Mahidevran Sultan

İlk yılları
Mahidevran Sultan, 1500 yılı civarında doğmuş olup, ilk adının Bosfor olduğu ve Kırım kökenli (bazı kaynaklarda ise Arnavut) olduğu iddia edilmektedir. Babasının adı Bursa'daki Şehzade Mustafa Türbesi'ndeki mezar sandukası levhasında Abdullah; saray arşivindeki belgelerde ise Abdurrahman ve Abdülmennân olarak yazdığından cariyeydi. Saruhan Sancak Beyi Şehzade Süleyman'ın Manisa Sarayı haremine girdi ve Şehzade Süleyman'ın gözdesi oldu. 1515 yılında Süleyman'ın en büyük erkek çocuğu olan Mustafa'yı dünyaya getirmesinin ardından Devrin en güzeli, en ihtişamlısı, en hayırseveri anlamına gelen Mahidevran adını aldı. Eylül 1520'de I. Selim'in vefat etmesinin ardından I.Süleyman'ın Osmanlı padişahı olması üzerine çocuklarıyla birlikte, baş haseki olarak İstanbul'a geldi.

Haseki Sultanlık dönemi
Sultan Süleyman başa geçince Mahidevran Sultan ve oğlu Şehzade Mustafa'da onunla birlikte İstanbul'a geldi. Hürrem Sultan 1530'dan sonra nikah kıydırmayı başarsa da Mahidevran Sultan'ın saraydaki nizamı değişmedi. Mahidevran Sultan en büyük şehzadenin annesi olduğu için "başhaseki" olarak anıldı ve saygı gördü. Şehzade Mustafa yetişkinliğe ulaşınca Osmanlı geleneklerine uygun olarak Saruhan Sancak Beyi olarak görevlendirildi. Yine gelenek olduğu üzere annesi Mahidevran Sultan da oğluyla birlikte Saruhan'a gitti. Mustafa'nın Amasya ve Karaman'daki valiliklerinde de onun yanında bulundu. 6 Ekim 1553 tarihinde Süleyman, Konya'da bulunan oğlu Mustafa'yı kendisini tahttan indirmeyi planladığı inancıyla boğdurttu. Mustafa'nın cenazesi Bursa'ya gönderilirken, Mahidevran ile Mustafa'nın iki kızı ve cariyeleri de Bursa'ya sürüldü.

Bursa'daki hayatı ve vefatı
Bursa'da yaşadığı evin kirasını ödeyemez duruma geldi ve birçok yere borçlandı. Süleyman'ın bir diğer eşi Hürrem Sultan'ın 1558'deki ölümünden sonra, 1563'te Bursa kadısı aracılığıyla Mahidevran'ın borçlarını ödetip kendisine ödenek bağlatırken; ertesi yıl ise Bursa Hisarı'nda, İmaret-i İsâ mahallesindeki Leyszâde evini kendisine aldırttı. Kendisine verilen ödenekle geçinen Mahidevran, oğlu Mustafa'nın Muradiye'deki mezarının üstüne Mustafa-i Cedit Türbesi'ni yaptırırken, türbenin bakımı için evinin yanında iki değirmen ve yüz bin dirhem gümüş para vakfetti. 3 Şubat 1581 tarihinde vefat etti ve oğlunun yanına gömüldü.

Popüler kültürdeki yeri
2003 yılında yayınlanan Hürrem Sultan adlı Türk televizyon dizisinde Mahidevran Sultan'ı Hatice Aslan canlandırdı. 2011 yılından itibaren yayınlanan Muhteşem Yüzyıl adlı Türk dizisinde ise Mahidevran Sultan'ı Nur Fettahoğlu canlandırmaktadır.