Todor Jivkov

Todor Jivkov
MsXLabs.org

Todor Jivkov (7 Eylül 1911 - 5 Ağustos 1998), 1954 - 1989 arasında Bulgar Komünist Partisi Merkez Komitesi birinci sekreteri ve 1971 - 1989 arasında Bulgaristan başbakanı.

Hayatı
Bulgaristan'ın batısındaki Pravets kasabasında, yoksul bir köylü ailesinin çocuğu olarak dünyaya gelen Jivkov, gençlik yıllarını Sofya'da geçirdi. Genç yaşta Bulgaristan Komünist Partisi üyesi oldu. II. Dünya Savaşı sırasında Devrimci Halk Kurtuluş Ordusu olarak bilinen direniş hareketinin örgütlenmesinde görev aldı. Savaştan sonra yönetim kademelerinde yükselerek, başta binlerce siyasi muhalifi tutuklayan Halk Milisleri'nin komutanlığı olmak üzere birçok önemli görevde bulundu. 1951'de Politbüro üyesi oldu. Mart 1954'te, Vulko Çervenkov'un yerine Merkez Komitesi birinci sekreterliğine getirilerek sosyalist ülkeler arasında en genç parti lideri oldu.
1962 - 1971 yılları arasında başbakan olarak olarak görev yapan Jivkov 1972'de Bulgaristan'ın yeni anayasasıyla oluşturulan Devlet Konseyi başkanlığına seçildi. 1965'te sosyalist bir ülkede ilk kez görülen muhalif parti üyeleriyle subayların önderliğindeki bir darbe girişimini önlemeyi başardı. Jivkov iç ve dış politikada Sovyet çizgisine sıkı sıkıya bağlı kaldı.Onun yönetiminde Bulgaristan'da sanayileşme aksamadan ilerledi ve halkın yaşam düzeyi büyük ölçüde yükseldi. Buna karşılık Jivkov yönetimi ülkedeki Türk azınlığa karşı zorla asimilasyon politikası uygulayarak 1989 baharında Türkiye'ye doğru büyük bir göç akınının başlamasına neden oldu. Ülkede bulunan Türk azınlığa büyük eziyetler etmiş, adlarını değiştirtmiş, çok büyük kitleleri Türkiye'ye göçe zorlamıştır. Görev günlerinin sonuna yaklaştığını bildiği için içindeki Türk düşmanlığını kusmuş, tamamen komunist, faşist ve ırkçı kararlar almıştır. 1985’te “Bulgarlaştırma” politikasına girişmiştir. Türklerden isimlerini değiştirmeleri, Türkçe konuşmamaları ve ibadet etmekten vazgeçmelerini istemiştir.
1989 sonbaharında Doğu Avrupa'yı saran demokratikleşme dalgası sonucunda Jivkov Kasım 1989'da bütün görevlerinden çekilmek zorunda kaldı. Ocak 1990'da tutuklandı. İki yıl sonra Hükümet fonlarını zimmete geçirmek suçundan 7 yıl hapis cezasına mahkûm oldu. Ancak bozulan sağlık durumu nedeniyle hapis cezası ev hapsine çevrildi. 1996'da Bulgar Yüksek Mahkemesi tarafından aklandı. 1998'de zatürreden hayatını kaybetti.

Todor Jivkov

(1911 Pravete/Sofya-1998 Sofya), Bulgar siyaset adamı ve devlet başkanı. Çalışma hayatına matbaa işçisi olarak atıldı. Gençlik yıllarında Komünist Partisi'ne girdi ve partizanlar ordusunda görev aldı. Parti Merkez Komitesi üyesi olduktan sonra Sofya belediye başkanlığına getirildi. Parti birinci sekreterliğindeyken, bu görevin yanı sıra 1962 yılında başbakanlığa atandı. 1971 Nisanı'nda yeniden parti birinci sekreterliğine seçildi. Aynı yılın temmuz ayında da, Millet Meclisi tarafından devlet başkanlığına getirildi. 1978 yılında Türkiye'ye devlet konuğu olarak gelen Jivkov, ülkesini batı ile ekonomik işbirliğine açtı. 1986'dan sonra SSCB'dekine paralel olarak reformlar yapılması gerektiğini ileri sürdü ve Temmuz 1987'de Bulgar Komünist Partisi Merkez Komitesi'ne bu reformları içeren bir rapor sundu. Söz konusu rapor 1988'de parti tarafından kabul edildi. Jivkov, ülkedeki Türk azınlığın İslâvlaştırılması politikasına da özellikle 1980'den sonra ağırlık verdi. İslâvlaştırılma politikasına karşı direnen Türklerin Türkiye'ye zorunlu göçe tâbi tutulması, Bulgar ekonomisinin büyük ölçüde sarsılmasına neden oldu. Öte yandan, Doğu Bloku'ndaki gelişmeler nedeniyle ülkede başgösteren hoşnutsuzluk üzerine Jivkov, Kasım 1989'da Devlet Başkanlığı ve Komünist Partisi Genel Sekreterliği görevlerinden istifa etti, aynı yıl içinde partiden de ihraç edildi. Bulgaristan 1989 sonunda çok partili rejime geçince evinde göz hapsine alındı.

MsXLabs.org & MORPA Genel Kültür Ansiklopedisi