Formula 1 Hakkında

Kısaltması F1 olan, Grand Prix Yarışları olarak da bilinen Formula 1; tek kişilik, açık tekerlekli otomobil yarışlarının en yüksek düzeyini oluşturan yarışlar dizisidir.

F1; bir yıl boyunca, her birine Grand Prix adı verilen ve genellikle değişik ülkelerde özel yollarda koşulan yarışlardan oluşur. Yıl sonunda toplanan puanlara göre Dünya Sürücüler Birinciliği ile Dünya Takımlar Birinciliği (Otomobil Yapımcıları Birinciliği) ödülleri verilir.

Yarışları Max Mosley'in başkanlığını yaptığı FIA (Uluslararası Otomobil Federasyonu) düzenler. F1'in geçmişinde yarışların çoğunluğu Avrupa'da yapılmış olmasına karşın, son yıllarda artan sayıda yarışlar Avrupa dışına kaydırılmaktadır. Bunda ana neden, FIA'nın gelişen yeni pazarlara açılmak istemesi olsa da, yasal düzenlemelerin AB ülkelerindeki kadar sıkı olmadığı ülkelerin çekiciliği de bu kararda etkin olmuştur. Son yıllarda AB'deki yarışlarda, sağlık gerekçeleriyle tütün ürünlerinin tanıtımlarının yasaklanması, ölümle sonuçlanan bazı kazaların yerel savcılıklarca (takımların savsaması sonucu olup olmadığının) soruşturulması, FIA'ca hoş karşılanmamıştır.

Çağdaş F1 otomobilleri tek kişilik olup, sürücü yeri ile tekerlekleri açıktadır. Takımlar otomobilleri kendileri üretseler de, hemen hepsi büyük otomobil markalarının motorlarını, parçalarını kullanırlar. Formula 1' de kullanılan motorlar önceleri V tipi 3 litre, 10 silindirli ve dakikada 19.000 döngüde 900 BG güç üretirlerken, 2006 yılı için yapılan kural değişiklikleri neticesinde artık V tipi 2,4 litre, 8 silindir ve dakikada 22.000 döngüyle 700 - 750 BG güç üretmektedir. Her araba aynı motorla iki yarış bitirmek durumundadır. Hız (vites) kutusu 7 yarı otomatik hız konumundan oluşur. Sürücü bir hız konumundan ötekine direksiyondaki düğmelere basarak (debriyaja dokunmadan) geçer.

F1 otomobilleri, öteki bütün tek kişilik yarış otomobillerinden daha hızlıdırlar. ABD'de yapılan Indy yarışlarında kullanılan otomobillere oranla daha hafif ve teknolojik olarak daha gelişmişlerdir.

Standart ECU (Elektronik Kontrol Ünitesi)
McLaren Electronic Systems ve Microsoft'un birlikte geliştirdiği; motoru, vites kutusunu ve debriyajı kontrol eden ECU tüm araçlarda standart olacak.

Her aracın üzerinde bulunan 100'den fazla sensörle data toplayan ünite, FIA'ya, çekiş kontrol ve sürücüye yardımcı diğer sistemleri yasaklanma olanağı sağladı.

Renault'ya göre, sürücülere özellikle ıslak ve kaygan zeminlerde yardım eden bu sistemlerin kaldırılması, tur başına 0.4 saniyeye kadar kayıp anlamına geliyor.

Ferrari ve Renault gibi takımlar, McLaren'in sistemi geliştiren iki gruptan biri olması dolayısıyla, İngiliz takımının sezonun ilk yarışlarında avantajlı olabileceği görüşünde.

Pilotlar, çekiş kontrol sisteminin kalkmasıyla sürüş güvenliği sorunları yaşanabileceği, geçişin artacağı ve pilotun yeteneğinin ön plana çıkacağı konusunda hemfikir.

Motor değiştirme

Yeni sezonda pilotlar, ilk motor değiştirmede gridde 10 sıra geri düşme cezası almayacak. Üst üste iki yarışa aynı motorla çıkma zorunluluğu devam ediyor. İlk değişiklikten sonraki herhangi bir motor değiştirme halinde eskisi gibi 10 sıra geriden başlama cezası uygulanacak.

Başın korunması

Yükseltilen kokpit duvarları sayesinde pilotların yandan gelecek darbelerde baş bölgesinin korunması daha iyi korunması amaçlanıyor.

2007 Avustralya Grand Prix'sindeki kazada David Coulthard'ın Red Bull'unun, Williams pilotu Alexander Wurz'un başının çok az farkla üzerinden geçmesi, FIA'yı bu konuda harekete geçirmişti.

Bio-yakıt

Yeni sezonda F1 araçlarında kullanılacak yakıtın en az yüzde 5.75'i, -Avrupa Birliği kararlarına uygun olarak- biyolojik kaynaklardan sağlanmak zorunda.

Yedek araçlar

Her takım bir yarış hafta sonunda aynı anda iki araçtan fazlasını kullanamayacak. Bu kural, takımların, garajlarında yedek araç bulunduramayacağı anlamına geliyor.

Vites kutusu

Bir vites kutusu üst üste dört yarışı çıkarmak zorunda (Cumartesi-Pazar). Değişiklik halinde pilota yarışa beş sıra geriden başlama cezası verilecek.

Pilot, kendisinin veya takımının kontrol edemeyeceği sorunlardan ötürü finiş göremezse, takip eden yarışta vites kutusunu değiştirme hakkına sahip. Aynı durum motor için de geçerli.

Sıralama

Sıralamanın bitişinden yarışın başlamasına kadar yakıt ikmali yapmak yasak. Sıralamada ilk tur 20, ikinci tur 15 dakika, 10 aracın kaldığı final turunun süresi ise 10 dakikaya indirildi. Böylece final turunun başında görülen yakıt tüketmeye yönelik amaçsız turların önüne geçilecek.

Formula 1

Formula 1 motor sporlarının doruk noktası olarak kabul edilebilir. Her sezon dünyanın dört kıtasını dolaşan bu yarış serisi tüm dünyada yüz milyonlarca kişiyi ekran başına çekmektedir. Formula 1 sadece en iyi sürücüleri değil, aynı zamanda en iyi mühendisleri ve tasarımcıları da takımların bünyesinde topluyor. Genellikle takımların arkasında bulunan motor üreticileri inanılmaz yüksek bütçelerle en son teknolojiyi kullanarak rakiplerinin bir adım önüne geçmeye çalışıyorlar. Tüm bu çabalar ise genellikle ancak saniyenin yüzde biriyle ölçülen farklar için verilmektedir.

Kısaltması F1 olan, Grand Prix Yarışları olarak da bilinen Formula 1; tek kişilik, açık tekerlekli otomobil yarışlarının en yüksek düzeyini oluşturan yarışlar dizisidir.

F1; bir yıl boyunca, her birine Grand Prix adı verilen ve değişik ülkelerde özel yollarda koşulan yarışlardan oluşur. Yıl sonunda toplanan puanlara göre Pilotlar Şampiyonluğu ile Takımlar Şampiyonası (Otomobil Yapımcıları Birinciliği) ödülleri verilir.

Formula 1 Dünya Şampiyonası, dünyanın en popüler otomobil sporları şampiyonası ve en çok izlenen spor organizasyonlarından biridir. Sezonda toplamda 5 kıtada 19-20 yarıştan oluşmaktadır. Sezon başlangıcı genellikle Mart ayına, kapanışı ise Kasım ayına denk gelmektedir.

Formula 1 yarışlarının kökeni 1920’ler ve 1930’lar da yapılan Avrupa Grand Prix motor yarışlarına dayanır. Formula tüm katılımcıların ve arabaların uymak zorunda oldukları kurallar bütünüdür. Formula 1, II. Dünya Savaşı’ndan sonra 1946 yılında üzerinde anlaşılan yeni kuralların adıdır.

Yarışlar Pazar günleri yapılmaktadır. Yarışlarda, pilotların sıralamasını belirlemek için Cumartesi günleri Sıralama Turları yapılır ve pilotların turlarını tamamlama sürelerine göre yarış sırası belirlenir. Ayrıca Cumartesi sabahları ve Cuma günleri antreman turları gerçekleştirilir.

Yarışlar çoğu zaman iki hafta üst üste yapılıp bir hafta ara verilerek ilerlenir. Ancak sezonun belli aralıklarında yarış yapılmayan hafta sayısı 2-3 olarak ayarlanarak takımların geliştirmelerine ve dinlenmelerine izin verilir.

Formula 1 Tarihi

İlk gününden bu yana motor sporlarının zirvesi kabul edilen ve dünyada en fazla izleyici toplayan spor etkinligi olan "Formula 1", 1950 yılının Mayıs ayında İngiltere’nin efsanevi pisti Silverstona’da start aldı. Bugüne kadar sayısız Grant Prix gerçekleştirilen Formula 1’de, yüzlerce takım, pilot ve binlerce marka şampiyon olabilmek için pistlerde kıyasıya mücadele etti.

1960’lı yıllarda Formula 1’in ilk yıllarındaki dengeler bütünüyle degişti. Pilotlar kadar takımlar arasındaki mücadele ön plana çıkarken, Ferrari ve Lotus arasındaki amansız rekabete Brabham takımı da eklendi. Jim Clark ve Graham Hill arasında mücadelede en fazla zaferi kazanan Lotus Climax pilotu Clark oldu. Dunlop ilk yıllarda lastikteki egemenligini yine bu yıllarda Goodyear ve Firestone ile paylaşmak zorunda kaldı. 1970’li yıllarda Lotus, Tyrell ve McLaren takımlarına motor veren Ford, 6 yıl şampiyonluk podyumuna çıktı. Lotus, en büyük rakibi Ferrari ile dörder kez takımlar şampiyonu oldu. Grand Prix’lerde artan hız ile birlikte lastiklerin önemi giderek önem kazandı. Goodyear, belirgin bir üstünlük elde etti ancak en büyük rakip olarak bu kez karşısında Michelin vardı. Formula 1’de 70’lere Ford damgasını vurdu. Grand Prix’lerde artan hız, pilotların ve takımlarin başarısında lastik faktörünü ön plana çıkarmaya başladı.

1980’ler efsane pilotların yarıştıgı yıllar oldu. Formula 1’de en fazla puan toplayan, en fazla GP’ye katılan ve en fazla zafer kazanan pilotlar arasında ilk sıraları alan Alain Prost, Ayrton Senna, Nelson Piquet, Nigel Mansell ve Niki Lauda bu dönemde birer efsane haline geldi. Grand Prix’lerde önce Williams ardında da McLaren’e motor veren Honda, kazandıgı 4 takımlar şampiyonlugu ve aynı sezon içinde elde ettigi 15 zafer ile F1’de yeni bir dönemin başladıgının ilk sinyalini verdi.

1990’li yıllarda Formula 1 için yag, yakıt, lastik ve motor üreticilerinin teknoloji geliştirme çabaları basdöndürücü bir hıza ulaştı ve firmalar elde ettikleri mükemel sonuçları piste taşımaya başladılar. Yeni teknolojiler sayesinde GP’lerde pilotların yüksek hız sınırlarını aşmalarıyla birlikte kısıtlamalar ve yeni kurallar ardı ardına gelmeye başladı ama bu Ayrton Senna’nin ölümünü engellemeye yetmedi.

Formula 1 2002 sezonunun Avustralya, Malezya ve Brezilya yarışlarının ardından 4.yarış olan San Marino Grand Prix’inde yapılan yarışta Ferrari takımı duble yaptı. İlk kez her iki sürücünün de yeni araç F2002 ile yarıştıgı Imola pistinde, yarışın başından sonuna kadar üstünlük saglayan Ferrariler başarıya rahat ulaştılar. Yarışın başından sonuna kadar Ferrarileri zorlamaya çalışan tek sürücü olan Ralf Schumacher üçüncülügü elde ederken, dördüncülükteki yeri hiç degişmeyen Juan Pablo Montoya San Marino’da üç puana ulaştı. Renault sürücüsü Jenson Button Imola’da da puana ulaşmayı başarırken, David Coulthard’i geride bırakması dikkatleri çekti. Takım arkadaşı Raikkonen’in yarışdışı kalması sonucu beşincilige yükselen David Coulthard bu pozisyonunu da koruyamayıp yarışı altıncı olarak bitirdi.

Dayanıklılıgın ön plana çıktıgı yarışı ancak 11 sürücü tamamlarken, genelde aynı takımda yarışan sürücülerin yarış boyunca sıralamada ardarda yer alması dikkat çekti. Ferrari, Williams, Renault ve Sauber takımları iki sürücüyle yarışı tamamlamayı başarırken Arrows, Jaguar, Jordan ve Toyota takımları yarışı tamamlayamadı.

San Marino Grand Prix’sinde zafer Ferrari pilotu Michael Schumacher’in oldu. Pole-position’da da ilk sırayı alan Alman pilotun ardından takım arkadaşı Rubens Barrichello ikinci, Williams pilotları Ralf Schumacher ve Juan Pablo Montoya üçüncü ve dördüncü oldu. San Marino’da beşinci sırada Renault pilotu Jenson Button, altıncı sirada ise McLaren pilotu David Coulthard vardı.

Formula 1 teknik kurallarının dayandığı kriterler nelerdir?

İki ana konu ele alınmaktadır:

1. Bir taraftan güvenliği sağlarken diger taraftan Formula 1'in teknolojik mükemmeliyetini koruyarak, hızın kontrol edilmesi.

2. Herhangi bir kaza sırasında güvenlik.
Bu yüzdendir ki, silindir kapasitesi, yakıt, lastik boyutları, otomobilin asgari ağırlığı ve genişliği, aerodinamik aygıtların boyutları ve konumu ve elektronik sürüş yardımcı sistemleri üzerinde kısıtlamalar vardır ve yasaklanmıştır. Ayrıca, sadece şasi ve devrilme durumunda koruma sağlayan barların mukavemeti ile ilgili olarak değil, fakat aynı zamanda esnek yakıt depoları (askeri havacılık sektöründen esinlenmiş), yangın söndürücüler, zırh, baş ve boyun koruma vb gibi konular hakkında da kurallar bulunmaktadır. Yakıt ve yağ depolarının konumu belirlenmiş olup, özel korumaya sahip olmaları gerekir. Bu arada kokpit boyutları da kontrol edilmiştir. Tüm motorlar on silindirli ve dört zamanlıdır. Hiç birisi oval olamaz. Otomobillerin dört tekerleri olması ve sadece ikisinin çeker tekerlek olması gereklidir.