Maksim Litvinov

Litvinov Maksim Maksimoviç

asıl adı MEİR WALACH

Sponsorlu Bağlantılar

(d. 17 Temmuz 1876, Biafystok, Polonya - ö. 31 Aralık 1951, Moskova, SSCB)
Sovyet diplomat ve dışişleri komiseri (1930-39).

Dünya ölçeğinde silahsızlanma ve Nazi Almanyası’na karşı Batılı devletlerle ortak bir güvenlik sistemi oluşturma görüşlerinin önde gelen savunucularından olmuştur.

Rus Çarlık Ordusu’nda görev yaparken Marksizmden etkilenerek 1898’de Rus Sosyal Demokrat İşçi Partisi’ne (RSDRP) katıldı. Devrimci etkinliklerinden dolayı 1901’de tutuklandıysa da ertesi yıl kaçarak İngiltere’ye gitti. 1903’ten sonra Bolşeviklerin safında yer alarak Avrupa’daki parti etkinliklerine katıldı.

1917 Ekim Devrimi’nin ardından diplomatik temsilci olarak Londra’ya atandı. 1918’de propaganda çalışmalarına katıldığı gerekçesiyle tutuklandı; bir yıl sonra Sovyet Rusya’da gizli bir görev yaparken yakalanan İngiliz gazeteci Robert Bruce Lockhart’la değiştirilerek serbest bırakıldı. Rusya’ya döndüğünde Dışişleri Komiserliği’nde görev aldı. Milletler Cemiyeti Dünya Silahsızlanma Konferansı (1927-30) hazırlık komisyonundaki Sovyet delegasyonunun başkanı olarak önerdiği kapsamlı silahsızlanma programlarıyla adını duyurdu. Dışişleri komiseri olduktan (21 Temmuz 1930) sonra 1932’de Cenevre’de toplanan Dünya Silahsızlanma Konferansı’na Sovyet başdelegesi olarak katıldı. Londra’daki Dünya Ekonomi Konferansı’nda da Sovyet delegasyonunun başında yer aldı. SSCB ile ABD arasında diplomatik ilişkiler kurulması için yapılan görüşmeleri yönetti (1934).

Nazi Almanyası’mn güçlü bir tehdit odağı durumuna gelmesi üzerine, Milletler Cemiyeti’ni Almanya’ya karşı ortak direniş için planlar yapmaya çağırdı (1934-381. Fransa (2 Mayıs 1935) ve Çekoslovakya (16 Mayıs 1935) ile Almanya’ya karşı antlaşmalar imzaladı. SSCB’nin dış politikasını değiştirerek Alman-Sovyet Saldırmazlık Paktı’nı imzalamasından (Ağustos 1939) kısa bir süre önce görevden uzaklaştırıldı (3 Mayıs 1939). Alman ordularının SSCB’ye saldırmasından sonra 1941’de yeniden etkin göreve döndü. Önce ABD nezdinde büyükelçi (Kasım 1941-Ağustos 1943), sonra da dışişleri komiser yardımcısı oldu. Ağustos 1946’da emekliye ayrıldı.

LİTVİNOV Maksim Maksimoviç

rus siyasetçi ve diplomat
(Bialystok 1876-Moskova 1951)

1908 yılında Londra'ya yerleşti ve buradaki bolşevik kesime başkanlık etti. 1918 yılından başlayarak Moskova'da Dışişleri halk komiserliğinde çalıştı ve Çiçerin'in yardımcılığına yükseldi (1921). Lahey konferansında (1922) sovyet delegasyonunu ve Cenevre silahsızlanma konferansına (1927-1930) hazırlık komisyonu’nu yönetti. 1930-1939 arasında Dışişleri halk komiserfği yaparken, 1934-1938 arasında Milletler cemiyeti’nde SSCB’yi temsil etti.

Hitler'in iktidara gelişinden sonra, yeni bir siyaset önerdi. Bunun üzerine SSCB, Almanya’yla sürdürdüğü ayrıcalıklı ilişkilerden vazgeçerek ABD’ye (1933’te bu ülkeyle yeniden diplomatik ilişkiler kurdu) ve Fransa'ya (1935’te bu ülkeyle askeri bir yardımlaşma antlaşması imzaladı) yaklaştı. Litvinov, faşist devletlere karşı bir ortak güvenlik ve savaşım sistemi kurmaya çalıştı. Ancak, ispanya savaşı sırasında Fransa ve Büyük Britanya'nın izledikleri siyaset ve Münih antlaşmâlannın imzalanması (eylül 1938), Stalin'in bu siyaseti bırakmasına ve Litvinov’un yerine Molotov'u geçirmesine (mayıs 1939) yol açtı.

Litvinov 1941'de, 1934'ten beri üyesi olduğu parti merkez komitesinden çıkanldı. Bununla birlikte, alman istilasından sonra VVashington'a büyükelçi olarak gönderildi. 1943’te Moskova'ya geri çağrılarak 1946'ya kadar Dışişleri komiser yardımcılığı görevini yürüttü.