Tarım ve Köyişleri Bakanlığı
VIP VIP Üye
Tarım ve Köyişleri Bakanlığı (Türkiye)
MsXLabs & Morpa Genel Kültür Ansiklopedisi & Vikipedi
Tarım Bakanlığı, Osmanlı İmparatorluğu'nun devlet teşkilatı içerisinde Tanzimat-ı Hayriye’nin ilanını izleyen dönemde, “Ziraat Nezareti (Tarım Bakanlığı)” adı ile yer almış ve mutlakiyet, meşrutiyet ve cumhuriyet dönemlerinde bazen isim değiştirerek, bazen başka bakanlıklarla birleşerek, kimi zamanda ayrılarak veya kapatılıp tekrar kurularak günümüze kadar çeşitli evreler geçirmiştir.
Tanzimat dönemi
Ülkemizde, tarımla ilgili bazı hizmetleri yürütmek üzere kurulan ilk teşkilat 1838 yılında Mustafa Reşit Paşa’nın Dışişleri Bakanlığı zamanında bu Bakanlığa bağlı olarak çalışan “Ziraat ve Sanayi Meclisi'dir.
Bu meclise sonradan “Meclisi Umuru Nafia” adı verilmiş ve 13.5.1839 tarihinde kurulan Ticaret Nezareti’ne (Ticaret Bakanlığına) bağlanmıştır.
Tanzimat Fermanının okunmasını izleyen yıllarda, Osmanlı Devleti’nin yönetim biçiminin Avrupa devletlerinin yönetim biçimlerine benzetilmesi amacıyla, Nezaretler (Bakanlıklar) yeniden yapılandırılmıştır. Bu dönemde kurulan ve Fransa’dan örnek alınan nezaretlerden biri de Ziraat Nezaretidir. (15 Şubat 1846)
1849 yılından, Meşrutiyetin ilanına kadar tarımla ilgili hizmetler: Ticaret ve Ziraat Nezareti, Ticaret ve Nafia Nezareti ve Orman ve Maadin ve Ziraaat Nezareti gibi değişik adlar altında yürütülmüştür.
Meşrûtiyet dönemi
Orman ve Maadin (Maden) ve Ziraat Nezareti Meşrutiyet döneminde de aynı isim altında çalışmalarını 1911 yılına kadar sürdürmüştür.
1911-1920 yılları arasında ise faaliyetler Ticaret ve Ziraat Nezareti adı altında yürütülmeye devam edilmiştir.
Türkiye Büyük Millet Meclisi hükümetleri dönemi
Bilindiği üzere, 23 Nisan 1920’de Ankara’da toplanan Türkiye Büyük Millet Meclisinin çalışmaya başladığı dönemde kurulan hükümetler, ’Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükümeti” adını taşımaktadır. Meclisin Başkanı aynı zamanda Hükümetinde Başkanıdır. Hükümet üyeleri TBMM tarafından ve Meclis içinden seçilmektedir.
Bu kapsamda, 2 Mayıs 1920 tarih ve 3 sayılı “Türkiye Büyük Millet Meclisi ve İcra Vekillerinin Sureti İntihabına Dair Kanun” çıkarılmıştır.
Bu kanunla 11 Bakanlık oluşturulmuştur.
Bu Bakanlıklar şunlardır:
Üçüncü sıradaki Bakanlıkta bu kanunda açılan bir parantezle ticaret, sanayi, ziraat, orman ve madenlerle ilgili işlerin iktisat vekâleti tarafından yürütüleceği açıkça belirtilmiş ve iktisat vekâleti olarak görev yapan bu bakanlık içerisinde ziraat, orman ve baytar (veteriner) genel müdürlükleri de yer almıştır.
Bu durum 23 Nisan 1920 ile 29 Ekim 1923 tarihleri arasında ki süreyi kapsayan yaklaşık 3½ yılı biraz aşkın bir zaman dilimi içinde Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulduğu dönemden sonra çıkarılan 432 sayılı Kanunun yürürlüğe girişine kadar bu şekilde devam etmiştir.
Cumhuriyet dönemi
Türkiye Cumhuriyeti’nin Kurulduğu tarihten günümüze kadar geçen süreçte ise, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı’nın Merkezi örgüt yapısı aşağıda sıraladığımız evrelerden geçmiştir.
6 Mart 1924 tarih ve 63 sayılı Resmi gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren “ 432 sayılı Ziraat ve Ticaret Vekaletleri Teşkili hakkında Kanun” ile İktisat Vekâleti kaldırılarak bunun yerine Ziraat ve Ticaret Vekaleti adı altında iki ayrı Bakanlık oluşturulmuştur.
Böylece kamu yönetim sistemimiz içerisinde ilk kez bağımsız bir Tarım Bakanlığı’nın kurulduğu görülmektedir. Bu durum, 1928 yılına kadar bu şekilde sürmüştür.
21 Ocak 1928 tarih ve 63 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren “1200 sayılı Ticaret ve Ziraat Vekâletlerinin Tevhîdi ve İktisat Vekâleti Teşkili hakkında Kanun “ ile daha önce birbirinden bağımsız ve iki ayrı bakanlık olarak oluşturulmuş bulunan ziraat ve ticaret bakanlıkları, İktisat Vekâleti adı altında tekrar birleştirilmiştir. Bu durumda 1931 yılına kadar böyle devam etmiştir.
30 Aralık 1931 tarih ve 1989 sayılı Resmî Gazete'de yayınlanarak yürürlüğe giren “1910 Sayılı Ziraat Vekâleti Teşkîline Dair Kanun” ile Ziraat Vekâleti, İktisat Vekâleti'nden ayrılarak ikinci kez yeniden bağımsız bir Tarım Bakanlığı kurulmuş ve ziraat, orman ve baytar (veteriner) genel müdürlükleri bu bakanlığa bağlanmışlardır. Bundan sonra da zaman zaman ismine bazı eklemeler yapılmak suretiyle kamu yönetim sistemimiz içinde Tarım Bakanlığı, ayrı ve bağımsız bir bakanlık olarak varlığını günümüze kadar sürdüre gelmiştir.
Ancak, söz konusu kanunlarda, Tarım Bakanlığı’nın merkezi örgüt yapısı resmî görev ve yetkileri ile bu bakanlığa bağlı merkez ve taşra kuruluşlarının görev ve taşra kuruluşlarının görev yetki ve sorumlulukları açıkça belirtilmemiştir.
Genelde, gözlenen bu eksikliği gidermek üzere Tarım Bakanlığı 1937 yılında yasal olarak yeniden yapılandırılmış, merkeze taşra birimlerinin örgüt yapısı ilk kez oluşturulmuştur.
14 Haziran 1937 tarih ve 3629 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan “3203 sayılı Ziraat Vekaleti Vazife ve Teşkilat Kanunu” ile üç ana hizmet birimi (Ziraat ve Veteriner İşleri Genel Müdürlükleri ve Pamuk İşleri Müdürlüğü) yanında tüzel kişiliğe haiz katma bütçeli bir birim olan Orman Genel Müdürlüğü olmak üzere dört ana hizmet ve bağlı kuruluşu kapsayan bir bakanlık merkez örgütü oluşturulmuş ve bu örgütlerin yasal görev ve sorumlulukları ayrıntılı biçimde belirtilmiştir.
Başlangıçta iki danışma ve denetim birimi, üç ana hizmet birimi, beş yardımcı birim ve bir katma bütçeli bağlı kuruluş olmak üzere toplam 11 birimle kurulmuş olan Tarım Bakanlığı'nın merkezi örgüt yapısında, 1950’li yıllara gelindiğinde, beş ana hizmet birimi, üç danışma birimi, beş yardımcı birim ile beş bağlı ve bir de ilgili kuruluş olmak üzere toplam 19 ayrı kuruluşun yer aldığı görülmüştür.
1950-1962 yılları arasında ki dönemde bu sayının altısı danışma birimi, altısı ana hizmet birimi, beşi yardımcı hizmet birimi, dördü katma bütçeli bağlı kuruluş ve üçü de ilgili kuruluş olmak üzere 24'e çıktığı, 1962-1973 yılları arasındaki dönemde sekiz danışma birimi, dokuz ana hizmet birimi, altı yardımcı hizmet birimi, üç katma bütçeli bağlı kuruluş ve beş ilgili kuruluş olmak üzere toplam 31'e yükseldiği görülmektedir.
1974-1980 yılları arasındaki dönemde ise sekiz danışma ve denetim birimi, 12 ana hizmet birimi, üç yardımcı hizmet birimi, iki katma bütçeli bağlı kuruluş ve altı da ilgili kuruluş olmak üzere toplam yine 31 olarak kaldığı görülmektedir.
Bu arada çok önemli bir noktaya da değinmekte yarar vardır. T.C. Cumhurbaşkanlığının 26 Ocak 1974 tarih ve 4/92 sayılı onayları ile kurulan hükümetin onay yazısında, Tarım Bakanlığı’nın adı değiştirilerek “Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı” haline dönüştürülmüştür.
17 Şubat 1981 tarih ve 17254 sayılı Resmi gazetede yayınlanan “2384 Sayılı Orman Bakanlığının Tarım Bakanlığına Devri Hakkındaki Kanun” ile Bakanlığın adı “Tarım ve Orman Bakanlığı” olarak değiştirilmiştir. Orman Bakanlığı kaldırıldıktan sonraki dönemde, Tarım ve Orman Bakanlığı’nın merkezî örgüt yapısı içerisinde yedi danışma birimi, 14 ana hizmet birimi, dört yardımcı birim ile iki bağlı ve beş ilgili kuruluş olmak üzere toplam 32 birimin yer aldığı görülmektedir.
Sonrasında, 14 Aralık 1983 tarih ve 18251 sayılı Resmi gazetede yayınlanan “183 sayılı Kanun Hükmünde Kararname” ile Köyişleri ve Kooperatifler Bakanlığı, Tarım ve Orman Bakanlığına bağlanarak Bakanlığın adı “Tarım Orman ve Köyişleri Bakanlığı” olarak değiştirilmiş ve bu Bakanlığın merkez örgütünde üç danışma ve denetim birimi, 11 ana hizmet birimi, altı yardımcı birim ile dört bağlı ve yedi de ilgili kuruluş olmak üzere toplam 31 birim yer almıştır.
Bilahare, 18 Haziran 1984 tarih ve 18435 sayılı Resmi gazetede yayınlanan “212 sayılı Kanun Hükmünde Kararname” ile bu Bakanlığın merkez örgütünde, dört danışma ve denetim birimi, dört yardımcı birim, üç ana hizmet birimi ile dört bağlı ve sekiz ilgili kuruluş olmak üzere toplam birim sayısı 23’e indirgenmiştir.
Bir yıl sonra, 12 Mart 1985 tarih ve 18692 sayılı Resmi gazetede yayınlanan 3161 sayılı “Tarım Orman ve Köyişleri Bakanlığı’nın Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun” ile bakanlık merkez örgütü yeniden düzenlenmiş ve örgüt yapısı içerisinde dört danışma ve denetim birimi, dört yardımcı birim, üç ana hizmet birimi ile dört bağlı ve sekiz ilgili kuruluş olmak üzere toplam birim sayısı yine 23 olarak korunmuştur.
Son olarak da, Bakanlığın şu andaki merkezi örgüt yapısını şekillendiren 9.8.1991 tarih ve 20955 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan “441 ve 442 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameler” çıkarılmıştır. Kararnameler ile Orman Bakanlığı ikinci kez ayrılmış ve Bakanlığın adı “441 sayılı Kanun Hükmünde Kararname” ile Tarım ve Köyişleri Bakanlığı olarak değiştirilmiştir. Yeni Bakanlığın merkezi örgüt yapısı dört danışma ve denetim birimi, beş ana hizmet birimi, dört yardımcı hizmet birimi ile üç bağlı ve sekiz ilgili kuruluş olmak üzere toplam olarak 23 birimden meydana gelmiştir.
Daha sonraki dönemde özelleştirilmek üzere Türkiye Süt Endüstrisi Kurumu Genel Müdürlüğü’nün 20.5.1992 tarihinde, Et ve Balık Kurumu Genel Müdürlüğünün 22.1.1993 tarihinde Başbakanlık Kamu Ortaklığı İdaresi Başkanlığına (sonradan bu kurumun adı değiştirilerek Başbakanlık Özelleştirme İdaresi Başkanlığı olmuştur) devredilmeleri ve Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü’nün de, 3046 sayılı kanunun değişik 10. maddesine göre 8.7.1993 tarih ve 21631 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan ve Başbakanlığın teklifi üzerine Cumhurbaşkanlığı'nca onaylanan “Kuruluşların Bağlı Oldukları Bakanlıkların Değiştirilmesi ile İlgili İşlemler” dahilinde Tarım ve Köyişleri Bakanlığı’ndan alınarak Başbakanlığa bağlanması ile şu anda Tarım ve Köyişleri Bakanlığı’nın merkezi örgüt yapısı içinde yer alan kuruluşların veya birimlerin toplam sayısı 19’a indirgenmiştir.
Tarım ve Köyişleri Bakanlığı’nın kuruluş ve görevleri ile ilgili 441 sayılı K.H.K.’nin yasalaşması için Başbakanlıkça 9.8.1981 tarihinde T.B.M.M.’ye sunulan ve bu güne kadar çeşitli evrelerden geçtikten sonra son olarak T.B.M.M.’nin 20. döneminde yeniden ele alınan kanun tasarısında dokuzu ana hizmet birimi, beşi danışma ve denetim birimi, dördü yardımcı birim ve dördü bağlı kuruluş olmak üzere Bakanlığın merkez örgütü içinde toplam 22 birim oluşturulması öngörülmektedir. Hâlen, bu bakanlığa bağlı Toprak Mahsulleri Ofisi Genel Müdürlüğü (TMO) Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü (TİGEM) ve Türkiye Zirai Donatım Kurumu(TZDK),Tarım Kredi Kooperatifleri ve Birlikleri Genel Müdürlüğü gibi dört kuruluşun da yine Tarım ve Köyişleri Bakanlığı’na bağlı olması varsayımından hareketle bu Bakanlığa bağlı toplam kuruluş sayısının 26 olacağı söylenebilir.
Bakanlık içi irdeleme yönünden ise, 1937’den günümüze kadar geçen dönemde, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı’nın merkezi örgüt yapısı içinde 48 Adet yeni birim kurulmuş, kaldırılmış ya da başka birimlerle birleştirilmiştir. 1980’li yıllardan sonraki 17 yıl içinde yapılan değişiklik sayısı ise altıdır. 1937 yılından 1984 yılına kadar olan dönemde Bakanlık merkezi örgüt yapısında bağımsız birim sayısı giderek artmış ve koordinasyon azalması ve idare tekniğine göre yönetimin güçleşmesi neticesi 1984 yılında Bakanlığın Reorganize edilmesi fikrini gündeme gelmiştir.
Bu amaçla, 18.6.1984 tarih ve 212 sayılı K.H.K. ile Bakanlığın merkez ve taşra örgüt yapısı yeniden düzenlenmiştir.Bu düzenlemede, Bakanlık birimlerinin konu ve ürün esasına göre değil, ana fonksiyonlarına göre örgütlenmesi esas alınmış olup, tarım kesimine hizmet götüren belli merkezi birimlerin, kumanda birliği ve yatay koordinasyon sağlanması yönünden tek bir yönetim ve denetim altında birleştirilmesi öngörülmüştür. Böylece, tarımsal hizmetlerin ve yatırımların çiftçilere ve köylülere daha süratli ve etkin bir şekilde iletilmesi ve yürütülmesi düşünülmüştür. Böylecede Bakanlık günlük teknik ve rutin hizmetler yerine asli görevi olan tarım politikalarına ağırlık veren ve bu politikaları üreten bir konuma dönüştürülmüştür.
Bilahare çıkarılan 12.3.1985 tarih ve 3161 sayılı kanun ve 9.8.1991 tarih ve 441 sayılı K.H.K. ile yapılan düzenlemelerde de fonksiyonel örgütlenme ilkesi korunmaya çalışılmıştır.
Sonuç olarak, Cumhuriyet dönemini özetleyecek olursak, Tarım Bakanlığı’nın 1924 yılında çıkarılan 432 sayılı kanunla ilk kez kurulduğuna, 1928 yılında çıkarılan 1200 sayılı kanunla lağvedildiğine, 1931 yılında çıkarılan 1910 sayılı kanunla ikinci kez kurulduğuna değinilmişti. Sonraki yıllarda Bakanlığın adının Gıda-Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Tarım ve Orman Bakanlığı, Tarım Orman ve Köyişleri Bakanlığı, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı olarak 4 kez değiştirildiği görülmüş olup, halen de Tarım ve Köyişleri Bakanlığı olarak devam etmektedir. 1937’de 11 yasal birimden oluşan Bakanlığın merkez örgütü içindeki birim sayısının, zamanla artarak 32’ye çıktığı (2384 sayılı kanuna göre),bu gün de 19’a indirgendiği görülmektedir.T.B.M.M.’deki kanun tasarı ile de 26’ya ulaşacağı söylenebilir.
Bugün gelinen noktada, yaşanılan bilim ve teknoloji çağı ve çağın koşullarına uygun, daha etkin, daha fonksiyonel ve daha verimli bir örgütsel yapıya kavuşturulması için Tarım ve Köyişleri Bakanlığı’nın örgüt yapısının modern sevk ve idare tekniğinin temel ilkeleri dikkate alınarak yeniden yapılandırmanın kaçınılmaz bir zorunluluk olduğu bir gerçektir.
Türkiye Cumhuriyeti Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Türkiye Cumhuriyeti hükûmetine bağlı olarak çalışan ve tarım ve köyişleriden sorumlu olan bakanlık. Şu anki Tarım ve Köyişler Bakanı Veteriner Hekim Mehdi Eker'dir.
MsXLabs & Morpa Genel Kültür Ansiklopedisi & Vikipedi
Sponsorlu Bağlantılar
Türkiye Cumhuriyeti Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı
- Türü
- Bakanlık
- Kuruluş tarihi
- 1983
- Kapanış tarihi
- 2011
- Sonraki kurum
- Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı
- Bağlılığı
- Türkiye Cumhuriyeti Başbakanlığı
- Türkiye Cumhuriyeti Başbakanlığı
- Bakan
- Mehdi Eker
- Müsteşar
- Vedat Mirmahmutoğulları
- Web sayfası
Tarım Bakanlığı, Osmanlı İmparatorluğu'nun devlet teşkilatı içerisinde Tanzimat-ı Hayriye’nin ilanını izleyen dönemde, “Ziraat Nezareti (Tarım Bakanlığı)” adı ile yer almış ve mutlakiyet, meşrutiyet ve cumhuriyet dönemlerinde bazen isim değiştirerek, bazen başka bakanlıklarla birleşerek, kimi zamanda ayrılarak veya kapatılıp tekrar kurularak günümüze kadar çeşitli evreler geçirmiştir.
Tanzimat dönemi
Ülkemizde, tarımla ilgili bazı hizmetleri yürütmek üzere kurulan ilk teşkilat 1838 yılında Mustafa Reşit Paşa’nın Dışişleri Bakanlığı zamanında bu Bakanlığa bağlı olarak çalışan “Ziraat ve Sanayi Meclisi'dir.
Bu meclise sonradan “Meclisi Umuru Nafia” adı verilmiş ve 13.5.1839 tarihinde kurulan Ticaret Nezareti’ne (Ticaret Bakanlığına) bağlanmıştır.
Tanzimat Fermanının okunmasını izleyen yıllarda, Osmanlı Devleti’nin yönetim biçiminin Avrupa devletlerinin yönetim biçimlerine benzetilmesi amacıyla, Nezaretler (Bakanlıklar) yeniden yapılandırılmıştır. Bu dönemde kurulan ve Fransa’dan örnek alınan nezaretlerden biri de Ziraat Nezaretidir. (15 Şubat 1846)
1849 yılından, Meşrutiyetin ilanına kadar tarımla ilgili hizmetler: Ticaret ve Ziraat Nezareti, Ticaret ve Nafia Nezareti ve Orman ve Maadin ve Ziraaat Nezareti gibi değişik adlar altında yürütülmüştür.
Meşrûtiyet dönemi
Orman ve Maadin (Maden) ve Ziraat Nezareti Meşrutiyet döneminde de aynı isim altında çalışmalarını 1911 yılına kadar sürdürmüştür.
1911-1920 yılları arasında ise faaliyetler Ticaret ve Ziraat Nezareti adı altında yürütülmeye devam edilmiştir.
Türkiye Büyük Millet Meclisi hükümetleri dönemi
Bilindiği üzere, 23 Nisan 1920’de Ankara’da toplanan Türkiye Büyük Millet Meclisinin çalışmaya başladığı dönemde kurulan hükümetler, ’Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükümeti” adını taşımaktadır. Meclisin Başkanı aynı zamanda Hükümetinde Başkanıdır. Hükümet üyeleri TBMM tarafından ve Meclis içinden seçilmektedir.
Bu kapsamda, 2 Mayıs 1920 tarih ve 3 sayılı “Türkiye Büyük Millet Meclisi ve İcra Vekillerinin Sureti İntihabına Dair Kanun” çıkarılmıştır.
Bu kanunla 11 Bakanlık oluşturulmuştur.
Bu Bakanlıklar şunlardır:
- 1. Adliye ve Mezahip Vekâleti
- 2. Dahiliye (Emniyeti Umumiye, Posta ve Telgraf) Vekâleti
- 3. Erkan-i Harbiye-i Umummiye Vekâleti
- 4. Hariciye Vekâleti
- 5. İktisat (Ticaret, Sanayi, Ziraat, Orman, ve Maadin) Vekâleti
- 6. Maarif Vekâleti
- 7. Maliye ve Rüsumat ve Defter-i hakani Vekâleti
- 8. Müdafaayi Milliye Vekâleti
- 9. Nafia Vekâleti
- 10. Şeriyye ve Evkaf Vekâleti
- 11. Sıhhiye ve Muaveneti İçtimaiye Vekâleti
Üçüncü sıradaki Bakanlıkta bu kanunda açılan bir parantezle ticaret, sanayi, ziraat, orman ve madenlerle ilgili işlerin iktisat vekâleti tarafından yürütüleceği açıkça belirtilmiş ve iktisat vekâleti olarak görev yapan bu bakanlık içerisinde ziraat, orman ve baytar (veteriner) genel müdürlükleri de yer almıştır.
Bu durum 23 Nisan 1920 ile 29 Ekim 1923 tarihleri arasında ki süreyi kapsayan yaklaşık 3½ yılı biraz aşkın bir zaman dilimi içinde Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulduğu dönemden sonra çıkarılan 432 sayılı Kanunun yürürlüğe girişine kadar bu şekilde devam etmiştir.
Cumhuriyet dönemi
Türkiye Cumhuriyeti’nin Kurulduğu tarihten günümüze kadar geçen süreçte ise, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı’nın Merkezi örgüt yapısı aşağıda sıraladığımız evrelerden geçmiştir.
6 Mart 1924 tarih ve 63 sayılı Resmi gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren “ 432 sayılı Ziraat ve Ticaret Vekaletleri Teşkili hakkında Kanun” ile İktisat Vekâleti kaldırılarak bunun yerine Ziraat ve Ticaret Vekaleti adı altında iki ayrı Bakanlık oluşturulmuştur.
Böylece kamu yönetim sistemimiz içerisinde ilk kez bağımsız bir Tarım Bakanlığı’nın kurulduğu görülmektedir. Bu durum, 1928 yılına kadar bu şekilde sürmüştür.
21 Ocak 1928 tarih ve 63 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren “1200 sayılı Ticaret ve Ziraat Vekâletlerinin Tevhîdi ve İktisat Vekâleti Teşkili hakkında Kanun “ ile daha önce birbirinden bağımsız ve iki ayrı bakanlık olarak oluşturulmuş bulunan ziraat ve ticaret bakanlıkları, İktisat Vekâleti adı altında tekrar birleştirilmiştir. Bu durumda 1931 yılına kadar böyle devam etmiştir.
30 Aralık 1931 tarih ve 1989 sayılı Resmî Gazete'de yayınlanarak yürürlüğe giren “1910 Sayılı Ziraat Vekâleti Teşkîline Dair Kanun” ile Ziraat Vekâleti, İktisat Vekâleti'nden ayrılarak ikinci kez yeniden bağımsız bir Tarım Bakanlığı kurulmuş ve ziraat, orman ve baytar (veteriner) genel müdürlükleri bu bakanlığa bağlanmışlardır. Bundan sonra da zaman zaman ismine bazı eklemeler yapılmak suretiyle kamu yönetim sistemimiz içinde Tarım Bakanlığı, ayrı ve bağımsız bir bakanlık olarak varlığını günümüze kadar sürdüre gelmiştir.
Ancak, söz konusu kanunlarda, Tarım Bakanlığı’nın merkezi örgüt yapısı resmî görev ve yetkileri ile bu bakanlığa bağlı merkez ve taşra kuruluşlarının görev ve taşra kuruluşlarının görev yetki ve sorumlulukları açıkça belirtilmemiştir.
Genelde, gözlenen bu eksikliği gidermek üzere Tarım Bakanlığı 1937 yılında yasal olarak yeniden yapılandırılmış, merkeze taşra birimlerinin örgüt yapısı ilk kez oluşturulmuştur.
14 Haziran 1937 tarih ve 3629 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan “3203 sayılı Ziraat Vekaleti Vazife ve Teşkilat Kanunu” ile üç ana hizmet birimi (Ziraat ve Veteriner İşleri Genel Müdürlükleri ve Pamuk İşleri Müdürlüğü) yanında tüzel kişiliğe haiz katma bütçeli bir birim olan Orman Genel Müdürlüğü olmak üzere dört ana hizmet ve bağlı kuruluşu kapsayan bir bakanlık merkez örgütü oluşturulmuş ve bu örgütlerin yasal görev ve sorumlulukları ayrıntılı biçimde belirtilmiştir.
Başlangıçta iki danışma ve denetim birimi, üç ana hizmet birimi, beş yardımcı birim ve bir katma bütçeli bağlı kuruluş olmak üzere toplam 11 birimle kurulmuş olan Tarım Bakanlığı'nın merkezi örgüt yapısında, 1950’li yıllara gelindiğinde, beş ana hizmet birimi, üç danışma birimi, beş yardımcı birim ile beş bağlı ve bir de ilgili kuruluş olmak üzere toplam 19 ayrı kuruluşun yer aldığı görülmüştür.
1950-1962 yılları arasında ki dönemde bu sayının altısı danışma birimi, altısı ana hizmet birimi, beşi yardımcı hizmet birimi, dördü katma bütçeli bağlı kuruluş ve üçü de ilgili kuruluş olmak üzere 24'e çıktığı, 1962-1973 yılları arasındaki dönemde sekiz danışma birimi, dokuz ana hizmet birimi, altı yardımcı hizmet birimi, üç katma bütçeli bağlı kuruluş ve beş ilgili kuruluş olmak üzere toplam 31'e yükseldiği görülmektedir.
1974-1980 yılları arasındaki dönemde ise sekiz danışma ve denetim birimi, 12 ana hizmet birimi, üç yardımcı hizmet birimi, iki katma bütçeli bağlı kuruluş ve altı da ilgili kuruluş olmak üzere toplam yine 31 olarak kaldığı görülmektedir.
Bu arada çok önemli bir noktaya da değinmekte yarar vardır. T.C. Cumhurbaşkanlığının 26 Ocak 1974 tarih ve 4/92 sayılı onayları ile kurulan hükümetin onay yazısında, Tarım Bakanlığı’nın adı değiştirilerek “Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı” haline dönüştürülmüştür.
17 Şubat 1981 tarih ve 17254 sayılı Resmi gazetede yayınlanan “2384 Sayılı Orman Bakanlığının Tarım Bakanlığına Devri Hakkındaki Kanun” ile Bakanlığın adı “Tarım ve Orman Bakanlığı” olarak değiştirilmiştir. Orman Bakanlığı kaldırıldıktan sonraki dönemde, Tarım ve Orman Bakanlığı’nın merkezî örgüt yapısı içerisinde yedi danışma birimi, 14 ana hizmet birimi, dört yardımcı birim ile iki bağlı ve beş ilgili kuruluş olmak üzere toplam 32 birimin yer aldığı görülmektedir.
Sonrasında, 14 Aralık 1983 tarih ve 18251 sayılı Resmi gazetede yayınlanan “183 sayılı Kanun Hükmünde Kararname” ile Köyişleri ve Kooperatifler Bakanlığı, Tarım ve Orman Bakanlığına bağlanarak Bakanlığın adı “Tarım Orman ve Köyişleri Bakanlığı” olarak değiştirilmiş ve bu Bakanlığın merkez örgütünde üç danışma ve denetim birimi, 11 ana hizmet birimi, altı yardımcı birim ile dört bağlı ve yedi de ilgili kuruluş olmak üzere toplam 31 birim yer almıştır.
Bilahare, 18 Haziran 1984 tarih ve 18435 sayılı Resmi gazetede yayınlanan “212 sayılı Kanun Hükmünde Kararname” ile bu Bakanlığın merkez örgütünde, dört danışma ve denetim birimi, dört yardımcı birim, üç ana hizmet birimi ile dört bağlı ve sekiz ilgili kuruluş olmak üzere toplam birim sayısı 23’e indirgenmiştir.
Bir yıl sonra, 12 Mart 1985 tarih ve 18692 sayılı Resmi gazetede yayınlanan 3161 sayılı “Tarım Orman ve Köyişleri Bakanlığı’nın Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun” ile bakanlık merkez örgütü yeniden düzenlenmiş ve örgüt yapısı içerisinde dört danışma ve denetim birimi, dört yardımcı birim, üç ana hizmet birimi ile dört bağlı ve sekiz ilgili kuruluş olmak üzere toplam birim sayısı yine 23 olarak korunmuştur.
Son olarak da, Bakanlığın şu andaki merkezi örgüt yapısını şekillendiren 9.8.1991 tarih ve 20955 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan “441 ve 442 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameler” çıkarılmıştır. Kararnameler ile Orman Bakanlığı ikinci kez ayrılmış ve Bakanlığın adı “441 sayılı Kanun Hükmünde Kararname” ile Tarım ve Köyişleri Bakanlığı olarak değiştirilmiştir. Yeni Bakanlığın merkezi örgüt yapısı dört danışma ve denetim birimi, beş ana hizmet birimi, dört yardımcı hizmet birimi ile üç bağlı ve sekiz ilgili kuruluş olmak üzere toplam olarak 23 birimden meydana gelmiştir.
Daha sonraki dönemde özelleştirilmek üzere Türkiye Süt Endüstrisi Kurumu Genel Müdürlüğü’nün 20.5.1992 tarihinde, Et ve Balık Kurumu Genel Müdürlüğünün 22.1.1993 tarihinde Başbakanlık Kamu Ortaklığı İdaresi Başkanlığına (sonradan bu kurumun adı değiştirilerek Başbakanlık Özelleştirme İdaresi Başkanlığı olmuştur) devredilmeleri ve Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü’nün de, 3046 sayılı kanunun değişik 10. maddesine göre 8.7.1993 tarih ve 21631 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan ve Başbakanlığın teklifi üzerine Cumhurbaşkanlığı'nca onaylanan “Kuruluşların Bağlı Oldukları Bakanlıkların Değiştirilmesi ile İlgili İşlemler” dahilinde Tarım ve Köyişleri Bakanlığı’ndan alınarak Başbakanlığa bağlanması ile şu anda Tarım ve Köyişleri Bakanlığı’nın merkezi örgüt yapısı içinde yer alan kuruluşların veya birimlerin toplam sayısı 19’a indirgenmiştir.
Tarım ve Köyişleri Bakanlığı’nın kuruluş ve görevleri ile ilgili 441 sayılı K.H.K.’nin yasalaşması için Başbakanlıkça 9.8.1981 tarihinde T.B.M.M.’ye sunulan ve bu güne kadar çeşitli evrelerden geçtikten sonra son olarak T.B.M.M.’nin 20. döneminde yeniden ele alınan kanun tasarısında dokuzu ana hizmet birimi, beşi danışma ve denetim birimi, dördü yardımcı birim ve dördü bağlı kuruluş olmak üzere Bakanlığın merkez örgütü içinde toplam 22 birim oluşturulması öngörülmektedir. Hâlen, bu bakanlığa bağlı Toprak Mahsulleri Ofisi Genel Müdürlüğü (TMO) Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü (TİGEM) ve Türkiye Zirai Donatım Kurumu(TZDK),Tarım Kredi Kooperatifleri ve Birlikleri Genel Müdürlüğü gibi dört kuruluşun da yine Tarım ve Köyişleri Bakanlığı’na bağlı olması varsayımından hareketle bu Bakanlığa bağlı toplam kuruluş sayısının 26 olacağı söylenebilir.
Bakanlık içi irdeleme yönünden ise, 1937’den günümüze kadar geçen dönemde, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı’nın merkezi örgüt yapısı içinde 48 Adet yeni birim kurulmuş, kaldırılmış ya da başka birimlerle birleştirilmiştir. 1980’li yıllardan sonraki 17 yıl içinde yapılan değişiklik sayısı ise altıdır. 1937 yılından 1984 yılına kadar olan dönemde Bakanlık merkezi örgüt yapısında bağımsız birim sayısı giderek artmış ve koordinasyon azalması ve idare tekniğine göre yönetimin güçleşmesi neticesi 1984 yılında Bakanlığın Reorganize edilmesi fikrini gündeme gelmiştir.
Bu amaçla, 18.6.1984 tarih ve 212 sayılı K.H.K. ile Bakanlığın merkez ve taşra örgüt yapısı yeniden düzenlenmiştir.Bu düzenlemede, Bakanlık birimlerinin konu ve ürün esasına göre değil, ana fonksiyonlarına göre örgütlenmesi esas alınmış olup, tarım kesimine hizmet götüren belli merkezi birimlerin, kumanda birliği ve yatay koordinasyon sağlanması yönünden tek bir yönetim ve denetim altında birleştirilmesi öngörülmüştür. Böylece, tarımsal hizmetlerin ve yatırımların çiftçilere ve köylülere daha süratli ve etkin bir şekilde iletilmesi ve yürütülmesi düşünülmüştür. Böylecede Bakanlık günlük teknik ve rutin hizmetler yerine asli görevi olan tarım politikalarına ağırlık veren ve bu politikaları üreten bir konuma dönüştürülmüştür.
Bilahare çıkarılan 12.3.1985 tarih ve 3161 sayılı kanun ve 9.8.1991 tarih ve 441 sayılı K.H.K. ile yapılan düzenlemelerde de fonksiyonel örgütlenme ilkesi korunmaya çalışılmıştır.
Sonuç olarak, Cumhuriyet dönemini özetleyecek olursak, Tarım Bakanlığı’nın 1924 yılında çıkarılan 432 sayılı kanunla ilk kez kurulduğuna, 1928 yılında çıkarılan 1200 sayılı kanunla lağvedildiğine, 1931 yılında çıkarılan 1910 sayılı kanunla ikinci kez kurulduğuna değinilmişti. Sonraki yıllarda Bakanlığın adının Gıda-Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Tarım ve Orman Bakanlığı, Tarım Orman ve Köyişleri Bakanlığı, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı olarak 4 kez değiştirildiği görülmüş olup, halen de Tarım ve Köyişleri Bakanlığı olarak devam etmektedir. 1937’de 11 yasal birimden oluşan Bakanlığın merkez örgütü içindeki birim sayısının, zamanla artarak 32’ye çıktığı (2384 sayılı kanuna göre),bu gün de 19’a indirgendiği görülmektedir.T.B.M.M.’deki kanun tasarı ile de 26’ya ulaşacağı söylenebilir.
Bugün gelinen noktada, yaşanılan bilim ve teknoloji çağı ve çağın koşullarına uygun, daha etkin, daha fonksiyonel ve daha verimli bir örgütsel yapıya kavuşturulması için Tarım ve Köyişleri Bakanlığı’nın örgüt yapısının modern sevk ve idare tekniğinin temel ilkeleri dikkate alınarak yeniden yapılandırmanın kaçınılmaz bir zorunluluk olduğu bir gerçektir.
Türkiye Cumhuriyeti Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Türkiye Cumhuriyeti hükûmetine bağlı olarak çalışan ve tarım ve köyişleriden sorumlu olan bakanlık. Şu anki Tarım ve Köyişler Bakanı Veteriner Hekim Mehdi Eker'dir.
Son düzenleyen NeutralizeR; 23 Ekim 2016 00:30
"İnşallah"derse Yakaran..."İnşa" eder YARADAN.
