Osmanlının İstanbulda Yaptığı Medrese ve Camiler Osmanlının İstanbulda Yaptığı Medrese ve Camiler
İstanbul’da Osmanlı dönemi hanım hayır severler ve vakıfları
Fatih Sultan Mehmet’in annesi HÜMA SULTAN: Sultan ‘ndan Tacettin İbrahim Bey’in kızı Hatice Alime Hüma Hatun, Fatih Sultan Mehmed’in yanında, İstanbul Fatih Külliyesi’ndeki Fatih Camii’nde yatmaktadır Bir keresinde kendisine sorarlar Fatih Sultan Mehmet’i nasıl yetiştirdiniz diye…Onun cevabı çok kısadır:” Mehmet’i emzirmeye başlarken Yasin Suresini okurdum… O hep Yasin Suresini dinleyerek büyümüştür…”demiştir.
Gülbahar Hatun; II Bayezid ile Gevher Sultan’ın annesi Fatih Sultan Mehmet Han’ın hanımı: Özellikle Edirne’de kendi adına yaptırdığı cami, külliye ve çeşmeleri vardır
II Bayezid’in zevcesi Hüsnüşah Sultan 1490 – 1503 yıllarında oğlu ile birlikte Manisa’da bulunduğu sırada kurdurduğu Hatuniye Camii’nin yanında tesis edilen Hüsnüşah Sultan Kütüphanesi’nde 401 yazma eser bulunmakta idi
Neslişah Sultan: 1522’de Sultan II Beyazıd’ın torunu Neslişah Sultan Edirnekapı civarında camisi ve adına kurulmuş bir mahalle vardır
Yavuz Sultan Selim’in zevcesi Hafsa Sultan, oğlu Şehzade Süleyman (Kanuni Sultan Süleyman)’ın sancak şehri Manisa’da valilik yaptığı sırada ona refakat etmiş ve burada; cami, medrese, kütüphane, imaret, hânkah, şifahane, hamam ve sıbyan mektebinden oluşan bir külliye oluşturmuştur Külliye içindeki şifahane Osmanlı Devletinde kadınlar tarafından yaptırılan ilk şifahane olup burada, ruh hastaları musıkı ile tedavi ediliyordu Vakfiyeye göre 117 kişi vakıfta görevli idi, görevlerini yerine getirmeyenlerin azledilmesi şartı vardı, günde iki kez sabah ve ikindi vakitlerinde yemek dağıtılması, fakir talebelere yardım verilmesi de diğer şartlar arasındadır
Kanuni Sultan Süleyman’ın zevcesi Hürrem Sultan: Mimar Sinan’a yaptırılan cami, medrese, şifahane, hamam, kervansaray ve su tesislerinin bulunduğu Haseki Külliyesi ve yine Hürrem Sultan adına yaptırılan Ayasofya’nın karşısında yaptırılan Çifte Hamam bulunmaktadır 1550′de Hürrem Sultan adına kurulan Manisa ve Haseki darüşşifaları da vardır
Kanuni Sultan Süleyman’ın kızı Mihrimah Sultan: Edirnekapı ve Üsküdar’da olmak üzere iki külliyesi bulunmaktadır Üsküdar Meydanı’nda, iskelenin karşısında yer almaktadır Kanuni Sultan Süleyman’ın kızı Mihrimah Sultan tarafından 1548 yılında yaptırılmıştır Külliye Mimar Sinan’ın eseridir Külliye bir cami, medrese, türbe, sıbyan mektebi, han, imarethane ve tabhaneden oluşmaktaydı Bunların ancak bir kısmı günümüze kadar ulaşmıştır
II Selim’in zevcesi ve III Murad’ın annesi Valide Nurbanu Sultan: Kendisi tarafından Mimar Sinan Ağa’ya yaptırılan “Valide-i Atik” külliyesinde medrese, şifahane, imaret, çifte hamam ve sıbyan mektebi vardır Nurbanu Sultan İstanbul’da su yollarını yaptırmış ve bu tesislerle İstanbul’da su birkaç semte de çeşmelerden verilmiştir
İsmihan (Esma) Sultan: Sultan II Selim’in büyük kızı ve Sokullu Mehmet Paşa’nın hanımı İsmihan (Esmehan) Sultan vakfıdır Camiisi vardır
III Murad’ın zevcesi Safiye Sultan: Valide sultan tarafından yaptırılan Yeni Camii’in temelleri 1597 yılında atılmıştır, ancak caminin tamamlanması Turhan Valide Sultan’a nasip olmuştur Safiye Sultan ayrıca Mısır’daki emlakını Mekke, Medine ve Kudüs’te Kur’an okuyacak 120 hafız ile, Mekke’deki sebil, mescid ve kuyulara bakacak hizmetlilere vakfetmiştir
I Ahmed’in eşi IV Murad’ın annesi Mahpeyker Kösem Sultan: osmanlı tarihinin bilinen en önemli kadınlarından biridir Büyük bir servete sahip olan Kösem Sultan Üsküdar’da Çinili Camii, Çinili Hamamı ve yanında sıbyan mektebini, sebil ve çeşmesini yaptırmıştır Ayrıca her yıl Kabe yollarında bulunan fakirlere Surre Alayı ile gönderilmek üzere para vakıfları tahsis etmiştir Kösem Sultan’ın başlattığı Çanakkale hisarlarının yapımı Turhan Valide Sultan zamanında tamamlanmıştır
Hatice Turhan Valide Sultan’ın hayratları arasında, 1663 tarihli vakfiyesine göre; mektep, darul hadis, sebil, çeşme, hünkar kasrı, türbe ve çarşı vardı Özellikle bugünkü Yeni Cami’nin tamamlanmasını sağlamıştır
IV Mehmed’in eşi ve II Mustafa’nın annesi Gülnuş Emetullah Sultan, Hac yolunda çeşmeler, sebiller yaptırmıştır 1709 yılında “Sultan Suyu” adıyla anılan su yollarını yaptırmış ve bununla Yeni Cami’ye ve Ahmediye Camii’ne su getirilmiştir