MsXLabs.org
Hedy Lamarr, doğum, 9 Kasım 1913 Viyana , Avusturya-Macaristan ölüm, 19 Ocak 2000 (86 yaşında) Casselberry, Florida , ABD. Sinema oyuncusu ve mucit.
Hedy Lamarr;
Cesareti ile hayranlık uyandıran bu kadın bilim ve teknoloji alanında varlık
göstermiş ilginç kişiliklerden birisidir.
Hedy Lamarr, “Her kadın çekici olabilir; tek yapması gereken aptalca bakmasıdır” tümcesini söyleyen ünlü aktris aynı zamanda “Frekans atlamalı yaygın spektrum” (frequency hoping spread spectrum) buluşunun da sahibi.
İlk Dünya Savaşının başında Avusturya’da doğar. Berlin’de Max Reinherd’in tiyatro okuluna devam eder. 18 yaşında rol aldığı cüretkar nü sahneleriyle ünlü “Ecstacy” filmi ile tanınır. 1933’de beyazperdede ilk kez çırılçıplak soyunma cesaretini gösteren kişidir. Film Amerika’da bir çok sahnesi kesilerek oynatılır.
Aynı yıl tanınmış bir askeri uçak fabrikasının genel müdürü olan altı kocasından
ilki Fritz Mandal ile evlenir. Hitler ve özellikle Mussolini ile yakın ilişkide olan kocasının yanında Viyana sosyetesinin en alımlı kadınlarından birisi olur. Kocası Lamar’ın çıplak görüntüsünü belleklerden silebilmek için bulabildiği bütün film kopyalarını satın alır.
Bir çok sıradan insanın sahip olmak istediği bir hayata sahipken, yanına kocasının kendisini takip ettirmek için tuttuğu hizmetçiyi de alarak evlenmesinden bir yıl sonra, Nazi yanlısı ve onlar için çalışan bir kocadan ayrılma cesaretini gösterir ve Londra’ya kaçar. Burada ironik olan Mandal’ın
aslen Yahudi olup Nazi gücüne tapınan birisi olarak geçmişini saklayabilmesidir.
Lamar Londra’dan ABD’ye gelir ve Hollywood filmlerinde oynar.
“Frekans atlamalı yaygın spektrum” buluşunun diğer bir sahibi de George Antheil’dır. Antheil mekanik ritimlere ağırlık veren, eserlerinde uçak pervanesi, zil ve siren sesleri gibi alışılan dışında aletler kullanan Amerikalı bir bestecidir. Antheil ABD’de film müzikleri yapan ve Esquire dergisinde yazan entellektüel bir kişidir. 1939’daki bir yazısında Avrupa’da bir savaş çıkacak olursa savaşın Almanların Polonya’yı işgali ile başlayacağını, Almanların Rusya’ya saldıracağını ve ABD’nin savaşa çekileceğini öngören bir yazardır.
Hedy Lamar ve George Antheil 1940’da bir kokteyl’de tanışırlar. Eski kocası Nazi yanlısı kendisi Nazi karşıtı olan Lamar radyo kontrollü torpidoların naziler tarafından yakalanmadan hedeflerine nasıl ulaşabileceklerini Antheil ile tartışmaya başlar. Torpidolarda radyo kontrolü üzerine konuşurlar. Radyo kontrolü fikri yeni değildir, fakat Lamar’ın “frekans atlaması” ( frequency hoping) fikri yenidir. Torpidoların yön bulmak için kullandığı radyo frekanslarını sık aralıklarla
değiştirebilirse düşman gemileri tarafından yakalanmalarını önlemiş olacaktır.
Konu üzerinde çalışmaya başlarlar. Antheil radyo frekanslarında hızlı değişimin kendi bale müziğinde kullandığı onaltı senkronize piyanonun koordine edilmesi gibi elde edileceğini düşünür. Ses dalgalarının frekans değişimini senkronize eden, üzerinde rastgele delikler açılmış kağıttan rulolardan oluşan buluşları için Amerikan Patent Dairesine başvururlar.
Buluşta kullanılan yöntem göndericinin ve alıcının frekans değişimlerinin senkronize edilmesi ilkesine dayanır. Adı tarihe “Gizli Haberleşme Sistemi” (Secret Communication System) olarak geçen buluşları için patenti alırlar; fakat fikirlerini hayata geçirmeleri çok kolay olmaz. Amerikan Deniz Kuvvetleri, mekanizmanın, Antheil’in bir kol saatine bile sığabilecek boyutta olduğunu ileri sürmesine rağmen, torpido üzerine yerleştirilemeyecek kadar büyük olduğunu idda eder.
Ancak Frekans Atlama Yöntemi 1957‘de Slvania Elektronil Sistemleri Dairesi tarafından
askeri sistemlerde kullanılmak üzere geliştirilir ve 1962 yılında, patentin alımından
20 yıl sonra, Küba’ya gönderilen Amerikan gemilerinde kullanılır; fakat bu sırada Lamar
ve Antheil’in patent hakkı biteli üç yıl olmuştur. Frekans değişimi ile ilgili daha sonra alınan bir çok patent Lamar/Antheil patentini bu alanda esas kabul eder. Bu gün kablosuz telefonlardan internet bağlantılarına kadar bir çok alanda kullanılan sayısal mobil iletişim sistemleri frekans atlama yöntemine dayanmaktadır.
Sırasıyla dört, üç, dört, bir, yedi ve ikişer yıl süren altı evlilik geçirmiş bu ilginç ve cesur kadın, 2000 yılında,86 yaşında hayattan ayrılmıştır. 2003’de Boeing çalışma presipleri ile ilgili reklamlarında Hedy Lamar’dan bilim kadını olarak söz etmiş, aktrisliğine vurgu yapmamıştır.
2005’de Almanca konuşulan ülkelerde ilki düzenlenen “Buluş Yapanlar” günü Hedy Lamar
onuruna gerçekleştirilmiştir.
Sponsorlu Bağlantılar
Hedy Lamarr, doğum, 9 Kasım 1913 Viyana , Avusturya-Macaristan ölüm, 19 Ocak 2000 (86 yaşında) Casselberry, Florida , ABD. Sinema oyuncusu ve mucit.
Dünyayı değiştiren güzel...
Sinema tarihinin ilk çıplak kadını olarak büyük üne kavuşan Hedy Lamarr, aynı zamanda günümüzde milyarlarca insan tarafından kullanılan GSM, GPS ve Wi-Fi teknolojilerinin mucitleri arasında yer alıyor.
Hollywood'un gelmiş geçmiş en güzel yıldızlarından Hedy Lamarr'ın iletişim dünyasının kaderini değiştiren bir buluşa imza attığını biliyor muydunuz? Pulitzer ödüllü ABD'li yazar Richard Rhodes'un Hedy's Folly: The Life and Breakthrough Inventions of Hedy Lamarr adlı son kitabı, az kişinin bildiği bu gerçeği detaylı bir şekilde ortaya koyuyor. Avusturya'da 1913'te dünyaya gelen Lamarr, oyunculuğa çocuk yaştayken başlar. 1933 yapımı Ecstacy filminde tamamen soyunarak, sinema tarihinin ilk çıplak sahnesinde rol alır. Ardındansa Adolf Hitler'in dostlarından silah tüccarı Friedrich Mandl ile evlenir. Baskıcı bir eş olan Mandl, Lamarr'ın filmlerde oynamasını yasaklayarak onu kendi işinde çalıştırmaya başlar. Bilime özel bir ilgisi olan güzel oyuncu, bu dönemde birlikte vakit geçirdiği mühendisler ve teknisyenler sayesinde silah teknolojisinin inceliklerini öğrenir. Bir süre sonra eşinin despotluğu ve Naziler'e yakınlığı nedeniyle canından bezen Lamarr, çılgın bir karar alır. 1937 yılında önce tüm mücevherlerini çantasına doldurup eşine uyku ilacı verir, ardından da hizmetçisinin kılığına girerek malikânesinden kaçar. Sonra Londra günleri başlar ve nihayet Lamarr, küçüklükten beri hayalini kurduğu Hollywood'a taşınır. Burada tanıştığı yapımcı Louis Burt Mayer, ona yıldızlığa uzanan yolun kapılarını açar. 1940'tan 1958'e kadar Clark Gable, James Stewart ve Spencer Tracy gibi oyuncularla 20'nin üzerinde filmde rol alan Lamarr, artık dönemin sinema eleştirmenleri tarafından 'Dünyanın en güzel kadını' olarak nitelendirilmektedir. Ancak Lamarr, setlerden arda kalan zamanlarda, filmlerinde canlandırdığı vamp kadın karakterlerine taban tabana zıt bir projeyle uğraşmaktadır. Müzisyen komşusu George Antheil ile ortaklaşa yürüttüğü projenin hedefi, nefret ettiği Naziler tarafından hedefi değiştirilemeyecek torpidolar üretmektir. Çünkü o dönemde tek bir radyo frekansı aracılığıyla kontrol edilen torpidolar, frekansı tespit eden düşman donanması tarafından etkisiz hale getirilebilmektedir. Gizli proje, 1942'de dahiyane bir buluşla sonuçlandırılır: Otomatik piyanoların çalışma prensibinden etkilenen ikili, 'frekans atlamalı yayılı spektrum' teknolojisini geliştirir. Bu teknoloji, torpidoyu yönlendiren telsize ait frekansların sürekli değişmesini sağlamaktadır. Böylece projeyi sunacakları ABD donanması, Lamarr'ın nefret ettiği Nazileri kolaylıkla vurabilecektir. Frekans değişimi sayesinde telefon hatlarının düşman tarafından dinlenemez hale gelmesi de mümkün kılınmıştır.
Tek kuruş kazanamadı
Buna rağmen ABD, bu teknolojik avantajı 1962 Küba Füze Krizi patlak verene kadar kullanmaz. O tarihe gelindiğindeyse patentin süresi dolmuş olduğundan ikiliye para ödenmez. Ancak bilim insanları, 1962'den sonra Lamarr ve Antheil'ın buluşunu farklı amaçları için uyarlamaya koyulurlar. Her buluş bir öncekinin üzerine eklenir. Sonuçta Lamarr ve Antheil'ın oluşturdukları temelden faydalanılarak, günümüzde milyarlarca insanın kullandığı GSM, Wi- Fi ve GPS teknolojileri icat edilir. İletişimin kaderini değiştiren buluşundan tek kuruş kazanamayan Lamarr ise beş evlilik daha yapar ve 2000'de Florida'daki mütevazı evinde yaşama veda eder.
Hedy Lamarr;
Cesareti ile hayranlık uyandıran bu kadın bilim ve teknoloji alanında varlık
göstermiş ilginç kişiliklerden birisidir.
Hedy Lamarr, “Her kadın çekici olabilir; tek yapması gereken aptalca bakmasıdır” tümcesini söyleyen ünlü aktris aynı zamanda “Frekans atlamalı yaygın spektrum” (frequency hoping spread spectrum) buluşunun da sahibi.
İlk Dünya Savaşının başında Avusturya’da doğar. Berlin’de Max Reinherd’in tiyatro okuluna devam eder. 18 yaşında rol aldığı cüretkar nü sahneleriyle ünlü “Ecstacy” filmi ile tanınır. 1933’de beyazperdede ilk kez çırılçıplak soyunma cesaretini gösteren kişidir. Film Amerika’da bir çok sahnesi kesilerek oynatılır.
Aynı yıl tanınmış bir askeri uçak fabrikasının genel müdürü olan altı kocasından
ilki Fritz Mandal ile evlenir. Hitler ve özellikle Mussolini ile yakın ilişkide olan kocasının yanında Viyana sosyetesinin en alımlı kadınlarından birisi olur. Kocası Lamar’ın çıplak görüntüsünü belleklerden silebilmek için bulabildiği bütün film kopyalarını satın alır.
Bir çok sıradan insanın sahip olmak istediği bir hayata sahipken, yanına kocasının kendisini takip ettirmek için tuttuğu hizmetçiyi de alarak evlenmesinden bir yıl sonra, Nazi yanlısı ve onlar için çalışan bir kocadan ayrılma cesaretini gösterir ve Londra’ya kaçar. Burada ironik olan Mandal’ın
aslen Yahudi olup Nazi gücüne tapınan birisi olarak geçmişini saklayabilmesidir.
Lamar Londra’dan ABD’ye gelir ve Hollywood filmlerinde oynar.
“Frekans atlamalı yaygın spektrum” buluşunun diğer bir sahibi de George Antheil’dır. Antheil mekanik ritimlere ağırlık veren, eserlerinde uçak pervanesi, zil ve siren sesleri gibi alışılan dışında aletler kullanan Amerikalı bir bestecidir. Antheil ABD’de film müzikleri yapan ve Esquire dergisinde yazan entellektüel bir kişidir. 1939’daki bir yazısında Avrupa’da bir savaş çıkacak olursa savaşın Almanların Polonya’yı işgali ile başlayacağını, Almanların Rusya’ya saldıracağını ve ABD’nin savaşa çekileceğini öngören bir yazardır.
Hedy Lamar ve George Antheil 1940’da bir kokteyl’de tanışırlar. Eski kocası Nazi yanlısı kendisi Nazi karşıtı olan Lamar radyo kontrollü torpidoların naziler tarafından yakalanmadan hedeflerine nasıl ulaşabileceklerini Antheil ile tartışmaya başlar. Torpidolarda radyo kontrolü üzerine konuşurlar. Radyo kontrolü fikri yeni değildir, fakat Lamar’ın “frekans atlaması” ( frequency hoping) fikri yenidir. Torpidoların yön bulmak için kullandığı radyo frekanslarını sık aralıklarla
değiştirebilirse düşman gemileri tarafından yakalanmalarını önlemiş olacaktır.
Konu üzerinde çalışmaya başlarlar. Antheil radyo frekanslarında hızlı değişimin kendi bale müziğinde kullandığı onaltı senkronize piyanonun koordine edilmesi gibi elde edileceğini düşünür. Ses dalgalarının frekans değişimini senkronize eden, üzerinde rastgele delikler açılmış kağıttan rulolardan oluşan buluşları için Amerikan Patent Dairesine başvururlar.
Buluşta kullanılan yöntem göndericinin ve alıcının frekans değişimlerinin senkronize edilmesi ilkesine dayanır. Adı tarihe “Gizli Haberleşme Sistemi” (Secret Communication System) olarak geçen buluşları için patenti alırlar; fakat fikirlerini hayata geçirmeleri çok kolay olmaz. Amerikan Deniz Kuvvetleri, mekanizmanın, Antheil’in bir kol saatine bile sığabilecek boyutta olduğunu ileri sürmesine rağmen, torpido üzerine yerleştirilemeyecek kadar büyük olduğunu idda eder.
Ancak Frekans Atlama Yöntemi 1957‘de Slvania Elektronil Sistemleri Dairesi tarafından
askeri sistemlerde kullanılmak üzere geliştirilir ve 1962 yılında, patentin alımından
20 yıl sonra, Küba’ya gönderilen Amerikan gemilerinde kullanılır; fakat bu sırada Lamar
ve Antheil’in patent hakkı biteli üç yıl olmuştur. Frekans değişimi ile ilgili daha sonra alınan bir çok patent Lamar/Antheil patentini bu alanda esas kabul eder. Bu gün kablosuz telefonlardan internet bağlantılarına kadar bir çok alanda kullanılan sayısal mobil iletişim sistemleri frekans atlama yöntemine dayanmaktadır.
Sırasıyla dört, üç, dört, bir, yedi ve ikişer yıl süren altı evlilik geçirmiş bu ilginç ve cesur kadın, 2000 yılında,86 yaşında hayattan ayrılmıştır. 2003’de Boeing çalışma presipleri ile ilgili reklamlarında Hedy Lamar’dan bilim kadını olarak söz etmiş, aktrisliğine vurgu yapmamıştır.
2005’de Almanca konuşulan ülkelerde ilki düzenlenen “Buluş Yapanlar” günü Hedy Lamar
onuruna gerçekleştirilmiştir.
Son düzenleyen Jumong; 9 Kasım 2015 10:13
Biyografi Konusu: Hedy Lamarr nereli hayatı kimdir.
🌘 🚀