Demans yada bunama, yani günlük yaşamın her zamanki gibi sürdürülmesini engelleyen bir beyin hastalığıdır.
HASTALIĞI NASIL TANIYABİLİRİZ?
Alzheimer hastalığı 3. evrede seyreder .hastalığın ilk evresindeki belirtiler hastalığı tanımada bize yardımcı olabilir.
EVRE 1:
-Bellek kaybı (yakın geçmişteki olayların ve insan isimlerini hatırlamasında güçlük.)
-Tarihleri unutma, evin yolunu bulma ya da yabancı yerlerde dolaşma güçlüğü.
-Karar vermekte güçlük.
-Kelime bulma güçlüğü.
EVRE 2:
-Belirgin bellek problemleri (örneğin aile üyelerinin isimlerinin unutulması)
-Kendine yeterlilikte azalma (yıkanma, giyinme gibi işlevlerde yardıma gereksinim)
-Çevrede kaybolma.
-Hallüsilasyonlar (kimsenin duymadığı sesleri duyup, olmayan kişileri görme)
EVRE 3:
-Yardım edildiği halde beslenmede güçlük.
-Arkadaş ve aile üyelerini tanımada güçlük.
-Yürümede güçlük.Yatağa bağımlı hale elebilir.
-İdrar ve gaita kaçırma.
-Belirgin düzeyde davranış bozuklukları.
GÜNLÜK YAŞAMDA ALZHEİMER
*İş görmesine yardım edin . O’nun yerine siz yapmayın.
O çocuk gibi davranan bir yetişkin, fakat bir çocuk değil.O’nun yapamayacağı işleri yapmaya zorlamayın.
KİŞİSEL HİJYEN:
*Banyoyu mümkün olduğunca gevşetici ve hoş bir hale getirin.
*Korkutmuyorsa duşu kullanın.
*Mümkün olduğunca bırakın kendisiyıkansın.
*Taranması ve tıraş olması için yardımcı olun.İyi göründüğünde kendini de iyi hissedecektir.
TUVALETE GİTME:
*Sıvı alımına ve beslenmesine özen gösteriniz.
*Tuvaletin kolay tanınmasını sağlayın.Örn; geceleri ışığını açık bırakın yada üzerine bir işaret koyun. Düzenli aralıklarla tuvalete götürün
*Kolay açılabilecek giysiler kullanın.
*Yatmadan hemen önce bir şeyler içmemesine dikkat edin.
YATMAK VE KALKMAK
*Yatağın çok yüksek olmamasına dikkat edin.
*Yatağın yakınında bir koltuk bulundurun.Oturduğu yerden kalkma zorluğu varsa, altına yastık koyarak kalkışını kolaylaştırabiliriz.
*Dolaşabileceği yerlerde aradaki engelleri kaldırın.
DÜŞMELERİ ÖNLEME
*Aydınlatmayı artırın.
*Keskin kenarlı alçak mobilyalar kullanmayın.
*Kayabilen terlik yada ayakkabılardan kaçının.
*Yatağın yanında ya da başka bir yerde kilim varsa kaldırın .
*Birlikte yürürken sabırlı olun sizi kolay takip edebileceği hızda yürüyün.
BESLENME:
Aşırı iştah hastalığın başlangıcında görülür.Bu yüzden aşırı kilo almaya başladıysa yüksek karbonhidrat, yağ içeren besinler kısıtlanmalıdır.
*Kalabalık ortamda yemesi için teşvik edilmelidir.
*Gerekiyorsa çatal, bıçak yerine ellerini kullansın.
*Besinlerin boğazına kaçmasını engellemek için küçük parçalara ayırın.
*Soğuk ile sıcağı birbirinden ayıramayacağı için yanıklara çok yatkın olduğunu unutmayın.
*Sık sık yemek istiyorsa küçük porsiyonlar verin. Aşırı kilo almaması için meyve yedirin.
GİYİNME:
*Soyunduğunda, giysilerini giyineceği sırayla mümkünse ayrı askılara yerleştirin.
*Düğmeli giysiler yerine fermuarlı giysiler tercih edilmelidir.
*Mümkün olduğunca kendi kendine giyinme teşvik edin.
*Giyinme ve soyunma eylemlerini bir oyunmuş gibi tekrarlayın.
*Kolay giyilip çıkarılan, kaymayan tabanlı ve rahat ayakkabılar kullanın.
SALDIRGANLIK YA DA HUYSUZLUK
Hiç şüphesiz size saldırganca davranabilir.Bu durumda ;
*Dayanıklılığınızı yitirmeyin korkmuş görünmeyin.
*Dikkatini başka yöne çekmeye çalışın.
*Azarlamayın, yaptıklarını kısa zamanda unutacaktır.
*Saldırganlığının sebebini bulmaya çalışın. Basit bir baş ağrısı bile onu saldırgan yapabilir.
İLETİŞİM KURMA:
Hastalık ilerledikçe insanlarla iletişim kurma yeteneği azalacaktır. Bu durumda dokunarak, okşayarak o’na gülümseyerek iletişim kurmaya çalışın.
*Onunla konuşurken ya da dinlerken gözlerinin içine bakın.
*Görme-işitme sorunlarının olup olmadığını kontrol edin.
*Sözcükleri düzgün telaffuz edecek şekilde yavaş yavaş konuşun. Basit sözcükleri kullanın.
*Ses tonunuz sevecen ve güven verici olsun.(Bağırmayın)
*Konuşurken sessiz bir ortamda olmaya gayret edin ki; sesiniz kolay tanınabilsin.
*Söylediklerinizi tekrarlamaktan yorulmayın.
*O’nun yanında sanki yokmuş gibi davranıp başkalarıyla konuşmayın.
*Sevecen davranmayı ihmal etmeyin. Bu o’nun kendini güvende hissetmesini sağlayacaktır.
UYUYAMADIĞINDA:
*Gününü aktif geçirmesini sağlayın.Ne yaptığının çok fazla önemi yok. (Yürüyebilir, ortalığı toparlayabilir.)
*Öğleden sonra uyuklamasına izin vermeyin.
*Geceleri hep aynı saatte yatağa girmesini sağlayın ki, uyku vakti anlayışı olsun.
*Yatmadan önce uyarılmaya neden olabilecek (aşırı şekerli kafeinli) besinler vermeyin.
*Yatmaya yakın aşırı sıvı ve idrar söktürücü ilaçlar vermeyin.
AMAÇSIZ DOLANIYORSA:
*Dolanmanın nedenini öğrenmeye çalışın. Can sıkıntısından dolanıyorsa zamanını değerlendirmesine gayret edin.
*Ceplerinde daima adres ve telefonunu gösteren kimlikler bulundurun.
*Evi yalnız başına terk etmemesine gayret edin.
*Komşularınızı haberdar edin. O’nu tehlikeli bir deli gibi görmemeleri için uyarın. Hastalığı hakkında bilgi verin.
*Yeni bir mekana taşınıldığında dolanma eğilimi artar.
*Kaybolduğunda azarlamayın. O’nu korkutabilirsiniz ve kendini daha üzgün hissetmesine neden olabilirsiniz.
KUŞKULAR VE HAYALLER:
Hastalık ilerledikçe kafa karışıklığı artar, sizi gerçek olmayan şeylerle suçlayabilir. Örneğin sizi eşyasını çalmakla, onu zehirlemeye çalışmakla yada ona bilerek yardım etmemekle suçlayabilir.
*Başkalarının işitmediği sesleri işitip, olmayan kişileri görüyor olabilir. Böyle bir durumda çok sabırlı olunmalıdır. Dikkatini başka yöne çekmeye çalışıp yetersiz suçlamalara alınmamak gerekir.
EV İÇİNDEKİ GÜVENLİK:
*Gazlı ocağı elektrikli bir ocak ile değiştirin.
*Gece yatmadan önce gaz vanasını kapatın.
*Deterjanları güvenli bir yerde tutun. İçilecek bir şey sanabilir.
*Gerektiğinde pencere ve balkon kapısının hatta giriş kapısının sürekli kilitli tutulması gerekir.