TANSİYON (DÜŞÜK TANSİYON)
Orta yaşlı ve sağlıklı bir kişide kan basıncı 130/80 mmHg (mm cıva basıncı) arasındadır. Kalbin kasılarak kanı damarlara pompaladığı andaki (sistol) basınç büyük ya da sistolik kan basıncı, vücuttan dönen kanın kalbe dolduğu andaki (diyastol) basmç ise küçük ya da diyastolik kan basmcı olarak adlandırılır. Diyastol anında kan çoktan küçük çevrel (periferik) damarlara ulaşmıştır.
Büyük tansiyon 100 mmHg’nin altına düştüğünde düşük tansiyondan (hipotansiyon) söz edilir. Düşük tansiyon, kan dolaşımının, vücudun gereksinimini karşılayamadığını gösterir. Hastada ani pozisyon değişikliklerine neden olan vücut hareketleri (hızla ayağa kalkma gibi) sonucunda dokulara, özellikle beyne yeterli oksijen ulaşamaz. Oksijensizliğe son derece duyarlı olan beyin bu durumdan çok etkilenir.
Dinlenme halinde büyük tansiyonu 100 mm’nin altında olanlarda dolaşım yetersizliği oJduğu söylenebilir
BİRİNCİL (ESANSİYEL) HİPOTANSİYON
Bazı olgularda düşük tansiyon kişiyi rahatsız etmez ya da önemsiz yakınmalara yol açar. Kan basıncının normalin altında olduğu kabul edilse de kişi tümüyle sağlıklıdır. Bazı olgularda ise tansiyonun düşük olduğu oldukça belirgindir. Kanın damarlarda hareketini sağlayan güç çok hafiftir. Dokulara giden oksijen miktarının normalin altına düşmesi, Özellikle beyin dokusunu etkileyerek düşük tansiyona özgü belirtilerin ortaya çıkmasına neden olur. Hasta en çok, sağlıklı kişilerde de tansiyonun düşük olduğu sabahları rahatsızlık duyar; kendini yorgun, isteksiz hisseder ve çok sık esner. En hafif hareket bile çok güç gelir ve olağanüstü bir çaba gerektirir. Kızarma ve terlemenin yanı sıra, şkktetli baş ağnsr, soğuğa, dayaıuk-
sızlık ve solgunluk görülür.Ruhsal gerilim ishale ve sık idrara çıkmaya neden olur. Özellikle yemeklerden sonra dolaşımdaki kanın önemli bir bölümünün sindirim sisteminde göllenmesî sonucunda beyne giden oksijen miktarının azalması nedeniyle bastırılamayan bir uyku hali başlar. Aym nedenlerle bedensel güç harcamayı gerektiren durumlarda, karım kaslarda toplanması beyni oksijensiz bıraktığından uyku hali gözlenir.
Her açıdan tümüyle sağlıklı olan insanlarda tansiyonun düşmesi nasıl açıklanabilir? Bunun yapısal bir özellik olduğu ve doğuştan geldiği görüşü bir dereceye kadar doğrudur. Düşük tansiyon genellikle normal ya da uzun boylu, uzun kol ve bacaklı, zayıf ve kas yapılan gelişmemiş kişilerde görülür. Zayıflık ve uzun boy gibi, düşük tansiyon da yapısal bir özellik olduğundan endişelenmek gereksizdir. Yapısal özellikler dışında tansiyon düşmesine yol açan önemli bir etken böbreküstü bezi dış kabuğundan (korteks) salgılanan ve kan basıncını düzenleyen hormonların yetersizliğidir; bu durumun düzeltilmesi için eksik olan iıuımuııfar üasıaya dışarıdan verilir.Otonom sinir sistemini etkileyerek damarların büzülmesini sağlayan ilaçlar kan basıncını yiiksplterelc rahatsızlığın giderilmesini sağlar. Bununla birlikte, otonom sinir sisteminin dengesinin korunması için düzenli ve sakin bir yaşam diyet önerilir. Mideye fazla yük bindirmemek için sık aralarla hafif Öğünler yemek gerekir.Sabah kahvaltısı ve öğle yemeğinden sonra bir fincan koyu kahve, akşam yemeğinde de yatıştırıcı olarak bir bardak kırmızı şarap ya da bira içilebilir. Öğleden sonra bir saat dinlenmek de çok yararlı olabilir.
Ayrıca, açık havada dolaşmak ve egzersiz yapmak da hastayı rahatlatır. Hafta sonları kent dışına çıkılmalı, kısa süreli de olsa gezilerle hava ve çevre değişikliği sağlanmalıdır.
Düşük tansiyonlulara öncelikle yüzme ve kayak, aynca, jimnastik, masaj, özellikle geceleri soğuk duş ve banyo, yüksek karbonik asit içeren kaplıca kürleri ve güneş banyosu önerilir. Ayrıca bele takılan esnek bir kemer karındaki atardamarlara dışarıdan basınç yaparak genişlemelerini bir ölçüde engeller ve tansiyonun düşmesinin önüne geçer.
