Tevfik Paşa (Muhammed)

TEVFİK PAŞA (Muhammet). Mısır hıdivi (Kahire 1852 - Hulvan 1892). Babası Hıdiv İsmail Paşa döneminde Meclis ülhususi (Devlet konseyi) başkanlığı ve baş nazırlık görevlerinde bulundu. Babası görevden azledilince, veraset yasası uyarınca hıdiv oldu (1879). Göreve başladıktan sonra Fransa ve İngiltere’nin Mısır üzerindeki denetim ve baskıları özellikle parasal yönden arttı. Bu durum Mısır’daki avrupalı düşmanlığının yoğunlaşmasına yol açtı. Vatan partisi’nin önderi Arabi Paşa ulusal çıkarları korumak amacıyla Avrupalılar’a karşı harekete geçince, İngiliz filosu İskenderiye'yi topa tuttu (13 temmuz 1882), aynı yıl Arabi Paşa kuvvetleri Teli ül-Kebir savaşı'nda yenildi ve Kahire’den ayrılmak zorunda kalan Tevfik Paşa ingilizler'in korumasında başkente döndü (13 eylül 1882). Tevfik Paşa, tahtından olmamak için Ingilizler'in bütün istediklerini yaptı, onların yararına yasalar çıkarttığı gibi, milliyetçi subayları ordudan attı. Ardından, OsmanlIlar ingilizler'in Mısır’a yerleşmesini kabul etti (1885). Tevfik Paşa, Mehdi'nin Sudan’da çıkarttığı ayaklanmayı bastıramadı ve Mehdi, Hartum'u ele geçirmeyi başardı (1885). Mısır, 1890’dan sonra bir barış dönemine girdi; Tevfik Paşa, çekildiği Hulvan'daki sarayında ölünce, yerine hıdivliğe oğlu Abbas Hilmi Paşa getirildi.