Osmanlı döneminde ölçü birimleri, Osmanlı İmparatorluğu'nda kullanılagelen ve ölçü ve tartıda devrime kadar Türkiye Cumhuriyeti'nde de kullanılan ölçü birimleridir. Bunların temelinde İslâm Devleti'nin kullandığı dinar ve dirhem bulunmaktadır. Taşımanın zor olduğu ve seyahatlerin uzun sürdüğü eski zamanlarda şehirlerde kullanılan dinar ve dirhemler, birbirlerinden farklı olabiliyorken Muhammed bin Abdullah zamanında kullanılan dinar, 4,5479 g kütlesi olan altın bir sikke, dirhem de 2,97 g gümüş paraydı.

Hacim Ölçüleri
Kile; O dönemde sıvıların hacminin ölçüldüğü birimdir. Şimdinin 37 litresine denk gelmektedir. Yani bugünün litresi konumundaydı. Kile, eski bir tahıl ve ağırlık ölçü birimi. Arapça “keyl” sözcüğünden Türkçeleşmiştir. Bir kilelik tahıl ölçek kabı da aynı adla anılır. Ağırlık olarak 20 İstanbul okkasına denk olan İstanbul kilesi 4 şinik, 1 şinik ise 4 kutu sayılıyordu. 1908′den sonra Evzan ye Ekyal-i Cedide Kararnamesi’yle litre sistemine geçilince 1 hektolitreye “kile” dendi.


Şinik; Az miktarda sıvıların hacmini ölçmek için faydalanılan birimdir. Şimdinin 9,25 litresine denk gelmektedir. Bu ölçü birimleri her şehre göre değişmekteydi. Bu anlamda ortak bir ölçü birimi sağlanamadığı için Atatürk yeni ölçü birimlerine geçmiştir. kilenin dörtte birine denk düşen yaklaşık 8 kg'lık
tahil ölçüsüdür.

Uzunluk Ölçüleri
Arşın; Kısa uzunlukta olan cisimler bu ölçü birimiyle ölçülmekteydi. Bugünün santimetre cinsi konumundaydı. Bir arşın 68 cm’dir. Eski bir uzunluk ölçüsü. Türkiye'de metre sisteminin 26 Mart 1931'de resmen kabul edilmesinden önce kullanıldı. Yapı işlerinde ve arazi uzunluklarını ölçmekte kullanılan mimarî arşın yaklaşık 75 cm., kumaş ölçmekte kullanılan ticarî arşın ise yaklaşık 68 cm. uzunluğundaydı.


Kulaç; Uzunluğu fazla olan cisimleri ölçmek için kullanılan ölçü birimidir. Şimdinin metre ölçü birimi konumundadır. Bir kulaç; 1.89 metredir. Eskiden zamanlarda metrenin kabul edilmesinden önce balıkçılıkta, su derinliği ölçmede, kuyu derinliği ölçmede kullanılan uzunluk birimine kulaç ölçüsü denilmekteydi .Bir uzunluk birimidir.

Fersah ; Eskiden kullanılan, yaklaşık olarak beş km. tutan bir uzunluk ölçeği. Uzun mesafeleri ölçmek amaçlı kullanılan eski bir ölçü birimidir.Fersah, 12000 adıma veya 4 saatlik yola denk geldiği kabul edilir. Denizcilikte kullanılan eski Türk gemicilerinin kullandığı fakat günümüzde pek kullanılmayan 3 deniz miline eşittir. Yaklaşık olarak 5685 metreye eşittir. Bir Arap fersahı 5.76 km'dir ve bir Fars fersahı ise 6.23 km'dir.

Endaze ; Osmanlı devrinde kullanılan 65 cm uzunluğunda bir ölçü birimi. Atatürk Devrimleri ile 1 Nisan 1931'de kaldırılmıştır. Şimdi ise endaze yerine metre kullanılmaktadır Endaze metrenin uzunluk ölçüsü olarak kullanılmasına kadar arşınla beraber kullanılan bir ölçü. Metre hesabıyla bu 65 cm'dir. Farsça endahten mastarından türetilen "endaz" kelimesinin sonuna bir ha ilâvesiyle küçük arşın mânâsına gelir.

Bunlar haricinde o dönemde faydalanılan ölçü birimleri, fersah, endaze, merhale, berid, rubu ve hattır.

Ağırlık Ölçüleri

Okka; Çok ağır cisimlerin ağırlıklarının ölçülmesi amacıyla kullanılan birimdir. Bir okka şimdinin 1,282 kilogramına denk gelmektedir. Bu ölçü birimi de şehirden şehre değişiyordu. Şimdinin kilogram cinsi konumundaydı.

Dirhem; Hafif cisimlerin ölçülmesi amacıyla ise dirhem kullanılmaktaydı. Bir dirhem şimdinin 3,207 grama denk gelmekteydi. Bu ölçü birimi de şehirden şehre farklılık gösteriyordu. Bunlar haricinde kullanılan ağırlık ölçü birimleri çeki, batman, kantar ve kırattır

halen araştırmaktadır bilgiler kesinilkle doğrudur ve toplanmış karma bilgilerdir