1. Gelir Kavramı ve Unsurları: İşletmenin faaliyetleri sonucunda varlıklarında artış meydana getiren unsurlara gelir, bu unsurların izlendiği hesaplara gelir hesapları denir. Gelir hesapları, gider hesapları ile birlikte tekdüzen hesap planının 6 grubunda yer alır.
Gelir tablosunda yer alan gelir hesapları aşağıda verilmiştir.
60. Brüt Satışlar
600.Yurt İçi Satışlar
601.Yurt Dışı Satışlar
602.Diğer Gelirler
61. Satış İndirimleri(-)
610.Satıştan İadeler(-)
611.Satış İndirimleri(-)
612.Diğer İndirimler(-)
64. Diğer Faaliyetlerden Olağan Gelir Ve Kârlar
640.İştiraklerden Temettü Gelirleri
641.Bağlı Ortaklıklardan Temettü Gelirleri
642.Faiz Gelirleri
643.Komisyon Gelirleri
644.Konusu Kalmayan Karşılıklar
645.Menkul Kıymet Satış Kârları
646.Kambiyo Kârları
647.Reeskont Faiz Gelirleri
648.Enflasyon Düzeltme Kârları
649.Diğer Olağan Gelir Ve Kârlar
67. Olağan Dışı Gelir Ve Kârlar
671.Önceki Dönem Gelir Ve Kârları
679.Diğer Olağan Dışı Gelir Ve Kârlar
Not: 61 ile başlayan satış indirimleri grubunda yer alan hesaplar; net satışları bulmamızı sağlayan geliri azaltan hesaplardır.
1.1. Gelir Hesapların İşleyişi: 6-Gelir Tablosu Hesapları: İşletmenin faaliyet dönemine ilişkin brüt satışları, satış indirimleri, satışların maliyeti, faaliyet giderleri, diğer faaliyetlerden gelir ve kârlar, diğer faaliyetlerden gider ve zararlar, finansman giderleri, olağandışı gelir ve kârlar ve olağan dışı gider ve zararlardan oluşur.
60-Brüt Satışlar: İşletmenin esas faaliyetleri çerçevesinde satılan mal ya da hizmetler karşılığında alınan ya da tahakkuk ettirilen toplam değerleri kapsar. Satılan mal ve hizmetlerle ilgili sübvansiyonlar, satış tarihindeki vade farkları, ihracatla ilgili dönem içinde ortaya çıkan kur farkları, vergi iadeleri brüt satışlar içinde gösterilir.
Brüt satışlara "Katma Değer Vergisi" dahil edilmez. Brüt satışlar; yurt içi satışlar, yurt dışı satışlar ve diğer gelirler şeklinde bölümlenir. Holding ana şirketinin, kendine bağlı yurt içi ve yurt dışı ortaklıklarından elde ettiği gelirler ana şirketin esas faaliyet gelirini oluşturduğundan bu bölümdeki hesaplarda izlenir. Brüt satışlar hesap grubunda aşağıdaki hesaplar yer alır:
600 Yurt İçi Satışlar
601 Yurt Dışı Satışlar
602 Diğer Gelirler
Brüt satışlar hesaplarının işleyişinde artış meydana geldiğinde hesabın alacak tarafına, azalış meydana geldiğinde hesabın borç tarafına kayıt yapılır.
61-Satış İndirimleri (-): Net satış hâsılatına ulaşabilmek için brüt satışlardan indirilmesi gereken değerleri kapsar. Satıştan iadeler, satış iskontoları ve diğer indirimler şeklinde bölümlenir. Satış indirimleri hesap grubunda aşağıdaki hesaplar yer alır:
610 Satıştan İadeler(-)
611 Satış İndirimleri(-)
612 Diğer İndirimler(-)
Tek düzen hesap planınında gelir hesaplarının bazılarının yanında (-) işaretini bulunur. Bu hesaplar gelir hesaplarının işleyiş kurallarının tam tersine göre kaydedilir. Yani (-) işareti bulunan gelir hesapları, gider hesapları gibi kayıt yapılır.
64-Diğer Faaliyetlerden Olağan Gelir ve Kârlar: İşletmenin esas faaliyeti dışında iştiraklerden ve bağlı ortaklıklardan elde edilen temettü geliri ile faiz ve diğer temettü gelirleri, temerrüt faizleri, kambiyo kârları, kira gelirleri, menkul kıymet satış kârları gibi diğer faaliyetlerden elde edilen olağan gelir ve kârlardan oluşur. Diğer Faaliyetlerden Olağan Gelir ve Kârlar hesap grubunda aşağıdaki hesaplar yer alır:
640 İştiraklerden Temettü Gelirleri
641 Bağlı Ortaklıklardan Temettü Gelirleri
642 Faiz Gelirleri
643 Komisyon Gelirleri
644 Konusu Kalmayan Karşılıklar
645 Menkul Kıymet Satış Kârları
646 Kambiyo Kârları
647 Reeskont Faiz Gelirleri
648 Enflasyon Düzeltme Kârları
649 Diğer Olağan Gelir Ve Kârlar
Diğer Faaliyetlerden Olağan Gelir ve Kârlar hesaplarının işleyişinde artış meydana geldiğinde hesabın alacak tarafına, azalış meydana geldiğinde hesabın borç tarafına kayıt yapılır.
67-Olağandışı Gelir Ve Kârlar: İşletmenin olağan faaliyetlerinden bağımsız olan ve bu nedenle arızi nitelik taşıyan duran varlıkların satışlarından elde edilen kârlar ile olağan dışı olay ve gelişmeler nedeniyle ortaya çıkan gelir ve kârların yer aldığı hesap grubudur. Olağandışı Gelir Ve Kârlar hesap grubunda aşağıdaki hesaplar yer alır:
671 Önceki Dönem Gelir Ve Kârları
679 Diğer Olağan Dışı Gelir Ve Kârlar
Olağandışı Gelir Ve Kârlar hesaplarının işleyişinde artış meydana geldiğinde hesabın alacak tarafına, azalış meydana geldiğinde hesabın borç tarafına kayıt yapılır.
2. Gider Kavramı ve Unsurları: İşletmelerin faaliyetlerinde kullandıkları varlıkları elde edebilmek için katlanmak zorunda oldukları unsurlara gider, bu unsurların izlendiği hesaplara da gider hesapları denir. Örneğin, işçilere ödenen ücretler, telefon, elektrik gibi giderler, faiz giderleri, komisyon giderleri vb.
Gider hesapları, gelir hesapları ile birlikte tekdüzen hesap planının 6. grubunda yer alır. Aşağıda gelir tablosunda yer alan gider hesapları verilmiştir. İşletmeler giderlerini dönem içerisinde 7 ile başlayan ilgili maliyet (gider) hesaplarında takip ederler ve dönem sonlarında 6 ile başlayan ilgili gelir tablosu hesaplarına, yansıtma hesapları aracılığıyla devrederler.
Gelir tablosunda yer alan gider hesapları aşağıda verilmiştir.
62. Satışların Maliyeti(-)
620.Satılan Mamuller Maliyeti(-)
621.Satılan Ticarimallar Maliyeti(-)
622.Satılan Hizmet Maliyeti(-)
623.Diğer Satışların Maliyeti(-)
63. Faaliyet Giderleri(-)
630.Araştırma Ve Geliştirme Giderleri(-)
631.Pazarlama Satış Ve Dağıtım Giderleri(-)
632.Genel Yönetim Giderleri(-)
65. Diğer Faaliyetlerden Olağan Gider Ve Zararlar(-)
653.Komisyon Giderleri(-)
654.Karşılık Giderleri(-)
655.Menkul Kıymet Satış Zararları(-)
656.Kambiyo Zararları(-)
657.Reeskont Faiz Giderleri(-)
658-Enflasyon Düzeltmesi Zararları(-)
659.Diğer Gider Ve Zararlar(-)
66. Finansman Giderleri(-)
660.Kısa Vadeli Borçlanma Giderleri(-)
661.Uzun Vadeli Borçlanma Giderleri(-)
68. Olağan Dışı Gider Ve Zararlar(-)
680.Çalışmayan Kısım Gider Ve Zararları(-)
681.Önceki Dönem Gider Ve Zararları(-)
689.Diğer Olağan Dışı Gider Ve Zararlar(-)
Gelir ve gider kavramları hakkında bilgi verir misiniz?
Gider Kavramı 
