James Mason

Kulağa çok hoş gelen akıcı bir ses tonuna sahip bu zarif tavırlı aktörün kendisine önerilen bütün rolleri kabul etmek gibi bir özelliği de vardı. Bu çalışkan sanatçı yarım asır süresince 150 kadar filmde kötü adamlardan, romantik aşıklara, askerlerden asillere kadar çok çeşitli karakterleri canlandırdı. Ödül de kazandığı A Star Is Born (1954) veya The Reckless Moment (1949) gibi muhteşem filmlerden Bloodline (1979) gibi çok vasat olanlarına kadar çok farklı türlerden filmlerde rol aldı. 1947'de ABD'ye yerleşmişti, 1962 yılında ise temelli olarak İsviçre'ye yerleşti ve ölümüne kadar orada kaldı. Oscar ödül törenlerine katılmaktan hoşlanmıyordu, The Verdict'le (1982) son kez Oscar'a aday gösterildiğinde bu törene katılmıştı.

Yaşam öyküsü

İlk yıllar ve tiyatro
James Mason, 15 Mayıs 1909 tarihinde İngiltere'de Yorkshire'e bağlı sanayi yerleşkesi Huddersfield'de varlıklı bir yün tüccarının oğlu olarak dünyaya geldi, doğduğunda verilen adı James Neville Mason'dı. Okulda başarılı bir öğrenci olan Mason Marlborough kolejini bitirdikten sonra 1931'de Cambridge üniversitesinden mimarlık diplomasını aldı. Okul piyeslerindeki birkaç rol dışında oyunculukla pek ilgilenmemişti. Büyük buhran yıllarında mimarlıktan ziyade oyunculukla hayatını kazanmanın daha kolay olacağını düşündü. Vakit buldukça repertuar tiyatrolarına gidiyordu, ve "The Rascal" adlı oyunda ilk kez profesyonel olarak rol aldı, 1933'te "Gallows Glorious" adlı oyunla da Londra West End Tiyatrosu'nda sahneye çıktı. Bir yıl kadar sonra Londra'nın ünlü Old Vic tiyatrosunda Tyrone Guthrie ve Alexander Korda gözetiminde çalışmaya başladı. Mason, Old Vic'te çalışırken 1935 yılında ilk sinema filmi olan Late Extra'da rol aldı.

1930'lar ve İngiltere dönemi
1930'lar boyunca aralarında The High Command'in (1937) de olduğu birçok düşük bütçeli sıradan yapımda rol aldıktan sonra nihayet I Met a Murderer (1939) adlı filmle ilk kişisel çıkışını yaptı. Bu filmin sadece başrolünü oynamakla kalmadı, senaryosuna ve yapımına da katkıda bulunduğu gibi bir de başrolünü paylaştığı Pamela Kellino (Mason) ile evlendi.

1940'lar ve ABD dönemi
Birkaç yıl sonra The Man in Grey (1943) adlı melodramda sadist Lord Rohan rolü ile İngilterenin en ünlü sinema yıldızı oldu, yine Gainsborough stüdyoları için yaptığı tarihi dramlar Fanny by Gaslight (1944) ve The Wicked Lady (1945) filmleriyle de ününü perçinledi. Nihayet The Seventh Veil'de (1945) canlandırdığı katı ve acımasız piyano hocası rolü ile uluslararası alanda da tanınmış bir star oldu. Aynı konumda olan birçok İngiliz oyuncunun yaptığı gibi hemen Hollywood'a gitmek yerine İngiltere'de kalmayı tercih etti ve en beğendiğim filmlerimden birisi dediği, Carol Reed'in Odd Man Out'unda (1947) insan avından kaçan bir IRA liderini canlandırdı.

Nihayet 1947 yılında ünlü bir yıldız olarak gittiği Hollywood'da uzun vadeli stüdyo kontratlarını geri çevirdi ve Hollywood'un en çok iş yapan bağımsız aktörlerinden biri oldu. 1949'da ABD'deki ilk filmi olan Max Ophüls'ün Caught'unda Barbara Bel Geddes'la başrollleri paylaştı, aynı yıl Vincente Minnelli'nin Madame Bovary'sinde Gustave Flaubert'i canlandırdı, yıl bitmeden yine bir Ophüls filmi olan The Reckless Moment'ta rol aldı. Mason savaş karşıtı tutumunu açıkça ortaya koymuş biriydi ve 2. Dünya Savaşı sırasında askerlik yapmayı reddetti.

1950'ler

1960'lar
1960'ta yine Hollywood'dan uzaklaşan Mason bir ingiliz draması olan The Trials of Oscar Wilde'da yardımcı bir rol üstlendi. İngiliz vatandaşlığını muhafaza etmek kaydıyla iki yıl sonra ailesiyle birlikte temelli olarak İsviçre'ye yerleşti. 1962'de Vladimir Nabokov'un aynı adlı ünlü romanından uyarlanan Stanley Kubrick filmi Lolita'da acı çeken pedofil profesör Humbert Humbert gibi zor bir rolü üstlenmekle büyük bir risk aldı (rol devrin birçok ünlü aktörü tarafından geri çevrilmişti). Bu cesareti ve filmdeki performansı Kubrick'i çok etkilemişti, bu nedenlere film setlerine konuk kabul etmemesiyle ünlü Stanley Kubrick onu yıllar sonra The Shining'in (1980) setinde ağırladı, bu ziyaret Vivian Kubrick'in çektiği "Making 'The Shining' " (1980)(The Shining'in Yapım Öyküsü) adlı TV belgeselinde de görülmektedir.

1964'te sansasyonel bir boşanmanın ardından nefes almadan çalışmayı sürdürdü, bu dönemde hem İngiliz hem de Amerikan filmlerinde yardımcı rollerde oynadı. Genghis Khan (1965) ve The Yin and Yang of Dr. Go (1971) gibi sıradan filmlerdeki birbirine benzeyen rollerden sonra tekrar ağırlığını koydu ve The Pumpkin Eater'da (1964) ayrıksı bir rol olan zampara ve şehvet düşkünü bir adamı oynadı. Anthony Mann'ın tarihi epik filmi Roma İmparatorluğu'nun Çöküşü (1964) ve Lord Jim (1965)'de yardımcı rollerde göz doldurdu. Romantik komedi Georgy Girl (1966) ile ikinci kez Oscar'a aday gösterildi. I. Dünya Savaşı epiği The Blue Max'ta (1966) Alman havacı General Kont von Klugermann 'ı canlandırdı. 1967'de Sidney Lumet'in yönettiği John Le Carré uyarlaması The Deadly Affair'de bir İngiliz ajanını canlandırdı. Ertesi yıl Lumet bir Çehov uyarlaması olan The Sea Gull'da (Martı, 1968) tekrar Mason'a rol verdi. 1969'da Michael Powell'ın Age of Consent'inde oynarken filmin setinde ikinci eşi Clarissa Kaye ile tanıştı ve 2 yıl sonra evlendiler.

1970'ler
1970'lerde de üretkenliğini devam ettirdi. Cinayet gerilim filmi The Last of Sheila (1973), TV filmi "Great Expectations" (1974) ve Mandingo'dan sonra (1975) Voyage of the Damned'de (1976) Küba Başkanını, Sam Peckinpah'ın ilk ve tek savaş filmi Cross of Iron'da (1976) bir Alman Albayı canlandırdı. TV filmi Jesus of Nazareth'teki (1977) rolü benzersiz ağırbaşlı havasına tam oturdu, ertesi yıl Warren Beatty'nin çok sevilen romantik fantezisi Heaven Can Wait'teki (1978) tanrımsı Mr. Jordan rolüyle mizaha da yatkın bir oyuncu olduğunu kanıtladı. 70'ine merdiven dayadığı halde genelde hiçbir rolü geri çevirmiyordu. Nazilerin 1970'lerde Hitler'i klonladıkları The Boys From Brazil'de (1978) Laurence Olivier ve Gregory Peck'le başrolleri paylaştı. Sherlock Holmes uyarlaması Murder by Decree'de (1979) Christopher Plummer'ın karşısında Dr. Watson oldu, aynı yıl yine bir TV filmi olan Salem's Lot'da uğursuz bir antikacıyı oynadı. Aynı yıl uluslararası geniş bir kadroyla çekilen ama pek beğenilmeyen vasat film Bloodline'da (1979) Sir Alec Nichols rolünde yine de filmin en dikkate değer oyuncularından biriydi.