki Görüntüsü

Et Kancası Gökadası ya da diğer adıyla NGC 2442 çarpıcı bir şekilde yana yatmıştır. Sarmal kollardan biri kendi üzerine doğru sıkıca katlanmış ve yakın zamanda gerçekleşmiş bir süpernovaya ev sahipliği yapmaktadır, diğer kol ise içerisindeki yeni yıldız oluşumları ile çekirdekten dışa doğru uzanmaktadır. 2.2 metrelik MPG/ESO teleskobu ve NASA/ESA Hubble Uzay Teleskobu, bu asimetrik sarmal gökadanın birbiri ile çelişen iki faklı görüntüsünü elde etmiştir.

Bir güney (gökküresi) takımyıldızı olan Uçanbalık (Volans) takımyıldızında bulunan Et Kancası Gökadası- NGC 2442 asimetrik sarmal kolları ile kolayca tanınmaktadır. Gökadanın yana yatmış görüntüsünün geçmişte bir zamanda başka bir gökada ile girdiği kütle çekimsel etkileşimden kaynaklandığı düşünülüyor buna rağmen gökbilimciler henüz muhtemel sanığı tesbit edemediler.

Gökadaya lakabını veren çift kanca şeklinin açıkça görülebildiği bu geniş açılı görüntü Şili, La Silla’da bulunan 2.2 metrelik MPG/ESO teleskobunun üzerinde bulunan Geniş Alan Görüntüleyicisi ile alındı. Bu görüntü ayrıca NGC 2442′ye yakın diğer birkaç gökada ile birlikte zengin arkaplanda bulunan uzak birçok gökadayı da içeriyor. Yer’de bulunan Geniş Alan Görüntüleyicisi uzaydaki Hubble’ın görüntü netliğine ulaşmasa da tek çekimde çok daha büyük bir gökyüzü bölümünü görüntüleyebiliyor. Bu iki alet genelde gökbilimcilere tamamlayıcı bilgiler sunmaktadır.

NASA/ESA Hubble Uzay Teleskobu’nun aldığı bu yakın plan görüntüsü =>Eso1115b gökadanın çekirdeğine ve iki sarmal kolunun küçük bir kısmına odaklanmıştır. 1999 yılında bu kolda bulunan yaşamının sonuna gelmiş devasa bir yıldız süpernova olarak patlamıştır. Gökbilimciler, yer tabanlı daha eski gözlemler ile 2001 yılındaki eski Hubble görüntüleri ve 2006 sonlarında çekilen bu görüntüleri karşılaştırarak ölüm döşeğindeki bu yıldıza neler olduğunu detaylı bir şekilde araştırdılar. Bu görüntünün alındığı dönemde süpernovanın kendisi çoktan solmuş ve gözden kaybolmuştu.

ESO gözlemleri aynı zamanda Hubble ile yıldız yaşam döngüsünün diğer muhtemel sonlarını da göstermektedir. Gökadanın büyük bir kısmı özellikle daha uzun olan sarmal kol, pembe ve kırmızı yamalar ile bezenmiştir. Bu renk yıldız oluşum bölgelerindeki hidrojen gazından kaynaklanmaktadır; yeni doğan yıldızlardan gelen güçlü radyasyon, yıldızın oluştuğu bulut içerisindeki gazı uyarır ve parlak kırmızı bir renkte parlamasını sağlar.

Başka bir gökada ile etkileşmesi, Et Kancası Gökadası’na bu alışılmadık asimetrik şeklini vermiş ve büyük olasılıkla bu yakın zamanlı yıldız oluşumunu tetiklemiştir. Gökadanın şeklinin bozulmasına neden olan çekim (gelgit) kuvveti aynı zamanda gaz bulutlarının bozulmasına neden olmuş böylece kütleçekimsel çöküşlerini başlatmıştır.

Daha Fazla Bilgi

Avrupa Güney Gözlemevi ESO, Avrupa’daki en önemli hükümetlerarası gökbilim kuruluşudur ve dünyanın en üretken gökbilim gözlemevidir. 15 ülke tarafından desteklenmektedir: Avusturya, Belçika, Brezilya, Çek Cumhuriyeti, Danimarka, Finlandiya, Fransa, Finlandiya, Almanya, İtalya, Hollanda, Portekiz, İspanya, İsveç, İsviçre ve İngiltere. Tasarıma, inşaya ve önemli bilimsel keşiflere olanak sağlayan güçlü yer tabanlı gözlem faaliyetlerine odaklanan iddialı bir program yürütmektedir. ESO ayrıca gökbilim araştırmalarında teşvik edici ve düzenleyici bir dayanışma konusunda öncü bir rol oynamaktadır.

ESO Şili’nin Atacama Çölü bölgesinde benzeri olmayan üç adet birinci sınıf gözlem yerleşkesi işletmektedir: La Silla, Paranal ve Chajnantor. ESO Paranal’da dünyanın en gelişmiş optik gökbilim gözlemevi olan Çok Büyük Teleskob’u (Very Large Telescope), ve dünyanın en büyük tarama teleskobu VISTA’yı işletmektedir. ESO varolan en büyük gökbilim projesi ve devrimsel gökbilim teleskobu ALMA’nın Avrupalı ortağıdır. ESO şu anda “gökyüzünü izleyen dünyanın en büyük gözü” olacak 42-metre çapında Avrupa Aşırı Büyük optik/yakın kızılöte Teleskobu, E-ELT’yi inşa etmeyi planlıyor.

Kaynak:ESO-Uzaybilimleri(10 Haziran 2011)

MsXLabs Üye Girişi