Ali Fuad Türkgeldi

Ali Fuad Türkgeldi (1867 İstanbul-1935 İstanbul),
MsXLabs.org & Morpa Genel Kültür Ansiklopedisi

Devlet adamı. Babıâli Tercüme Odası Müdürü Cemal Bey'in oğludur. Soğukçeşme Askerî Rüştiyesi, lisan ve hukuk okullarında öğrenim gördü. 1881'de memurluğa girdi, dahiliye (1901) ve sadaret mektupçuluğu (1908) yaptı ve dahiliye müsteşarı (1909) oldu. Sultan Reşat'ın zamanında mabeyn başkâtipliğine getirildi (1912). Damat Ferit Paşa'nın ikinci sadrazamlığı sırasında Kuvayi Milliye'yi asi ilân eden hattıhümayuna karşı çıktığı için sadrazamla arası açıldı; Şûrayıdevlet, Maliye ve Nafia Dairesi başkanlığına atanarak saraydan uzaklaştırıldı (1920). Kısa bir süre sonra sadaret müsteşarlığına atandı ve İstanbul hükümetinin son bulmasına dek bu görevde kaldı (1922). Son yüzyıl Osmanlı tarihi ve siyasî olaylarıyla ilgili anılarını gazete ve dergilerde yayımladı. Anılarını "Görüp İşittiklerim" (1951) adlı kitapta topladı.

Ali Fuad Türkgeldi Tanzimat devri siyaset adamlarından ve tarihçi. 1867'de İstanbul’da doğdu ve 1935’te yine burada vefat etti.

Tanzimat devri Dahiliye müsteşarlarından Celal Beyin torunu ve Tercüme odası Mühimme müdürü Cemal Beyin oğludur. Soğukçeşme Askeri Rüşdiyesi ile lisan mektebini bitirdi. 1895’te ise Hukuk Mektebinden mezun oldu. Hindli Hoca İskender Efendiden Farisi ve Farisi edebiyatını öğrendi. 1881’de mülazemetle Dahiliye mektubi kalemine girdi. Bu resmi vazifesi yanında tahsiline de devam etti. Pekçok komisyonlarda çalıştıktan sonra, çalıştığı kaleme müdür; 1901 senesinde Dahiliye Mektupçusu oldu. 1903 senesinden itibaren Dahiliye müsteşarlığına vekalet etti. Meşrutiyetin ilanında bu iki vazifeyi yapmaktaydı. 1908 senesinde Sadaret Mektupçusu, 1909’da Dahiliye müsteşarı oldu. Bu vazifedeyken Gazi Ahmed Muhtar Paşa kabinesi, sonra Hüseyin Hilmi Paşanın Meclis-i vükela’da teklifi ve Sultan Reşad’a tavsiyesiyle 1912’de Mabeyn baş kitabetine tayin edilmiştir. Sultan Reşad’ın vefatına kadar ve Vahdeddin Hanın tahta geçmesinden sonra da bu vazifede kaldı. Sonra da Damad Ferid Paşanın ikinci sadaretinde Kuvay-ı milliyeyi asi ilan eden Hatt-ı hümayuna itirazı üzerine sadrazamla araları tamamen açılarak Şura-yı devlet, Maliye ve Nafia Dairesi riyasetine nakil suretiyle 1920’de saraydan çıkarıldı. Tevfik Paşanın son defa sadarete gelmesini müteakib aynı sene içinde sadaret müsteşarlığına tayin olunarak İstanbul hükumetinin ilgasına kadar bu vazifede kaldı.

Ali Fuad’ın tarihle ilgili bazı eserleri vardır. Bunlar; Rical-i Mühimme-i Siyasiye, Ma’ruf Simalar, Mesail-i Mühimme-i Siyasiyye, Evdar-ı Islahat, Tarihi Fırkalar, Afaki Fırkalar ve Görüp İşittiklerim isimli hatıratıdır.

kaynak

MsXLabs Üye Girişi