I. Aleksey

(Moskova 1629- ay. y. 1676), Rusya çarı (1645-1676). Mihail III Fyodoroviç'in oğludur. 16 yaşında babasının yerine geçti; ama yönetimi,
eski öğretmeni B. I. Morozov'a bıraktı. Moskova halkının Morozov’un vergi siyasetine karşı ayaklanması (1648) karşısında, yasa hazırlamak üzere bir meclis (zemski sobor) toplamak zorunda kaldı. "Meclis yasası" (Sobornoye Ulojeniye, 1649), toplum içindeki durumları günden güne soylularınkine yaklaşan "hizmet görevlileri"nin zaferini somutlaştırdı; toplumun alt katmanlarının haklarını da belirledi. Köylüler kesin olarak senyörlerine, kentliler de oturdukları mahalleye (posad) bağlandılar. 1654-1662 yıllarının para düzenlemeleriyle ilişkili olan önlemler, kentlerde ayaklanmalara ve köylülerin hoşnutsuzluğuna yol açtı; böylece tüm Volga vadisi kazak Stenka Razin'in önderliğinde ayaklandı (1670-71)
Aleksey Mihaylovlç, kazak ataman Hmelnitski'yi koruması altına aldı ve Doğu Ukrayna'nın birliğini sağladı (1654). Ordusu, Smolensk, Beyaz Rusya ve Lit- vanya’yı işgal etti (1654-1656), ama Po- lonyalılar'a karşı sağladığı üstünlük, İsveç'in müdahalesi üzerine tehlikeye düşünce, bu ülkeyle Kardis barış antlaşması imzalamak zorunda kaldı (1661). Andrusovo antlaşması (1667) Rusya ile Polonya arasındaki düşmanlığa son verdi. Bu arada, Sibirya’nın sömürgeleştirilmesi devam etti. Moskova orduları, Kuzey Pasifik’e (Ohotsk, 1649) ve Amur vadisine ulaştılar.
Rusya yayılma politikasını sürdürebilmek için modernleşmek zorundaydı. Ordularını örgütlemek ve sanayisini geliştirmek için yabancılara çağrıda bulundu. Batıya belli ölçüde açılma yanlısı olan çar, gelenekçilerin muhalefetini hesaba katmak zorundaydı. Ayin kuralları üstüne kitaplarda ve rus kilisesinin kimi ayinlerinde reform hareketi, 1650'li yıllarda, patrik Nikon'un teşvikiyle yunan ve kievlı bilginler tarafından yürütüldü. Bu hareket. Avvakum'un yönettiği sert bir muhalefetle karşılaştı. Çar, 1666-67 konsili'ni topladı; bu konsil, reformları onayladı ve eski inanç yanlılarını mahkûm etti.Fakat işkencelere rağmen eski inanç yanlıları bildiklerinden şaşmadılar: Solovets manastırı'ndaki ayaklanma (1668-1676), sonrada kuzeye ve doğuya kaçışları bunu gösterir.