Dünyadan caz müziği örnekleri verir misiniz?

Caz, 20. yüzyılda New Orleans / ABD'de doğmuş olan bir müzik türüdür. Afrikalı-Amerikalı müzik stilini Batı müziği teknikleri ve teorisiyle birleştirmiştir. Caz mavi nota, senkopasyon, swing, polyritim ve doğaçlamayı kullanır.

CAZ MUZİK Kansas City, New Orleans, Chicago, Dixieland, Harlem gibi merkezlerde bu yerlerin adlarıyla anılmıştır. 20.yy.ın ilkyarısında ragtime be-bop,swing, ikinci yarısında ise pop caz, caz rock gibi türleri olmuştur. Cazın en önemli özelliği doğaçlama olarak seslendirilmesidir. Afrika’dan kölelik yolu ile gelen zencilerin yaşadıkları zulümleri, acıları, üzüntüleri anlatmaları ile 19.yy.da başlamıştır. Bir çok türü oluşmuş, dünyaya yayılmıştır. Doğaçlamaları kalıcı kılmak için son elli yılda seslendirmeler notaya alınmışlardır. Caz Kelime olarak New Orleans’da çok kullanılan Fransızca Jaser (bağırmak, ölmek, cıvıldamak, gay guy etmek, konuşur gibi sözler çıkarmak) fiilinden mi türediği; yoksa 1915’te Chicago’da müziği ile büyük ilgi uyandıran Jospo Brown’ın adından mı kaynaklandığı tartışmaları müzikologlar tarafından sürmektedir. Blues Zencilerin (köle) çalışırken söylediği ruhani ezgilerden kaynaklı Amerikan halk müziği. Şarkıcısının hem melodik, hem ritimle özgürlüğü çok fazladır. Şarkı sözleri abartısız ve yalındır. Karşılıksız sevda, ekonomik sıkıntılar hüzünlü bir yorumla işlenir. Caz kimi kaynaklarda özel nefesli çalgıların caz müziği için karakteristik olduğu geçmektedir. Kimi fanatiklere göre ise New Orleans sitili caz türü kornet, trombon ve klarnetten oluşan üç seslilikle belirtmektedir. Daha sonra buna saksafon ailesi katılmıştır. Eğitilmemiş bir kulak için, cazla dans müziğinin günlük şarkılar arasındaki benzerliği o kadar büyüktür ki bu ikili sürekli karıştırılır. Zaten bu caz müziğin sürekli olarak kurban gittiği bir tersliktir. Popüler dev müziğin ticaretinin, uluslar arası çapta pazar çıkarları için, her şeyden olduğu gibi caz müziğinden de yararlanmaya kalktığı bilinmektedir. Cazla, pop müziğinin böylesine birbirine karıştırılması, ikinci tür müziği üreten sanayi açısından büyük bir çıkar anlamına gelmektedir. Zencilerin o eski, hüzünlü ve yüzyılların baskısını ve ezikliğini titreşimler halinde veren “blues”, gece kulüplerinin ve barların bunaltıcı dans müziği olmuştur. Caz müziğinde başından beri ritmik bir unsur olan”swing” müzik ticaretine alet edilmiştir. Dans içinde yalnız dinlemek için olan soyut ve karmaşık caz türü “be-bop”, bir çok ülkede dans okullarının uyguladığı akrobatik zıplamaların müziği haline gelmiştir. Buraya kadar caz müziği ne değilmiş bunu anlamaya çalıştık. Şimdi caz nedir? Sorusuna cevap bulalım. Caz müziği beyazların dünyasına girdiğinden beri, müzik bilimcilerinin ve caz eleştirmenlerinin kafasını hep kurcalamıştır. Aslında caz başlığı altında bu konuyu incelemek, cevap bulmak güçtür. Amerika’nın en tanınmış caz eleştirmenlerinden Marshall Stearns uzun çalışmalarından sonra şöyle bir sonuca varmıştır “Caz Avrupa Çalgılarını Kullanan ve Avrupa Armoniğinin ve Afrika ritminin unsurlarını birbirine bağlayan doğaçtan çalınan Amerikan müziğidir”. Bu terim bilimsel açıdan sağlam görülmektedir. Fakat içinde geçen bir sözden dolayı Avrupa caz uzmanlarını kızdırmıştır.

Caz Şarkıcıları


Cazda müzik aletleri kadar insan sesi de önemlidir. İlk sesli film 1927’de çekilen, başrolde Al Jolson'un (1886–1950) oynadığı The Jazz Singer'dır ("Caz Şarkıcısı"). Caz şarkıcılarının çoğu kadındır. 1920–30 yılları arasında "blues kraliçesi" olarak ünlenen Bessie Smith (1898–1937) ses ve yorumuyla caz tarihinin unutulmaz adları arasına girmiş­tir. 1930'larda ve 1940'larda sesinin olağanüs­tü anlatım gücüyle ünlenen Billie Holiday (1915–59) ve Sarah Vaughan (doğumu 1924) öbür önemli şarkıcılardır. Ella Fitzgerald (doğumu 1918) sesinin az rastlanır yumuşaklı­ğı ve yetkin tekniğiyle dünya çapında ün kazanmıştır.
Ülkemizde ise, 1953'te profesyonel olarak caz müziği çalmaya başlayan davulcu Erol Pekcan, ilk caz şarkıcısı Sevinç Tevs, besteci Arif Mardin caz müziğinin tanınmasını ve yaygınlık kazanmasını sağlayan öncülerdir.

Temel Britannica
Delinetciler.Net