WİTTE (Sergey Yuliyeviç, kont), rus siyaset adamı (Tiflis 1849 - Petrograd 1915). 1889'da demiryollarının başına getirildi; 1892'den 1903'e kadar, yetkileri sanayi, ticaret ve ulaşımı kapsayacak biçimde genişletilmiş Maliye bakanlığı’nı yönetti. Hazırladığı iktisadi programla geri kalmış sektörleri ve özellikle tanmı canlandıracak olan sanayileşmeye öncelik tanıdı. Özel girişimden destek isterken devletin tutarlı ve sürekli müdahalesini de savundu. Sanayiyi finanse edebilmek için, 1897-1899’ da paranın sağlamlaştırılması ve devalüasyondan sonra Rusya'da uygun koşullar bulan yabancı sermayeye güvendi. Öte yandan, sağlam bir mali politika sürdürdü (1894'de alkol satışında devlet tekelinin kuruluşu, sanayi ve ticarete 1898'de yeni vergiler konması). Demiryolu yapımı ve sanayi üretimi 1890'dan 1900’e kadar çok hızlı bir atılım gösterdi. Bu arada, tarımdaki durgunluğu gören Vitte, mir düzeninin ve soyluların büyük mülkiyetinin sürdürülmesi konusundaki hükümet politikasına karşı çıktı. Rusya’nın Uzakdoğu' ya yayılmasını savunduğu için Transsibirya demiryolunun yapımını (1891-1903) destekledi. Bu hattı Mançurya'dan geçirmek için Çin'le anlaştı (1896). Fakat Japonya'yla bozuşmaya karşı çıktı ve 16 (29) ağustos 1903’te istifa etti.
Bakanlar kurulu başkanıyken, Portsmouth antlaşması görüşmelerini yaptı (eylül 1905) ve kont oldu. Ekim 1905'te Ni- kolay II tarafından yeniden göreve çağırı- lınca devrimin gerekli kıldığı ödünleri vermek gerektiğini savundu ve imparatora, ekim bildirisini yayımlamasını öğütledi. 1906'nın başında Fransa’dan, monarşiyi iflastan kurtaran yeni bir borç aldı. Bu arada düzen yeniden istikrara kavuştuğundan, Nikolay II, vermek zorunda kaldığı ödünlerden dolayı onu kınadı ve 1906 yetkilerini elinden aldı. Vitte 1907'den 1912'ye kadar Anılar'ını yazdı.
Kaynak: Büyük Larousse
Count Sergei Yulyevich Witte
