Organizmalar eşeysiz, eşeyli veya her iki yöntemi kullanarak üreyebilirler. Eşeysiz üreme genellikle basit yapılı canlılarda görülür. Eşeysiz üreme tomurcuklanma, bölünme, sporla üreme veya gelişmiş bitkilerde vejetatif üreme şeklinde görülür. Bu tür üreme gametler olmaksızın gerçekleştiği için meydana gelen yavruların genetik yapısı ile ana hücrenin genetik yapısı aynıdır.

Eşeyli üreme dişi ve erkek olmak üzere iki farklı eşeye ait yumurta ve spermin birleşmesi ile üremedir. Yumurta ve sperme gamet denir. Gametler, haploit kromozomlu olup, mayoz bölünme sonucu meydana gelir.

Eşeyli üremede görülen mayoz bölünme ve döllenme ile genetik çeşitlilik artar. Çünkü, yeni dölde, ana ve babadan farklı olan kromozom kombinasyonları oluşur. Bu şekilde yeni çevre şartlarına uyumu sağlayan yeni özellikler ile evrim şansı artar. Tozlaşma erkek organa ait polenlerin dişi organa ulaşması ve tohumun oluşması ile gerçekleşir. Tohum ve meyve yapısı türe özgü olup, türün devamlılığını sağlar. Suda yaşayan canlıların çoğunda dış döllenme görülür.

Suda yaşayan canlıların çoğunda dış döllenme görülür. Dış döllenmede gametler suya bırakılır. Döllenme suda gerçekleştiği için gametlerin yok olma tehlikesi vardır. Bu nedenle gametlerin döllenme şansı çok azdır. Döllenme şansını artırmak için çok sayıda gamet oluşturulur.

Yüksek yapılı hayvanlarda iç döllenme görülür. iç döllenme yapan canlıların bazısında embriyonun gelişimi ana vücudunun dışında gerçekleşir. Örneğin kuş, sürüngen, böceklerde embriyonun gelişimi ana vücudu dışında gerçekleşir. Memelilerde iç döllenme görülür. Memelilerde ise embriyonun gelişimi kuş, sürüngen ve böceklerden farklı olarak ana vücudu içerisinde gerçekleşir. Embriyonun korunması ve beslenmesi suda yaşayanlara göre daha fazladır. Gamet sayısı az olmasına rağmen iç döllenme görüldüğü için gametler kurumaz ve döllenme şansı fazladır. Ayrıca, yüksek yapılı hayvanlarda üreme sisteminin çalışması iç salgı bezlerinden salgılanan hormonların etkisi ile sağlanır.


kaynak