T.Hv.K.K. - Türk Hava Kuvvetleri

F-16 Fighting Falcon

F-16 Savaşan Şahin Lockheed Martin üretimi çok amaçlı, tek motorlu jet savaş uçağı. General Dynamics şirketi tarafından, ABD Hava Kuvvetleri için geliştirilmiştir. Hafif avcı olarak dizayn edilmiş, başarılı bir çok amaçlı avcı uçağıdır. Geniş kullanım alanı, olağanüstü manevra kabiliyetiyle kendini kanıtlamış ve başarısıyla birçok ülkeye ihraç edilmiştir. F-16 büyük Batı kökenli avcı projesi sonucunda üretimi 1976 yılında onaylanmıştır. 2. Dünya Savaşı sonrası uçaklar içinde MİG-21'den (10,000+) sonra en çok üretilen savaş uçağıdır. En güncel bilgilere göre 4,400 adetten fazla üretilmiştir.

Genel Bilgiler Bugün dünyada 24 ülkenin hava kuvvetleri F-16 savaş uçağının değişik modellerini kullanmaktadır.Günümüzde ABD Hava Kuvvetleri için olmasa da ihracat için geliştirilmiş versiyonları üretilmektedir. 1993 yılında General Dynamics uçak üretim hakkını Lockheed firmasına satmış, Lockheed firması, Martin Marietta firması ile birleşerek Lockheed Martin adını almıştır.

F-16it dalaşı için sayısız yenileştirmeye girmiş, daha iyi bir görüş için konopi su damlası şeklinde yapılmış, yüksek G kuvvetiyle yapılan dönüşlerde pilota kolaylık sağlaması için kontrol kolu sağa alınmış ve pilota etki eden G kuvvetini azaltmak için pilot koltuğu arkaya doğru eğik yapılmıştır. Silahları gövde içindeki M61 Vulcan top ve 11 yükleme noktasına takılabilen çeşitli füzelerden oluşmaktadır. Ayrıca 9G'ye dayanabilen ilk avcı uçağıdır. İtiş-ağırlık oranı 1'den yüksek olmamak koşuluyla güçlü tırmanabilmekte ve gerektiğinde dik olarakta hızlanabilmektedir. F-16'nın resmi adı Fighting Falcon olmasına rağmen, pilotlar ondan Viper diye bahsederler.

F-16'nın ABD Hava Kuvvetleri'nde 2025 yılına kadar serviste kalması düşünülmektedir. F-16'lar ile değiştirilecek F-35 Lightning II uçakları 2011'de servise girmeye başlayacak ve kademeli olarak F-16'lar, F-35 Lightning II uçaklarıyla yer değiştirecektir.

F-16 çok amaçlı bir av-bombardıman uçağıdır. Silahlarını hava ve kara hedeflerine çok yüksek hassasiyetle sevk edebilir. F-16 nın yapımında F-15 ve F-111 gibi kendini ispatlamış uçakların teknolojilerinden yararlanılmıştır. F-16 güçlü radarı sayesinde alçaktan uçan uçakları bile tespit edebilir. F-16 dünyada ilk Elektronik Kumandalı Uçuş (İngilizce: Fly By Wire) yani uçuş kontrol mekanik aksamı elektronik sistemlerle yönetilen ilk savaş uçağıdır. F-16'nın manevra kabiliyeti çok yüksek ve atiktir. Bu da F-16'yı kullanımı zor uçaklar kategorisine sokar. F-16'da HUD, HOTAS, "Cam" Kokpit gibi özellikler de kullanılmıştır. F-16 tam yüklü olarak yaklaşık 9g'ye dayanabilir (hava yer görevlerinde azami 5.5g).
Çok yönlü taktik ve avcı uçağı olan F-16 uçakları havadan havaya ve havadan yere savaş kabiliyetine sahiptir. F-16C serisi tek kişilik F-16D serisi ise çift kişiliktir. F-16 uçağında turbofanlı tek motor mevcuttur. Hava alığı yere çok yakın olduğu için YAMAHA (motora giren yabancı maddelerin yarattığı hasar) alması çok kolaydır. Bu nedenle uçağın bulunduğu ve taksi yaptığı yerlerin en ufak maddelerden dahi arındırılması gerekir. Ayrıca bu hava alığı uçak üzerinde çalışan personel için son derece tehlikelidir. Uçak en düşük seviyede çalışırken bile motor bir insanı çekebilecek kadar emiş gücü oluşturup bir kazaya neden olabilir. Bu tür kazalar ülkemizde de yaşanmıştır ve maalesef ölümle sonuçlanmıştır.
F-16 uçağının tek motorlu olması nedeniyle uçağa elektrik ve hidrolik takat gelmediği zamanlarda acil olarak takat sağlayan ünite (EPU) devreye girer. Bu sistemde yakıt olarak kullanılan Hidrazin insan vücuduna temas ettiğinde veya buharına maruz kalındığında sağlık açısından zararlı etkilere sahiptir. Bundan dolayı kaza/kırım olaylarında ya da acil durumlarda uçağa yaklaşmadan önce uçağın sağ yan tarafında bulunan gösterge ve dedektörler iyice kontrol edilir, uçağa herhangi bir müdahelede bulunmadan önce EPU sistemiemniyet pimi takılarak ve pilot kabininden OFF edilerek devreden çıkartılır.

Fiyatı

Birim Maliyeti:

F-16A/B: US$14.6 milyon (1992)
F-16C/D: 28.520 TL (1998)
F-16E/F: 26.9 milyon US$ (2005)
F-16I: ~895.256tl(2006)

Teknik Özellikleri (F-16C Blok 40)

Boyut Doneleri
- Uzunluk: 15.03 m (49.31 ft)
- Kanat Genişliği: 9.45 m (31.00 ft)
- Yükseklik: 5.09 m (16.70 ft)
- Kanat Alanı: 27.88 m2 (300 ft2)
Ağırlık Doneleri
- Boş Ağırlık: 8.495 kg (18.725 lb)
- Tipik Yükleme: 10.780 kg (23.765 lb)
- Azami Ağırlık: 17.010 kg (37.500 lb)
- Yakıt Kapasitesi :
  - Dahili: 3.105 kg (6.846 lb)
  - Harici: 3.066 kg (6.760 lb)
- Azami Faydalı Yük: 7.800 kg (17.200 lb)
Güç Kaynağı
- Motor: 1 x General Electric F110-GE-100
- Motor Gücü: 17.155 lbf (76.3 kN)
Performans
- Azami Hız:
  - 12.000 metrede 2.175 km/s (1.350 mph) - 2.05 Mach
  - Deniz Seviyesinde 1.460 km/s (915 mph) - 1.2 Mach
- Tırmanma Hızı: 254 m (834 ft) /sn
- Servis Tavanı: 15.240 m (50.000 ft)
- Menzil:
  - Yüksüz ve azami yakıt ile 3.890 km (2.100 nm)
  - Tipik yükleme ile 1.000 km (540 nm)
- Kanat Hücum Açışı: 40°
- Kanat Açıklık Oranı: 3.0
- Planlanan Hizmet Ömrü: 8.000 saat
Personel
- F-16A/C/E: 1 Pilot
- F-16B/D/F: 2
- F-16I : 1 Pilot + 1 Silah/Radar Sistem Operatörü

Silah Sistemleri

Top

1 x 20 mm M61A1 Vulcan (512 mermi)

Havadan Havaya Muharebe Füzeleri AAM

6 x AIM-9 Sidewinder
6 x AIM-120 AMRAAM
6 x Python-4
4 x R.550 Magic II
4 x IRIS-T

Havadan Karaya Taaruz Füzeleri

6 × AGM-65 Maverick
4 × AGM-88 HARM
2 × AGM-154 JSOW
2 × AGM-158 JASSM
4 × BLU-107 Durandal
2 × AS-30L
2 × AGM-142 Have Nap (Popeye II)

Gemi Taarruz Füzeleri

2 × AGM-119A Penguin
2 × AGM-84 Harpoon

Bombalar

GBU-10 Paveway II, GBU-12 Paveway II, GBU-24 Paveway III Lazer güdümlü bombalar
Mk-20 Rockeye, CBU-52/58/71/87/89/97 Demet bombaları
CBU-103, CBU-105 WCMD
BLU-109
MK-81, MK-82, MK-83, MK-84 Genel maksat bombaları
BLU-109, GBU-31/35/38 JDAM
GAU-3A 70 mm (2.76 inç) Roket podu
Nükleer Bomba
B61

Kullanan Ülkeler

Bahreyn: Bahreyn Kraliyet Hava Kuvvetleri (33)
Belçika: Belçika Hava kuvvetleri (90) ilk siparişi 116 (96 tek ve 20 çift kişilik), 1988'de 44 ek sipariş (40 tek - ve 4 çift kişilik) 90'a indirildi (72 aktif hizmette,18 yedekte)
Şili: Şili Hava Kuvvetleri (28)
Danimarka: Danimarka Kraliyet Hava Kuvvetleri (60)
Mısır: Mısır Hava Kuvvetleri (195)
Yunanistan: Yunan Hava Kuvvetleri (148)
Ürdün: Ürdün Kraliyet Hava Kuvvetleri (58)
Endonezya: Endonezya Hava Kuvvetleri (12; F-16A/B'den F-16C/D versiyonuna yülkseltme planlanıyor, ayrıca ellerinde bulunan F-5E/F'leri F-16C/D ile değiştirme opsiyonu üzerindede duruluyor)
İsrail: İsrail Hava Kuvvetleri (362)
İtalya: İtalya Hava Kuvvetleri (34; USAF'dan Kiralandı)
Fas: Fas Kraliyet Hava Kuvvetleri (24 F-16 C/D sipariş edildi)
Hollanda: Hollanda Kraliyet Hava Kuvvetleri (100)
Norveç: Norveç Kraliyet Hava Kuvvetleri (76)
Umman: Umman Kraliyet Hava Kuvvetleri (12)
Pakistan: Pakistan Hava Kuvvetleri (114)
Polonya: Polonya Hava Kuvvetleri (48)
Portekiz: Portekiz Hava Kuvvetleri (45)
Singapur: Singapur Cumhuriyeti Hava Kuvvetleri (76)
Çin Cumhuriyeti: Çin Cumhuriyeti Hava Kuvvetleri (150)
Güney Kore: Güney Kore Cumhuriyeti Hava Kuvvetleri (170; F-16C/D 40, KF-16C/D 140 ; KF-16C/D Lisanslı olarak Korean Aerospace Industries tarafından üretildi.)Toplam 170 adet vardır.
Tayland: Tayland Kraliyet Hava Kuvvetleri (61)
Türkiye: Türk Hava Kuvvetleri (210, +30 adet Blok 50+) 210 adet F-16 lisanslı olarak Tusaş Havacılık ve Uzay Sanayi tarafından üretildi. 30 adet Blok 50+ Tusaş tesislerinde birleştirilecektir.İlk emekli uçak 2009'da müzeye kaldırıldı.
Birleşik Arap Emirlikleri: Birleşik Arap Emirlikleri Hava Kuvvetleri (79)
Birleşik Devletler
- ABD Hava Kuvvetleri (1,245): → F-16A Block 15 (1), F-16C/D Block 25 (197), F-16C/D Block 30 (350), F-16C/D Block 32 (51), F-16C/D Block 40 (222), F-16C/D Block 42 (174), F-16C/D Block 50 (198), F-16C/D Block 52 (52).
  - Ulusal Hava Muhafızları - 490
  - Yedekte - 54
- ABD Donanması (40)
Venezuela: Venezuela Hava Kuvvetleri (21)

Türkiye'de F-16'lar

Türkiye'nin kullandığı F16'lar Blok 30, Blok 40, Blok 50 olup, otuz adet block 50+ nın alımı onaylanmıştır.
F-16 uçakları Türk Hava Kuvvetleri envanterine girmiş, yüksek ve gelişmiş teknolojinin en son ürünlerindendir. Hava Kuvvetlerinde C ve D serisi kullanılmaktadır. C serisi tamamen av ve bombardıman görevleri için imal edilmiştir.

D serisi ise hem savaş hem de eğitim amacıyla kullanılmaktadır. Blok 30 ve 40 modelleri için modernizasyon çalışmaları başlatılmıştır. Bazı F-16 filoları LANTIRN hedefleme podlarıyla ile donatılmıştır. Yeni nesil F-16'lar ASELPOD (Gece Hedefleme ve Kızılötesi Işın) ile donatılmıştır.
Ayrıca, Öncel Barış 3 kapsamında Blok 30 konfigürasyonuna sahip uçaklar hariç Blok 50+ seviyesine güncellenmektedir..

MsXLabs Üye Girişi