Klor nerelerde kullanılır?

Klor

Deniz suyunun her cm'ünde 365 mgr sodyum klorür (sofra tuzu) vardır. Ama klorun ana kaynağı, kaya tuzunun denizd'en uzak tortularıdır. Klor içeren öteki mineraller, karnalit (KCl. MgClı,potasyum ve magnezyumun çift klorurü) ve doğal gümüş klorürdür (AgCl).
Ticari olarak klor, sodyum hidroksit üretiminin bir yan ürünü olarak toplanır. Buradan derişikleştirilmiş deniz suyu, ELEKTROLİZ'le ayrıştırılır.
Klorun endüstride ve günlük yaşamda kullanımı, etkin yükseltgeme özellikleri taşımasından kaynaklanır. Klorun sudaki çözeltisiyle (sıvılaştırılmış klor gazı ya da ağartma tozu), AĞARTMA yoluyla, kumaşların rengi açılır. Klor, mikrop öldürücü olarak da kullanılır.
Bileşikleri: Klor, hidrojenle birleşerek, keskin kokulu hidrojen klorür gazını (HCl) oluşturur. Bu gaz suda çözünerek, hidroklorik asidi ortaya çıkarır. Hidroklorik asit, endüstride yaygın olarak kullanılan kuvvetli bir asittir. İnsan midesinde de bulunur ve sindirime yardımcı olur.
Klor, bir metalle birleştiğinde, genellikle klor iyonu (C7—) içeren bir klorür oluşur. Bu bileşikler kararlıdır. Sodyum, klorür (sofra tuzu), bedenin hücreler arası sıvısında çözünmüş olarak bulunur. Bu tuzun bedende değişmez bir derişiklikte bulunması, hücre içi ve hücre dışı sıvıların geçişme (osmoz) dengesi bakımından büyük önem taşır (geçişme, sıvıların zarlar arasından sızmasıyla ilgili bir olaydır).
Klor içeren organik moleküllerden, çeşitli biçimlerde yararlanılır. Trikloretilen ) ve perkloretilen KURU TEMİZLEME'cilikte çözücü olarak kullanılır. Buzdolaplarında kullanılan soğutucu gazların bir grubunu oluşturan freonlar, diflüoroklorometan gibi, karışık organik klorür ve flüorürlerdir. Kloroform (CHCU), bir süre uyuşturucu olarak kullanılmış, ama günümüzde yerini daha tehlikesiz uyuşturuculara bırakmış bir maddedir.

kaynak

Klor, VIIA grubunda bulunan hafif, keskin kokulu, yeşilimsi sarı renkli, tahriş edici ve zehirleyici bir gaz. Havadan 2,5 kat ağır olan klor ilk zamanlar bir bileşik olarak kabul ediliyordu. Klor ilk olarak 1774 yılında Carl Wilhelm Scheele tarafından keşfedildi. 1810 yılında ise bugünkü ismi Humphry Davy tarafından verildi.
Boğucu kokulu, yeşilimsi sarı renkli gazdır. Periyodik çizelgenin 17. grubunda öbür halojenlerle birlikte yer alan klorun simgesi Cl, atom sayısı 17, atom ağırlığı 35,453'tür. Havadan yaklaşık 2,5 kat ağırdır; suda az çözünür (bir litre suda 2-3 litre klor); "Klor suyu" adı verilen bu çözelti, altını bile etkileyecek güçte bir [yükseltgeyici]dir.
-34 °C sıcaklığa kadar soğutulduğu ya da sıkıştırıldığı zaman kolayca sıvılaşan klor, flor, brom, iyot ve astatla halojenler grubunu oluşturur; halojenlerin son yörüngelerinde yedi elektron vardır ve öbür maddelerden sekizinci bir elektron alma eğilimi gösterirler.
Mangandioksit, sodyum klorür ve sülfürik asitin tepkimeye girmesi sonucu klor açığa çıkar ve bu tepkime laboratuvarda klor elde etmek için kullanılabilir. Sanayi de ise klor, mutfak tuzunun (sodyum klorür) elektrolizi yoluyla üretilir ve yan ürün olarak hidrojen gazı ve sodyum hidroksit açığa çıkar.
Klor, aşağı yukarı bütün metalleri etkiler. İnce bir demir çubuk ısıtılıp, içinde az miktarda su olan bir klor tüpüne daldırıldığında, akkor hale gelerek, kahverengi demir klorür dumanları yayar. Tepkime sırasında sıcaklık aşırı yükseldiğinden, demir eriyerek akar; ama tüpün dibindeki su, erimiş demirin cama değerek kırmasını önler. Bakır, alüminyum, kalay, kurşun ve gümüş de klorla tepkimeye girer. Bir klor tüpüne bir miktar cıva dökülürse, hemen cıva klorür oluşarak billurlaşır ve tüp çeperine yapışır. Altın ve platine sıcakta klor gazı, soğuktaysa klor suyu etki ederek, çözünmelerine yol açar.
Klor, ametallerle de etkileşir. Sözgelimi, beyaz fosfor klora dokunduğunda erimeye başlar ve tutuşarak beyaz renkte fosfor klorür dumanları verir. Kırmızı fosforsa, klorla sıcakta tepkimeye girer. Hidrojen ve klor karışımı güneşe tutulursa, patlayarak hidroklorik aside dönüşür. Klor, kükürt iyot ve broma etki edebilir; ama bütün ametallerle, sözgelimi karbonla etkileşmez. Bu yüzden karbon, sodyum klorürün hidrolizinde anot olarak kullanılır.

Klorun bileşiklere etkisi:
Brom ve iyottan daha güçlü bir yükseltgeyici olması nedeniyle klor, bu maddelerin bileşikleriyle karşılaştığında onların yerini alır: Sözgelimi bromhidrik ya da hidroiyodik asit şişesi üstüne klor şişesi kapatılırsa, kırmızı renkte brom buharları ya da mor iyot buharları açığa çıkar; bu durumda klor, brom ve iyodun yerini almıştır. Klor suya etki ederek yükseltgeyici özellikleri bulunan klor suyunu oluşturur. Sodyum karbonatla etkileştiğinde, javel suyu ortaya çıkar.

Üretimi ve Kullanımı:
Klor sanayide çoğunlukla doymuş tuz çözeltisinin elektrolizi yoluyla üretilir. Kimi zaman da erimiş sodyum klorürden elde edilir. Klor ve bileşikleri kâğıt ve dokuma sanayinde ağartma işlemlerinde ve kent içme sularının dezenfekte edilmesinde kullanılır. Ayrıca evlerde kullanılan ağartıcıların, mikrop öldürücülerin, çok sayıda organik ve inorganik maddelerin üretilmesinde yararlanılır. Klorlu eriticilerden, plastik maddelerin, eiastomerlerin (yapay kauçuk) üretiminde yararlanılır.

Doğada klor:
Doğada klor serbest halde bulunmaz ama bol miktarda HCI içeren volkanik gazlarda serbest klora rastlanmıştır. Klorür iyonu Hazar denizi, Lut gölü, Utahdaki Büyük tuz gölü gibi iç denizlerin ve okyanus sularının başlıca eksi yüklü iyonudur. Ayrıca örneğin sodyumla birleşmiş halde halit (kayatuzu) biçimde evaporit minerallerinde yer alır. Klor üstün yapılı hayvanların vücut sıvılarında iyon halde, mide sindirim sıvılarında ise hidroklorik asit yer alır.

Etkileri:
Klor, ilk defa I. Dünya Savaşı'nda Almanya tarafından kullanılmıştır. Berlinde açılan bir kimya enstütüsünde üretilmiştir. Klor, gözü ve ciğerleri tahriş eder, solunum güçlüğüne, boğazda daralmaya ve akciğer ödemine sebep olur. Litre başına 2,5 miligram klor içeren hava birkaç dakika solunursa ölüme neden olabilir.

Klor

Deniz suyunun her cm'ünde 365 mgr sodyum klorür (sofra tuzu) vardır. Ama klorun ana kaynağı, kaya tuzunun denizd'en uzak tortularıdır. Klor içeren öteki mineraller, karnalit (KCl. MgClı,potasyum ve magnezyumun çift klorurü) ve doğal gümüş klorürdür (AgCl).
Ticari olarak klor, sodyum hidroksit üretiminin bir yan ürünü olarak toplanır. Buradan derişikleştirilmiş deniz suyu, ELEKTROLİZ'le ayrıştırılır.
Klorun endüstride ve günlük yaşamda kullanımı, etkin yükseltgeme özellikleri taşımasından kaynaklanır. Klorun sudaki çözeltisiyle (sıvılaştırılmış klor gazı ya da ağartma tozu), AĞARTMA yoluyla, kumaşların rengi açılır. Klor, mikrop öldürücü olarak da kullanılır.
Bileşikleri: Klor, hidrojenle birleşerek, keskin kokulu hidrojen klorür gazını (HCl) oluşturur. Bu gaz suda çözünerek, hidroklorik asidi ortaya çıkarır. Hidroklorik asit, endüstride yaygın olarak kullanılan kuvvetli bir asittir. İnsan midesinde de bulunur ve sindirime yardımcı olur.
Klor, bir metalle birleştiğinde, genellikle klor iyonu (C7—) içeren bir klorür oluşur. Bu bileşikler kararlıdır. Sodyum, klorür (sofra tuzu), bedenin hücreler arası sıvısında çözünmüş olarak bulunur. Bu tuzun bedende değişmez bir derişiklikte bulunması, hücre içi ve hücre dışı sıvıların geçişme (osmoz) dengesi bakımından büyük önem taşır (geçişme, sıvıların zarlar arasından sızmasıyla ilgili bir olaydır).
Klor içeren organik moleküllerden, çeşitli biçimlerde yararlanılır. Trikloretilen ) ve perkloretilen KURU TEMİZLEME'cilikte çözücü olarak kullanılır. Buzdolaplarında kullanılan soğutucu gazların bir grubunu oluşturan freonlar, diflüoroklorometan gibi, karışık organik klorür ve flüorürlerdir. Kloroform (CHCU), bir süre uyuşturucu olarak kullanılmış, ama günümüzde yerini daha tehlikesiz uyuşturuculara bırakmış bir maddedir.

Kaynak: Klor nerelerde kullanılır?

1. Hidrojen :
Ticari gübrelere azot bağlanmasında, katı ve sıvı yağların doyurulma işleminde (hidrojenasyon), metanol, amonyak ve hidroklorik asit gibi bileşiklerin eldesinde kullanılır. Kaynak yapımında, hidrojen balonlarını şişirmede ve petrolün işlenmesinde kullanılmasının [logged]yanında, şimdilik daha çok roketlerde olmak üzere yakıt olarak da kullanılır. "Hidrojen Yakıt Gözeleri", hidrojen gazından elektrik enerjisi eldesi için geliştirilmekte olan bir teknolojidir. Çevre dostu hidrojen, doğal gaz ve benzine alternatif olarak kabul edilmesinin yanında, kimyasal işlemlerde, metalürjide ve rafinerilerde de kullanılabilecek niteliktedir. Döteryum ve trityum izotopları da, nükleer fisyon ve füzyon işlemlerinde kullanılmaktadır.

2. Helyum (He):
Zeplin ve balon gibi hava taşıtlarını şişirmede kullanımıyla bilinen helyum gazı; kaynakçılıkta, germanyum ve silisyum kristallerinin yapımında, titanyum ve zirkonyum eldesinde, süpersonik rüzgar tünellerinde ve derin dalış tüplerinde de kullanılır. Ayrıca, düşük sıcaklık araştırmalarında ve nükleer enerji santrallerinde "soğutucu" olarak da önemlidir. Tüm elementler arasında, en düşük erime ve kaynama sıcaklıkları helyuma aittir. Makro ölçüde bile atomik özelliklerini göstermesi nedeniyle "kuantum sıvısı" olarak da adlandırılan ve ısı iletkenliği olağanüstü derecede yüksek olan sıvı helyum, manyetik rezonans görüntülemede (MRI) ve kanser teşhisi için MRE'de de kullanılır. Yakın zamanda, sıvı roket yakıtı sıkıştırmada da helyumdan faydalanılmaya başlandı.

3. Lityum (Li):
Seramik ve cam yapımında, pil üretiminde, yağlayıcı ve alaşım sertleştirici maddelerin bileşiminde, A vitamini sentezinde, nükleer santrallerde soğutucu görevinde ve roketlerde itici kuvvet sağlamada kullanılır. Katı elementler içinde en yüksek özgül ısı kapasitesine sahip olması nedeniyle, ısı iletiminde kullanılan sıvıların bileşiminde yer alır. Ancak, su ya da asit gibi çözücülerle karşılaştığında yüksek bir patlama ya da parlama özelliğine sahip olması ve özellikle sinir sistemi için zehirli etki göstermesi nedeniyle, dikkatli kullanılması gerekir. Bazı lityum bileşikleri, beyin rahatsızlıkları ve psikolojik hastalıkların tedavisinde kullanılan ilaçların içeriğinde yer alır.

4. Berilyum (Be):
Yüksek oranda ısı emebilme özelliği nedeniyle, hava ve uzay taşıtlarında, iletişim uydularında, nükleer santrallerde ve füze yapımında kullanılır. Ayrıca, hafif metal alaşımlarında, X-ışını tüplerinin pencerelerinde ve saat zembereklerinin yapımında da kullanılır. Yüksek bir erime noktasına sahip olması, hafifliği ve çelikten çok daha esnek bir metal olması nedeniyle, bilgisayar parçaları yapımında, jiroskoplarda ve inşaat sektöründe sık tercih edilen bir elementtir. Berilyumun bakır alaşımı da, kaynak yapımında, elektrik bağlantılarında ve elektrotlarda kullanılır. Zümrüt ve akuamarin, berilyumun değerli kristal formlarıdır. Berilyum ve tozları, zehirli olmalarının yanında, özellikle akciğerlerde kansere yol açabilmektedirler.

5. Bor :
Amorf bor, ayırt edici yeşil rengi için pirotekni (fişekçilik) alanında ve ateşleyici olarak roketlerde kullanılır. Tenis raketlerinin, nükleer santrallerde kullanılan regülatörlerin ve ısıya dayanıklı cam ürünlerinin yapımında da önem taşır. Borun en önemli ticari bileşiği, yalıtım amaçlı cam elyafının ve bir ağartıcı olan sodyum perboratın yapımında kullanılmaktadır. Diğer bor bileşikleri de, borosilikat camların yapımında kullanılır. Tekstil alanında önem taşıyan bir diğer bor bileşiğiyse, borik asittir. Elektriğe kaşı yalıtkan davranırken, bir metalinkine benzer ısı geçirgenliği gösteren boron nitrit bileşiği, aynı zamanda, karıştırıldığı herhangi bir maddeyi elmas sertliğine getirici özelliktedir. Titanyum ve tungsten ile birlikte kullanımı sonucunda, ağırlığı düşük ancak ısıya karşı dirençli alaşımlar elde edilir. Boron-10 izotopu, nükleer santrallerde ortamdaki nötronları hızla emerek tepkimeleri yavaşlatmak ya da durdurmak için, nükleer radyasyona karşı kalkan olarak ve nötron belirleyici aletlerde kullanılır. Yakın zamanda artrit (eklem iltihabı) tedavisinde kullanılmaya başlanan bor bileşikleri de umut vaat ediyor. Göz dezenfektanlarının bileşiminde de bor bulunuyor.

6. Karbon :
Tüm organik bileşiklerin yapısına giren karbon, sıvı yağların dehidrasyonunda (sudan arındırılmasında), ayrıca demir ve alaşımlarının işlenmesinde kullanılır. Çelik yapımında, nükleer tepkimelerin kontrolünde, lastiklerin renklendirilmesinde, plastik sanayinde, boya pigmentlerinin eldesinde ve yağlayıcı maddelerin yapımında da bu elementten yararlanılır. Kurşun kalemlerde kullanılan grafit formu ve elmas formu, karbon elementinin iki önemli allotropudur. Karbon-14 izotopu da, radyoaktif yaş tayininde kullanılır. Karbonun "fulleren" denen küre biçimli ya da "nanotüp" denen silindir biçimli molekülleri de, son yıllarda özellikle elektronik ve nanoteknoloji alanlarında devrimsel ilerlemeler sağlamaktadır

Klor

Deniz suyunun her cm'ünde 365 mgr sodyum klorür (sofra tuzu) vardır Ama klorun ana kaynağı, kaya tuzunun denizd'en uzak tortularıdır Klor içeren öteki mineraller, karnalit (KCl MgClı,potasyum ve magnezyumun çift klorurü) ve doğal gümüş klorürdür (AgCl)
Ticari olarak klor, sodyum hidroksit üretiminin bir yan ürünü olarak toplanır Buradan derişikleştirilmiş deniz suyu, ELEKTROLİZ'le ayrıştırılır
Klorun endüstride ve günlük yaşamda kullanımı, etkin yükseltgeme özellikleri taşımasından kaynaklanırKlorun sudaki çözeltisiyle (sıvılaştırılmış klor gazı ya da ağartma tozu), AĞARTMA yoluyla, kumaşların rengi açılır Klor, mikrop öldürücü olarak da kullanılır
Bileşikleri: Klor, hidrojenle birleşerek, keskin kokulu hidrojen klorür gazını (HCl) oluşturur Bu gaz suda çözünerek, hidroklorik asidi ortaya çıkarır Hidroklorik asit, endüstride yaygın olarak kullanılan kuvvetli bir asittir İnsan midesinde de bulunur ve sindirime yardımcı olur
Klor, bir metalle birleştiğinde, genellikle klor iyonu (C7—) içeren bir klorür oluşur Bu bileşikler kararlıdırSodyum, klorür (sofra tuzu), bedenin hücreler arası sıvısında çözünmüş olarak bulunur Bu tuzun bedende değişmez bir derişiklikte bulunması, hücre içi ve hücre dışı sıvıların geçişme (osmoz) dengesi bakımından büyük önem taşır (geçişme, sıvıların zarlar arasından sızmasıyla ilgili bir olaydır)
Klor içeren organik moleküllerden, çeşitli biçimlerde yararlanılır Trikloretilen ) ve perkloretilen KURU TEMİZLEME'cilikte çözücü olarak kullanılır Buzdolaplarında kullanılan soğutucu gazların bir grubunu oluşturan freonlar, diflüoroklorometan gibi, karışık organik klorür ve flüorürlerdir Kloroform (CHCU), bir süre uyuşturucu olarak kullanılmış, ama günümüzde yerini daha tehlikesiz uyuşturuculara bırakmış bir maddedir