Cixi
SMD MiSiM
CİXİ, Çin imparatoriçesı (Pekin 1835 - ay. y. 1908). Mançu kökenli ve imparator Şienfıng'ın (1851-1861) nikâhsız karısıydı, imparatordan olan oğlu (1856), imparatoriçenin kısırlığı sonucu Tongci adıyla tahtın vârisi ilan edildi (1861). imparator ölünce Cixi, imparatoriçeyle anlaşarak naipleri tutuklattırdı ve baş rolü kendine ayırdı, nitekim ergin duruma gelen (1873) Tongci, hükümetin yönetimini ona bıraktı. Tongci ölünce (1875), yeğenlerinden üç yaşında bir çocuk olan Guangşü adlı birini tahtın vârisi ilan ettirdi ve belki de zehirlettiği imparatoriçenin ölümünden (1881) sonra bu yeğeni adına naibelik yaptı. Bakanlığa ilkin prens Gong’u getirdi (1861 1884), ardından onun yerine Li Hongcang'ı geçirdi ve ondan sonra Gong'u bir süre daha geri çağırdı (1894-1898) Çağdaşlaşma siyasetine katıldıysa da. gelenekçilerin direnci karşısında bu siyaseti durdurdu. Guangşü onu tutuklatarak iş başından uzaklaştırdı (haziran 1898), ancak tutucuların desteği ve ordu başkanı Yüen Şikai'nin ihaneti sayesinde "Yüz Gün"e kısa sürede son verdi (eylül 1898). Guangşü gözaltına alındı ve danışmanları idam edildi. Cixi tüm reformları yürürlükten kaldırdı ve gücünü pekiştirmek için Bokserler gibi, kamuoyunu Batılılar’a karşı ayaklandıran gizli dernekleri destekledi. Yabancı düşmanı 1900 ayaklanmasını kışkırttı. Avrupalılaşın zaferinden ve Pekin antlaşmasından (1901) sonra reformların zorunluluğunu anlayarak okul programlarını yenileştirdi. Yeni Çın yanlılarını geri çağırdı, batılı ülkelere inceleme heyetleri gönderdi, eyaletlerde eşraf meclisleri kurdu ve bir Ulusal meclis seçimiyle tamamlanan dokuz yıllık bir program ilan etti (1908). Ancak iş işten geçmiş ve imparatorluk yönetimi çökmeye başlamıştı.
Sponsorlu Bağlantılar
Kaynak: Büyük Larousse
Biyografi Konusu: Cixi nereli hayatı kimdir.
