TARİKAT
Tanrı'ya ulaşmak isteğiyle tutulan yol. Arapça yol anlamındaki "tarik" sözcüğünden türetilmiştir. 9. yüzyıldan sonra tasavvuf yoluna girenlerin oluşturduğu belirli erkân ve adaba bağlı toplumsal kurumlar bu adla anılmıştır.
Mutasavvıflara göre şeriat'tan hakikat'a götüren yoldur. Her tarikatta müride bu manevî yolculukta önderlik eden şeyhe mürşit denir. Yola giren kişiyse salik'tir. Hemen her tarikatta aşağıdan yukarıya şu dereceler vardır: Mürit, salik, şeyh, mürşit, halife, pir. Anadolu'da tarikatların gelişmesi Moğolların önünden kaçan şeyhlerin, dervişlerin Anadolu'ya sığınmalarıyla başlamıştır.
O dönemde Abdallar, Kalenderîler, Haydarîler vd. yalnız tasavvufu yaymakla kalmamışlar, tarikatların oluşması için gerekli ortamı da hazırlamışlardır. Baba İshak Ayaklanması'nı (1240) izleyen dönemde, karışıklıklar içindeki beyliklere bölünmüş Anadolu bir anlamda eski-yeni tarikatlara beşik olmuştur. Bunlardan en yaygınları Bektaşîlik, Mevlevîlik, Kadirîlik ve Halvetîliktir. MsXLabs & Morpa Genel Kültür Ansiklopedisi
