Ortodoksluk
MsXLabs.org & MORPA Genel Kültür Ansiklopedisi
Katolik Roma Kilisesi'nden 1054'te ayrılan Bizans Kilisesi'nin ve aynı doğrultudaki diğer kiliselerin temsil ettikleri çizgi ya da mezhep. Bu çizgi Ortodoks Doğu Kilisesi adıyla da bilinir. Doğu Roma İmparatorluğu'nun Yunancayı kullanan kiliseleriyle Batı Roma İmparatorluğu'nun Lâtinceye dayalı kiliseleri arasında daha başından doğal bir ayrım oluştu. Doğu Kilisesi, Papalığın iddialarına karşı durarak kendine özgü bir çizgi geliştirdi. Papanın din başkanı olmasını ve yanılmazlığını reddetti ve onun beş patrikten biri olduğunu savundu. Sonunda Batı Kilisesi'nden bütünüyle koptu (1054). Ortodoksluk, İsa ve havarilerince kurulan gerçek kiliseyi, kendisinin temsil ettiğini iddia eder. Mukaddes Kitap'ın da bir parçasını oluşturduğu Ortodoks inancın kaynağı, kutsal gelenektir. Ortodokslar, Hristiyan ileri gelenlerinin şimdiye değin topladıkları 20 konsilden ilk yedisini (325 İznik, 381 İstanbul, 431 Efes, 451 Kadıköy, 553 İstanbul, 680-681 İstanbul, 787 İznik) ve Trulla Sinodu'nu (692) tanırlar. Ortodoksluğun tohumlarının atıldığı Kalkedon (Kadıköy) Konsili, İsa'yı, iki niteliği (tanrısal ve insani) kendisinde toplayan tek bir varlık olarak tanımladı (Monofizistler ve Nasturiler ise İsa'ya yalnızca tanrısal bir nitelik atfediyorlardı). Ortodoks Kiliseler Birliği, en eskileri İstanbul (Fener Rum Patrikliği), İskenderiye, Antakya ve Kudüs patrikleri olmak üzere, daha sonra kurulan Rusya, Sırbistan, Romanya, Bulgaristan ve Gürcistan patriklikleri; ayrıca sinodlarla bağımsız olarak yönetilen Kıbrıs, Yunanistan, Çek, Polonya ve Arnavutluk kiliseleri ve kısmî bir özerklikle yönetilen Finlandiya, Çin, Japonya ve Sina Manastırı kiliselerinden oluşur.
