Kimyada olan organik madde hakkında bilgi verebilir misiniz?

ORGANİK KİMYA NEDİR?

Organik bileşikleri inceleyen ilim dalıdır. Organik bileşikler C bileşikleridir. Bununla beraber CO, CO2 ile bunların türevleri, H2CO3 organik bileşik sayılmaz.

XIX. yy kadar organik bileşiklerin sentezi yapılamamış bunlar sadece canlı organizmalardan elde edilmiştir.1828 yılında alman kimyacı F. WÖHLER (1800–1882) amonyum siyanatı ısıtarak organik bir bileşik olana üreyi elde etti. O zamana kadar üre sadece hayvan idrarından elde edilebiliyordu. Daha sonraları Kolbe elementlerinden asetik asiti, Berthelot metan gazı ve formik asiti sentez etmiştir. İsveçli kimyacı Berzelius’un önerisi ile organik maddelerle ilgilenen kimya dalına organik kimya adı verildi.

ORGANİK KİMYA NEDİR VE NEDEN ÖğRENMEMİZ GEREKİYOR?
Tüm canlı organizmalar organik kimyasallardan oluşmuştur. Saçlarımızı, derimizi ve kaslarımızı oluşturan proteinler, genetik yapımızı belirleyen DNA, yediğimiz meyve sebze, giydiğimiz elbiselerin birçoğu ve hastalandığımızda kullandığımız ilaçların hepsi, organik açıdan kimyasal maddelerdir. Günlük yaşantımızda çok kullanılan aspirin söğüt yaprağından, penisilin peynir küfü mantarından, sabunlar yağlardan elde edilir. Bu açılar göz önünde bulundurulduğunda canlılarla ilgilenen herkesin temel bazda da olsa organik kimya bilmek zorunda olduğunu söyleyebiliriz.
ORGANİK KİMYANIN KONUSU NEDİR?
Organik kimya karbon bileşikleri kimyası olarak da anılır. Çünkü tüm organik bileşiklerde temel atom C dur. Organik kimyanın konusunun çok geniş olmasının nedeni C yaptığı çeşitli bağlanmalardan ve izomeriden kaynaklanır. Bitki, hayvan, ya da mikroorganizmalar ile ilgili tüm alanlar organik kimyanın temel ilkelerine dayanır. Yine yaşamımızda büyük önem taşıyan ilaçlar, plastikler, sentetik boyalar, deterjanlar organik kimyanın kapsamına girer.


ORGANİK VE İNORGANİK BİLEŞİKLERİN KARŞILAŞTIRILMASI

İnorganik Bileşikler

Organik Bileşikler

1. İnorganik bileşiklerde 104 elementin hemen hemen hepsi yer alabilir.

1. Organik bileşiklerde bulunabilecek elementlerin sayısı 20 geçmez. Bunlar içerisinde en çok yer alanlar C, H, O, S, N, Cl, Br, I, F, P, Ar ve silisyumdur.
2. İnorganik bileşiklerin sayısı yüz binler ile ifade edilirken;
2. Organik bileşiklerin sayısı milyonlar ile ifade edilir. Teorik olarak sonsuz sayıda organik bileşik yapılabilir.
3. Genellikle iyonik bağlıdır.
3. Organik bileşikler kovalent bağlıdır.
4. Tepkimeleri genelde hızlı ve tek ürünlüdür.
4. Tepkimeleri genelde yavaş ilerler ve ana ürün yanında yan ürünler de oluşur. Mesela sabun eldesi saatler alır.
5. Tepkimeleri genelde katalizör gerektirmez ve iyonik mekanizma üzerinden yürür.
5. Organik tepkimeler katalizör gerektirebilir ve çeşitli mekanizmalar üzerinden yürür.
6. Erime ve kaynama noktaları genelde yüksektir.
6. Erime ve kaynama noktaları düşüktür.
7. Kolay yanıcı değildir.
7. Genellikle kolay yanarlar.
8. İnorganik çözücülerde çözünürler.
8. Organik çözücülerde çözünürler.

kaynak

Organik kimyada kararsız ara bileşikleri detaylı açıklayabilir misiniz?

metin içerisinde bilgileri bulacaksınız

BİLEŞİK
İki veya daha fazla farklı elementin iyon veya atomlarından meydana gelen herhangi bir madde. Bileşiğin bileşimi belirlidir. Yani bileşikteki elementlerin bir birine oranı sabittir. Mesela su; her zaman iki atom hidrojen, bir atom oksijen bulundurur.

Sabit kimyasal bileşime ilaveten, belirli şartlar altında bileşiğin fiziksel özellikleri tecrübe edilen her hangi bir numune için aynıdır. Bu özellikler bir bileşiği element veya karışımdan ayırır. Bir element yalnızca tek tip atomdan meydana gelmiş iken, karışım iki veya daha çok bileşik veya element bulundurur. Mesela toprak gibi bir karışımın özellikleri ve bileşimi, farklı nümunelerde çok farklı olabilir. Fakat bileşikte böyle değildir.

Bileşikler bir kimyasal reaksiyon sonucu meydana gelir. Reaksiyonda, reaksiyona girenler iki farklı element, element-bileşik veya bileşik-bileşik olabilir.

Bir bileşiğin kararlılığı, bileşiği meydana getiren elementlerin kimyasal aktivitesine bağlıdır. Mesela sodyumklorür (NaCl) çok kararlıdır (bozunmaz). Çok kararlı bileşiklerin bozunması için çok enerjiye ihtiyaç vardır. Bir kararlı bileşiği elektroliz vasıtasıyla elementlerine ayrıştırmak için tatbik edilen gerilim miktarı kararsız bileşik için tatbik edilenden fazladır. Mesela organik bileşikler kararsız olduğu için, az bir ısıtma, bozunmalarına sebeb olur. Fakat kararlı bileşik için çok daha yüksek ısı gerekir.

Bir bileşiğin fiziksel ve kimyasal özelliği kendini oluşturan elementlerin özelliklerinden gidilerek anlaşılmaz. Yani, sodyum ve klorün özelliklerine bakarak sodyum klorürün özellikleri söylenemez. Suyu meydana getiren hidrojen ve oksijen gaz olduğu halde, su sıvıdır. Azot ve hidrojen gazlarının meydana getirdiği amonyak ise yine gazdır.

Bileşikler başlıca iki sınıfa ayrılır:

1.Anorganik bileşikler: Bunlar daha çok iyonlardan meydana gelmiştir. Tuzlar, asitler, bazlar, oksitler vs. bu sınıftandır. Bu bileşikler genellikle kararlı yani kolayca bozunmayan bileşiklerdir.

2.Organik bileşikler: Bunlara karbon bileşikleri de denilebilir. Genellikle suda çözündüklerinde iyonlaşmazlar. Bu bileşiklerde elementleri bir arada tutan kuvvet, elektron bağlarıdır. Kararsız bileşiklerdir.

organik kimyanın hayatımıdaki yeri ve önemi nelerdir

Organik kimya Karbon bileşiklerinin kimyası. Organik kimyanın gelişmesi 19. yüzyılın ortalarına rastlar. Fen bilimlerinin başlangıcı ile organik kimyanın tam tariflenmesi arasında uzun bir zaman vardır. Organik kimya, kimyanın bir kolu olarak ayrılıp gelişme göstermeye başladığı zaman, birçok organik bileşik uzun yıllardan beri bilinmekte ve kullanılmaktaydı. Eski belgelerde organik bileşik olan alkolün ve üzüm sirkesi olarak bilinen asetik asidin özellikleri hakkında sayısız bilgiler bulunmaktadır. Mesela, indigo, alizarin gibi tabii boyar maddeler Mısırlılar tarafından bilinmekteydi. Bundan başka bugün bir alkaloit olarak bilinen baldıran zehiri ve etkisi çok eski tarihlerden beri bilinmektedir.

Organik kimyanın gelişmesi sırasında organik maddelerin çoğunun tabiattaki bitkisel ve hayvansal maddelerin kompleks karışımı olduğu sanılmıştı. Saf maddelerin elde edilmesi ve saflaştırılması metodları geçen son iki yüzyılda süratle gelişmiştir. On dokuzuncu yüzyılın sonunda oldukça fazla sayıda organik madde tabii kaynaklardan elde edilmiştir. Bunlar arasında alkol, üre, ürik asit ve diğer organik asitler söylenebilir.

Bütün bu maddeler bir veya farklı birçok canlı organizmadan elde edilmişlerdir. Bundan dolayı kimyanın bu kolunun canlı organizmalarla ilgili olduğu fikri gelişmiş ve bu yüzden organik (uzvi) kimya denmiştir. Bununla beraber Alman kimyacısı Friedrich Wohler organik madde olan üreyi 1828'de herhangi bir canlı kaynak kullanmadan amonyum siyanattan elde etmiştir. Bundan sonra organik bileşiklerin sadece canlı organizmalarda meydana gelebileceği fikrinden vazgeçilmiştir.

Organik bileşiklerin kantitatif (kemmi) analizleri hakkında ilk bilgiler Jean B. A. Dumes ve Liebıg tarafından ortaya konmuştur. S.Cannizarro ve F. A. Kekule organik bileşiklerin yapıları hakkında teoriler geliştirdiler.

Organik kimya önemini karbonun diğer elementlerden çok daha fazla sayıda bileşik meydana getirme kabiliyetine borçludur. İkinci olarak, karbon atomunun mutlaka dört kovalent bağ meydana getirmesidir.

Organik bileşiklerle anorganik bileşikler arasındaki genel fark molekülde bulunan atomları birbirine bağlayan bağların tabiatıdır. Anorganik bileşiklerin çoğunu meydana getiren bağlar iyonik veya elektrovalens bağlardır. İyonik bağ, atomların son yörüngesindeki elektron dizilişini asal gaz elektron dizilişine benzetmek istemesi sebebiyle elektron alış verişi sonucu hasıl olan iyonlar arasında meydana gelir. Atomun son yörüngesindeki elektron dizilişinin, soy gaz elektron dizilişine benzemesi için elektron transferi yerine elektron çiftlerinin ortaklaşa kullanılması ile meydana gelen bağ, kovalent bağ veya elektron çifti bağıdır.

Bağlardaki bu farklılıklar organik ve anorganik bileşiklerde bazı fiziksel özelliklerin farklı olmasına sebeb olurlar. Bu sebeple anorganik tuzlar, yüksek erime noktasına sahiptirler, destile edilemezler, suda çözünürler, susuz çözücüler de sınırlı çözünürler veya hiç çözünmezler ve erimiş veya sulu çözeltileri elektriği iletirler. Tersi olarak organik bileşikler düşük erime noktası gösterirler, destile edilebilirler. Suda sınırlı veya hiç çözünmezler. Organik bileşiklerin moleküler yapılarını açıklamak için bazı kaideler geliştirilmiştir. Bağ yapan bir çift elektron bir tek çizgi ile, iki çift elektron iki çizgi, üç çift elektron üç çizgi ile gösterilir. Aslı karmaşık olan bu yapılar Örneklerde olduğu gibi baside indirgenmiştir.

H3C-CH=CH2 H3CCH=CH2

Karbon atomları arasındaki bağların tamamı tek bağ ise, bu tip organik bileşiklere doymuş bileşikler; karbon atomları arasında bağlar birden fazla ise, doymamış organik bileşikler denir.

Karbon, diğer karbon atomları ile birleşerek bir seri bileşikler meydana getirir. Bunlar arasındaki fark belirli bir grup fazlalığıdır. Bu tip serilere homolog seriler denir.

Alkanlarda görüldüğü gibi bir bileşik, bir öncekinden (-CH2-) kadar farklıdır.

Terminolojik olarak organik bileşiklerin sınıflandırılması: Organik bileşiklerin sayısı iki milyona yaklaşmaktadır. Bu yüzden organik bileşiklerin sınıflandırılması milletlerarası bir kararla halen yapılamamıştır. İlk zamanlar, organik bileşikler, elde edildiği kaynağa göre sınıflandırılırdı. Organik bileşiklerin molekül yapıları belirlenmeye başladıktan sonra bu sınıflandırmalar daha mantıki ve belli kaidelere dayanmaya başladı. Daha sonra Milletlerarası Kimya Birliği organik bileşiklerin adlandırılmasını belirli kaidelere bağladı. Bu adlandırma usulüne Cenevre Adlandırma Usulü de denir.

Karbon atomunun moleküldeki dizilişine, bileşikte karbondan başka atomların oluşuna veya olmayışına göre organik bileşikleri asiklik, karbosiklik ve heterosiklik şeklinde üç ana grupta, türeyenleri de ayrıca sınıflandırmak gerekir.

1. Asiklik organik bileşikler: Bu bileşiklerde karbon atomları zincirler halinde birbirlerine bağlanmıştır. Zincir düz veya dallanmış halde olabilir. Asiklik bileşikler önce iki sınıfa ayrılırlar: Asiklik hidrokarbonlar (Bkz. Hidrokarbon) ve Asiklik hidrokarbon türevleri. Türevler halojen, hidroksil, karbonil, karboksil, eter, amin, amid, merkaptan, ester vs. türevleridir. Bunlar fonksiyonel gruplarına göre sınıflanırlar. Mesela bir alkana bir karbonil

grubunun girmesiyle aldehit meydana gelir.

2. Karboksiklik bileşikler: Bunlar halkalı yapıya sahip olup aromatik ve alisiklik bileşikler olmak üzere ikiye ayrılırlar. Aromatik bileşiklerde halkayı meydana getiren karbonlar arasında çift bağlar vardır. Benzen

naftalin ve fenatren aynı zamanda bunların türevleri aromatik bileşikler grubuna girerler.

Alisiklik bileşiklerde halkayı meydana getiren karbonlar arasında çift bağ yoktur. Mesela; siklohekzan bir alisiklik bileşiktir.

3. Heterosiklik bileşikler: Bunlar da halkalı yapıya sahiptir. Ancak halkada karbondan başka N,S,O, gibi hetero atomlar bulunmaktadır. Mesela; 2-Azonaftalin

ve 1-okso-3-azo 2 H, naftalin

birer heterosiklik bileşiklerdir.

Kaynak: Rehber Ansiklopedisi

Kimyada olan organik madde hakkında bilgi verebilir misiniz?

kimyanin hayatimizdaki yeri hakkında bilgi verirmisiniz ? (dönem ödevi için )

^bakınız