Güneş
MsXLabs.org & MORPA Genel Kültür Ansiklopedisi

Dünya'nın ve Güneş Sistemi'ndeki öteki gezegenlerin, çevresinde dolandıkları yıldız. Güneş, kütlesinin % 69,5'i hidrojen, % 28'i helyum, % 2,5'i karbon, azot, oksijen, kükürt, silisyum, demir ve magnezyum vb. elementlerden oluşan, akkor hâlinde bir gaz yığınıdır. Çapı yaklaşık 1.393 milyon metredir. Ekvatorunda daha hızlı (24,65 gün), kutuplardaysa yavaş (yaklaşık 34 gün) döner. Bütünüyle gaz hâlinde olmasına karşın, çok uzakta olduğu için yüzeyi varmış gibi görünür. Görünür kenarına fotosfer adı verilir ve sıcaklığı 6.000°C olup, merkezindeki sıcaklığa (20.000.000°C) ya da tacının sıcaklığına (1.000.000°C) göre soğuk sayılabilir. Fotosferin üzerinde, kalınlığı 13 milyon metre kadar olan kromosfer (renkküre) yer alır. Güneş lekeleri ve Güneş patlamaları kromosferde meydana gelir. Güneş lekeleri, Güneş yüzeyinde karanlık bölgeler biçiminde görünür. Bu lekeler görece soğuk olan gaz bölgeleridir ve Güneş'in manyetik alanındaki yerel değişimlere bağlı olarak meydana gelirler. Tek tek ya da çoğunlukla grup hâlinde görünürler. Güneş'in kutuplarında ya da ekvatorunda rastlanmayan bu lekeler yaklaşık 11 yılda bir ortaya çıkar. Kromosferde püskürtü adı verilen Güneş lekelerinden ileri gelen geçici parlaklıklar da gözlenir. Bunlar birkaç saat sürebildiği gibi, birkaç dakika sürenleri de vardır. Püskürtü sırasında Güneş tacından x ışınları, radyo dalgaları ve daha yavaş hareket eden alfa parçacıkları ve protonlar yayılır. Güneş patlamaları olarak bilinen fışkırma olayı ise büyük gaz kütlelerinin Güneş tacına ve çoğu kez de uzaya fırlamasıdır.Güneş tacı, Güneş'in dış atmosferi gibidir. Güneş tutulması sırasında kalınlığının birkaç milyon kilometre olduğu görülebilir. Güneş aslında öteki yıldızlar gibi, hatta nicel özellikleri yıldızlar ortalamasından da küçük, sıradan bir yıldızdır. Parlaklığı ise başka yıldızlara oranla bize çok yakın olmasından ileri gelir. Işığı diğer yıldızlarınki gibi milyonlarca yılda değil, 8,5 dakika gibi kısa bir sürede Dünya'ya ulaşır.