Yazılar şekil itibariyle "düz yazılar (nesir)" ve "şiirler (nazım)" olmak üzere iki ana gruba ayrılır. Düz yazılar ise birtakım özelliklerine; ele alınan konuya, anlatılmak istenen şeye ve nasıl anlatıldığına göre çeşitlere ayrılıyor. Amatör, profesyonel birçok yazarın en çok tercih ettiği düz yazı türlerinden biri de "deneme"dir.
Düz yazılar içerisinde düşünce yazıları grubuna giren bir yazı türdür. Her türden konunun (genellikle güncel olanlarının daha çok tercih edildiği), ileri sürülen düşünceyi kanıtlama gereği duymadan; samimi, açık ve anlaşılır bir dille işlendiği yazı türüne deneme denir. Bir başka deyişle deneme yazarı ben böyle düşünüyorum, katılıp katılmamak size kalmış der. O yüzden de düşüncelerini kanıtlamaya çalışmaz. Daha çok günlük konuşma diline yakın bir dil kullanır.
Deneme yazmak isteyen bir kişi öncelikle yazı planı yapmalıdır. Yazı planı demek yazının giriş, gelişme ve sonuç bölümlerinde nelerden bahsedileceğinin, bunlarla ilgili olarak kullanılacak örnek, benzetme ve alıntıların daha önceden tespit edilmesi demektir. Bunu daha çok giriş, gelişme ve sonuç bölümünde bahsedeceklerimizi soru cümleleri olarak tespit ederek yapabiliriz. Tabiki yazı planını yapabilmemiz için ise bize üzerinde söz söyleyeceğimiz bir konu gerekiyor. Eğer konu bize önceden verilmişse direkt olarak yazı planına başlayabiliriz. Ama yoksa okuyucunun ilgisini çekecek daha çok güncel veya güncelliğini her daim koruyan konuları seçmek uygun olacaktır. Planlama yaparken mutlaka vereceğimiz mesajı yani yazının ana fikrini de tespit etmeliyiz.
Düşünce yazılarının hemen hepsinde ana fikri vermenin üç yolu vardır. Ya yazının giriş bölümünde verir ve devamında bunu açıklayan, destekleyen ayrıntılarla devam ederiz; ya giriş ve gelişme bölümlerinde düşüncemizi destekleyen ifadelerle yazımızı başlatıp sonuç bölümünde bir veya birkaç cümleyle ana fikri veririz ya da yazının geneline yayarak okuyucunun yorumuna bırakırız. Bu üç yöntemden hangisini kullanacağımızı seçerek işe başlayalım. Daha sonra önceden yaptığımız plana uygun olarak yazımızı yazmaya başlayabiliriz.
