Uygur Türklerine ait, 9. yüzyıldan kalma olduğu tahmin edilen Göktürk alfabesiyle yazılmış ve iyi korunmuş ender kitaplardan biri.
Kitabın günümüz Türkçesiyle anlamı; “Fal Kitabı”dır. Bugün “soy, millet” gibi anlamlarda kullanılan Irk kelimesi eski Türkçe’de “büyü” anlamına gelir. Bitik, bitig ise kitap demektir. Toplam 104 sayfa ve 65 paragraftan ibarettir.
Aslı, British Museum’da sergilenmektedir. Bu kitap ve buna benzer pek çok dini ve büyü kitapları Budizm’e geçen Türklere aittir. Bu dine geçen Türkler, kısa sürede şehirlileştikleri için parlak sayılabilecek bir edebiyat da üretmişlerdir.
Kitaptan bir kaç cümle:
“Tensi men. Yarın keçe altun örgin üze olurupan mengilüyer men. Ança bilingler. Edgü ol.”
Günümüz Türkçesiyle: “Tensi ben. Gündüz gece altın taht üzerine oturup mutluyum ben. Böyle biliniz. İyidir o.”
“Ala atlıg yol tengri men. Yarın keçe eşür men. Utru eki yalıg kişi oglın sokuşmiş, kişi korkmiş. ‘Korkma’ timiş. ‘Kut birgey men’ timiş. Ança bilingler. Edgü ol.”
Günümüz Türkçesiyle: “Alaca atlı yol tanrısı ben. Gündüz gece koştururum (atımla) ben. Güleryüzlü iki insanoğluna denk gelmiş, insanoğulları korkmuş. ‘Korkma’ demiş. ‘Kut vereceğim ben’ demiş. Böyle biliniz. İyidir o.”
“Altun kanatlıg talım kara kuş men. Tanım tüsi takı tükemezken taluyda yatıpan tapladukumin tutar men, sebdükimin yiyür men. Antag küçlüg men. Ança bilingler. Edgü ol.”
Günümüz Türkçesiyle: “Altın kanatlı yırtıcı kartalım ben. Tenimin tüyleri büyümemişken, denizde yatarak dilediğimi tutarım ben, sevdiğimi yerim ben. Ondan güçlüyüm ben. Böyle biliniz. İyidir o.”
“Ürüng esri togan kuş men. Çıntan ıgaç üze olurupan mengileyür men. Ança bilingler. Edgü ol.”
Günümüz Türkçesiyle: ” Ak benekli doğan kuşum ben. Sandal ağacı üzerinde oturarak mutluyum ben. Böyle biliniz. İyidir o.”
