Tam Ay Tutulması

Bildiğimiz gibi Ay tutulmaları Dünya’nın Ay’a giden Güneş ışınlarını engellemesi bunun sonucu olarak da Dünya’nın gölgesinin Ay üzerine düşmesi sonucu oluşur. Fakat Ay Dünya’nın Güneş’e göre diğer tarafında olduğu her seferde tutulma gerçekleşmez. Güneş ve Dünya’nın yörünge düzlemi ile Ay ve Dünya’nın yörünge düzlemi arasında yaklaşık 5 derecelik bir açı bulunur. Bu açı nedeniyle Dünya, Ay ve Güneş, Ay’ın Dünya etrafındaki her dolanımında tam olarak aynı doğrultuda bulunmazlar. Bu yüzden tutulma, Ay Dünya ve Güneşin aynı düzlem üzerinde olduğu nadir zamanlarda gerçekleşir. Ay tutulmasının iki hafta öncesinde veya sonrasında Güneş tutulması da olur.
Ay tutulmasının çeşidi Ay’ın Dünya’nın tam ya da yarı gölgesine girmiş olmasına göre değişir. Tamamen tam gölge konisinin içerisine girerse tam Ay tutulması, sadece bir kısmı tam gölge konisinin içerisine girerse parçalı Ay tutulması, sadece yarı gölge konisinin içine girerse de yarı gölgeli Ay tutulması olarak isimlendirilir.

Süper Ay Nedir?

Ay, yörüngesinin eliptik olması nedeniyle Dünya’dan sabit bir uzaklıkta yer almaz. Ay’ın Dünya’ya olan uzaklığı her turda yaklaşık olarak 357,000 km ve 406,000 km arasında değişir. Ay yeröte ve yerberi olarak adlandırılan bu noktalarda Dünya’ya en uzak ve en yakın konumlarında olur ve Ay’ın yörünge yapısı nedeniyle bu noktaların yeri her zaman değişir. Bu noktalardan biri Ay’ın dolunay evresine denk geldiği zaman Süper Ay ve Mikro Ay denilen özel durumlar oluşur.

Süper Ay, Ay yerberi noktasındayken oluşur. Dünya’ya olan mesafesinin görece yakın olmasından dolayı, en uzak konumundan alan olarak %14, çap olarak %7 daha büyük görünür. Parlaklığı ise %30 daha fazladır. Süper Ay aslında bir astronomi terimi değildir, astrolog Richard Nolle tarafından 1979’da tanımlanmış bir astroloji terimidir. Süper Ay’ın astronomi dilindeki adı “Dünya Güneş Ay sistemi yerberi-karşı konumu”dur.

Kanlı Ay

Bu ilginç doğa olayını merak edip de internet üzerindeki herhangi bir arama motoruna girip kanlı Ay yazdığınız zaman yüzlerce hatta binlerce bilim dışı içerikle karşılaşacaksınız. Kanlı Ay üzerine kehanetleri, insan psikolojisi üzerine etkilerini, dünya tarihinde yaşanmış ve insanlığın tarihteki ilerleyişini büyük oranda etkilemiş tarihsel olaylarla ilişkilendirildiğini hatta bu durumlara neden olduğunun iddia edildiğini bile görebilirisiniz. Bu olayların arkasında bulunan doğal, tarihi, toplumsal, ekonomik, sosyal ve birbirinden ayrılamaz süreçler bütününü ve insanlığın bu olayları açıklamakta kullandığı bilgi birikimini hiçe sayıp bu süreçler üzerine hiçbir etkisi olmadığı bilimsel olarak kanıtlanmış bir gökyüzü olayının nasıl çarpıtıldığını da göreceksiniz. Bunu sadece medyanın reyting ve tıklanma oranı kaygısına bağlamak doğru olmaz diye düşünüyorum. Burada iş biraz daha karmaşıklaşıyor ve toplum ve devlet üzerinde egemenliği olan, bilim politikalarına yön veren, eğitim sistemini yöneten ve toplumun kültürel algıları üzerinde ideolojik bir egemenlik kurmuş olan kapitalist sistemin bilim ve toplum ilişkisini nasıl kurduğuna bakmamız gerekiyor. Hiçbir bilimsel geçerliliği olmamasına rağmen astrolojinin günümüz medyası tarafından nasıl popülerleştirildiğini ve gerçekmiş gibi topluma sunulduğunu, bu yolla nasıl bir kültürel ve bilimsel zehirlenme yaratıldığını görebiliyoruz. Temel bilimler gün geçtikçe itibarsızlaştırılıyor, üniversitelerdeki bölümleri bir bir kapatılıyor, kaynakları giderek kısılıyorken farklı bir tabloyla karşılaşmayı bekleyemeyiz haliyle. Bunun üzerine eğitim sisteminin bilimsel düşünme yöntemlerini öğretmekten giderek uzaklaşması ve ezberci hale gelmesi gibi durumlar da ekleniyor. Bütün bu süreçleri topladığımızda ise ortaya böyle sonuçların çıktığını görebiliyoruz. Burada bahsettiklerimiz çok geniş konular olduğu için ve de ileride sitemizde yazacağımız yazılarda da buraya değineceğimizi, tartışacağımızı ve açıklayacağımızı düşündüğümden, konudan çok sapmamak için fakat değinmeden geçemeyeceğimizi de düşündüğümden kısaca açıklamak istedim.

Kanlı Ay’ın oluşma sebebi ise gayet basit ve ışığın farklı yoğunluklu ortamlar arasında geçiş yaparken kırılması esasına dayanıyor. Güneş’ten atmosferimize gelen ışınlardan daha uzun dalga boylu olan kırmızı renkteki ışınlar kırılarak Ay’ın bulunduğu bölgeye doğru odaklanır. Mavi ve Yeşil ışınlar ise daha az kırıldıkları için odaklanmazlar ve dağılırlar. Dünya’nın atmosferinden gelen kırmızı ışıkları yansıtan Ay ise bu yüzden kırmızı görünür. Güneş’in doğuşu ve batışı sırasında gökyüzünün kızarması da buna benzer sebeplerle oluşur. Bu nedenle tam Ay tutulmalarının hepsi de kanlı oluyor.