Arama

Beyaz Rusya ve Beyaz Rusya Tarihi

Bu Konuya Puan Verin:
Güncelleme: 2 Mart 2007 Gösterim: 10.280 Cevap: 1
Misafir - avatarı
Misafir
Ziyaretçi
18 Şubat 2007       Mesaj #1
Misafir - avatarı
Ziyaretçi
Beyaz Rusya
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Sponsorlu Bağlantılar
Ad:  800px-Flag_of_Belarus.svg.jpg
Gösterim: 989
Boyut:  13.5 KB

Beyaz Rusya, eski bir SSCB ülkesidir. Kuzey Avrupa'da yer alır. Başkenti Minsk'dir. Komşuları batıda Polonya, kuzeybatıda Litvanya, kuzeyde Letonya, doğuda Rusya Federasyonu ve güneyde Ukrayna'dır. Beyaz Rusya, diğer BDT ülkelerinin yanında Moskova hükümetine en yakın olanı oldu. 1991'de Sovyetlerin dağılmasıyla bağımsızlığını ilane eden Beyaz Rusya;gün geçtikçe dünyaya ayak uydurmaya başlamış ve en nihayetinde liberal dünyaya kendini kabul ettirmiştir.
Ancak, yeni doğalgaz krizi sonrasında zor ekonomik koşullarla karşılaşan Beyaz Rusya yeniden Rusya İle birleşmek için görüşmelerde bulunmaktadır. Bunun için yapılması gerekli ilk şey olan aynı para birimini kullanma şeklindeki adımların atılması için Beyaz Rusya, Rusya Devlet Başkanı ile görüşme talebinde bulunmuştur.

Tarih
6. ve 8. yüzyıllar arası Beyaz Rusların ataları olan kavimler, bu ülkeye yerleşti ve daha önce burada yaşayan Fin-Ogur kökenli bazı kavimleri zamanla özümlediler. 9. yüzyılın sonunda bölgede İsveç kökenli Varegler tarafından Polotsk ve Turov prenslikleri kurulduysa da 10. yüzyılın sonunda bu prenslikler Kiev Prensliği'ne bağlandılar. 10. yüzyılda bu bölge Bizans İmparatorluğu tarafından vaftiz edilen Kiev Prensi 1. Vladimir tarafından 988 yılından başlayarak Hristiyanlaştırıldı. 1237 yılında bu prenslikler daha sonra Polotsk prensliğinden ayrılan Minsk ve Vitebsk prenslikleriyle birlikte özerliklerini kazandılarsa da aynı yıl Altınordu İmparatorluğu'nun vasalı oldular. Ancak bölge 1239-1320 yılları arasında Litvanya Büyükdüklüğü tarafından fethedildi. Litvanyalılar, devletlerinin başkentlerini Kernavė'den önce Grodno (Beyaz Rusça: Hrodna)'ya, sonra Novogrudok (Beyaz Rusça: Navahrudak)'a taşıdılar ve devletin resmi dili Beyaz Rusça oldu. Ancak 14. yüzyılda devletin başkenti önce Trakai'ye, sonra Vilnius'a taşınınca ve Litvanyalılar paganlıktan önce Ortodoks'luğa, sonra Polonyalıların etkisiyle 15. yüzyılda Katolikliğe geçince, bu durum Ortodoks inancını büyük ölçüde koruyan Beyaz Ruslar'ın tepkisini çekti. Bugünkü Beyaz Rusya'yı oluşturan bölge Litvanya'ya bağlı Brześć Litewski (Bugün Brest), Vitebsk (Beyaz Rusça: Viciebsk), Novogrudok, Minsk (Beyaz Rusça: Mensk), Polock (Polotsk), Mscislaw (Mstislavl) ve Wilno (Vilnius) illerine bölündü.
1386 yılında Litvanya Büyükdükü Jogalia, 2. Wladyslaw adıyla Polonya Kralı olunca, 2 ülke arasında Jagiellon hanedanı aracılığıyla kişisel birlik kuruldu. Bu birliktelik 1569 yılında Lublin Birliği antlaşmasıyla kalıcı bir birlikteliğe dönüştü. Litvanya'nın kalıcı birliğe yanaşmada güçlük çıkarması 1567'de Podlasya, Volinya, Podolya ve Kijow (Kiev) illerinin Polonya Kralı 2. Zygmunt tarafından ele geçirilmesine yol açtı.
Bu arada daha sonra Rus Çarlığı'na dönüşecek olan Moskova Büyük Düklüğü'nün tehdidi artmaya başladı. 1514 yılında Smolensk'i ele geçiren Ruslar, 1535 yılında Vilnius'a kadar geldiler. Ruslar, Livonya Savaşı'nda (1558-1582) 1563'de Polotsk'u işgal ederek Litvanya ordusunu Vilnius'a kadar sürdülerse de Polonyalılar 1572 yılından itibaren Beyaz Rusya'yı geri aldılar ve hatta 1581 yılında Rusya'nın Velike Luki ve Sokol kentlerini işgal edip, Pskov kentini kuşattılar. Hatta Polonyalılar, 1609 yılında kuşattıkları Smolensk'i 2 yıl sonra ele geçirdiler ve Moskova'yı 1610-1612 yılları arasında işgal ettiler. Ruslar, 1612 ve 1617'de Smolensk'i geri almaya çalıştılarsa da başarılı olamadılar. 1618 yılında yapılan Deulino barışıyla Polonyalılar, Smolensk ve Czernihów (Chernigov) illerini Rusya'dan geri aldılar. Ruslar 1632'de yeniden saldırsalar da 1634'te imzalanan Polanów (Polyanovka) anlaşmasıyla başarısızlıklarını kabul ettiler.
Beyaz Rusya, genellikle 17. yüzyılın ilk yarısına kadar ekonomik olarak gelişme gösterdi. Ancak bu süreç 1648 yılında Rus Kazakları'nın önderi Bogdan Hmelnitski'nin Litvanya Ukraynası'nda başlattığı isyan yüzünden bitti. Kırım Hanlığı'yla ititfak kuran Hmelnitski, 1 yıl içinde Litvanya'ya bağlı Ukrayna ve Beyaz Rusya'yı ele geçirerek, Polonya'ya bağlı Lublin kentine girdi. Polomyalı'ları 1648'de Żółte Wody (Żółte Wody), Korsun ve Piławce (Pilavtsi), ertesi yıl Zborów (Zboriv) savaşında yendi ve onları, kendisine Ukrayna'da geniş haklar tanıyan Zborów anlaşmasına zorladıysa da, Polonya meclisi (Sejm) bu anlaşmayı reddetti. Karşı saldırıya geçen Polonya-Litvanya Birliği kuvvetleri Hmelnitski ve müttefiklerini Beresteczko (Berestechko, Ukrayna) savaşında yenilgiye uğrattı ve onu Biała Cerkiew (Bela Tserkva) anlaşmasıyla, önceki anlaşmada aldıkları hakların çoğunu kaybetmeye razı olmaya zorladı (Örneğin sadece Kiev ili özerk olacak, Braclaw (Bratislav) ve Czernihów (Chernigov) illerinin özerkliği iptal edilecekti). Bunu içine sindiremeyen Hmelnitski, saldırıya geçse de Brześć Litewski savaşında yenilgiye uğradı ve Beyaz Rusya'dan çekilmek zorunda kaldı ancak Ukrayna'nın önemli bir bölümünü elinde tutuyordu.
Hmelnitski, Boğdan (Moldova) voyvodası Basil Lupu ve Kırım Hanı ile ittifak kurarak Polonyalılar'ı Bitwa pod Batohem (Batoh) savaşında yenilgiye uğrattı. Ancak 1654'te Kijow (Kiev) savaşında yenilgiye uğradı ve Rus Çarı Aleksey'e sığındı. Rus Çarıyla Pereyeslav Anlaşmasını yaparak, kendisini Rusya'ya bağlı özerk Ukrayna atamanı ilan etti. Bu durum Rus-Polonya savaşı'nın başlamasına yol açtı. Aynı yıl Litvanya asıllı Polonya soylusu olan ve Litvanya'nın büyük Ataman'ı Janusz Radziwiłł (Litvanca Jonušas Radvila) kuzeni Boguslaw'la birlikte İsveç Kralı 10. Karl'la ilişki kurdu ve Litvanya'yı Polonya'dan koparmak ve İsveç'e bağlı bir hükümdar olarak yönetmek için İsveç Kralı'yla anlaştı. Bu anlaşma İsveç'in Polonya'yı istilasına yol açtı.
1654 yılında başlayan Rus-Polonya savaşında Ruslar başlangıçta büyük başarılar kazandılar ve Polonya-Litvanya Birliği'nin sınır şehirlerinden Bely ve Dorogobuzh şehirlerini Eylül ayında ele geçirip, Smolensk'i kuşattılar. Büyük Litvanya Atamanı Janusz Radziwiłł, Orsha (bugün Beyaz Rusya'da)'da Ruslar'a katılsa da kendisi Shklov'da yenilgiye uğradı. Ruslar, geri almak istedikleri Smolensk'i 23 Aralik'ta ele geçirdiler. Ruslar ayrıca güneyden geliştirdikleri saldırıyla Bryansk, Roslavl, Homel (Gomel, bugün Homyel) şehirlerini ele geçirdiler. Pskov'dan gelişen saldırıyla da 1 Temmuz'da Nevel (bugün Rusya'da), 17 Temmuz'da Polotsk ve 17 Kasım'da Vitebsk düştü. Böylece Ruslar, yıl sonunda Polonya'dan Kuzey ve Doğu Beyaz Rusya'yı ve Ukrayna'nın doğusunu aldılar.
Ruslar ertesi yıl saldırılarını sürdürdü ve 3 Temmuz'da Minsk, 31 Temmuz'da Wilno (Vilnius) düştü. Bunu ertesi ay Kowno (Kovno) ve Grodno (Hrodna)'nun düşüşü izledi. Güneyden girişilen saldırılar sonucu Pinsk, Slonim, Kleck (Kletsk) Haziaran ayından önce düştü. 17 Haziran'da Velizh (Bugün Rusya'da) ve Eylül ayının başında Lublin düştü ve Lwów (bugün Lviv) kuşatıldı. Böylece Litvanya'ya bağlı bütün yerler Ruslar'ın eline düşmüş oldu.

Misafir - avatarı
Misafir
Ziyaretçi
2 Mart 2007       Mesaj #2
Misafir - avatarı
Ziyaretçi
clearca0da55538
clear9dd3bd4cfd
Sponsorlu Bağlantılar
Coğrafi Verileri

Konum: Doğu Avrupa, Polonya'nın doğusunda yer almaktadır.
Coğrafi konumu: 53 00 Kuzey derecesi, 28 00 Batı boylamı
Harita konumu: Doğu Avrupa
Yüzölçümü: toplam: 207,600 km²
  • kara: 207,600 km²
  • su: 0 km²
Sınırları: toplam: 3,098 km
Sınır komşuları: Letonya 141 km, Litvanya 502 km, Polonya 605 km, Rusya 959 km, Ukrayna 891 km
Sahil şeridi: 0 km (kara ile çevrili)
İklimi: Kışlar soğuk, yazlar serin ve nemli geçer. Karasal ve deniz iklimi arasında geçiş yaşanır.
Arazi yapısı: Arazi genellikle yatık olup, çok sayıda bataklık bulundurur.
Deniz seviyesinden yüksekliği: en alçak noktası: Nyoman Nehri 90 m; en yüksek noktası: Dzyarzhynskaya Hara 346 m
Doğal kaynaklar: Ormanlar, bataklık kömürü, az miktarda petrol ve doğal gaz
Arazi kullanımı: işlenebilir toprak arazi: %29
  • sürekli ekinler: %1
  • otlaklar: %15
  • ormanlık arazi: %34
  • diğer: %21 (1993 verileri)
  • Sulanan arazi: 1,000 km² (1993 verileri)
Coğrafi not: kara ile çevrili
Nüfus Bilgileri

Nüfus: 10,350,194 (Temmuz 2001 verileri)
Yaş yapısı:
  • 0-14 yaş: %17.93 (erkek 947,820; kadın 908,210)
  • 15-64 yaş: %68.21 (erkek 3,428,920; kadın 3,631,290)
  • 65 yaş ve üzeri: %13.86 (erkek 473,992; kadın 959,962) (2001 verileri)
Nüfus artış oranı: %-0.15 (2001 verileri)
Mülteci oranı: 2.89 mülteci/1,000 nüfus (2001 tahmini)
Cinsiyet oranı: doğumlarda: 1.05 erkek/kadın
  • 15 yaş altı: 1.04 erkek/kadın
  • 15-64 yaş: 0.94 erkek/kadın
  • 65 yaş ve üzeri: 0.49 erkek/kadın
  • toplam nüfusta: 0.88 erkek/kadın (2001 verileri)
Bebek ölüm oranı: 14.38 ölüm/1,000 doğan bebek (2001 tahmini)
Ortalama hayat süresi:
  • toplam nüfus: 68.14 yıl
  • erkek: 62.06 yıl
  • kadın: 74.52 yıl (2001 verileri)
Ortalama çocuk sayısı: 1.28 çocuk/1 kadın (2001 tahmini)
HIV/AIDS - hastalıklarına yakalanan yetişkin sayısı: %0.28 (1999 verileri)
HIV/AIDS - taşıyan insan sayısı: 14,000 (1999 verileri)
HIV/AIDS - hastalıklarından ölenler: 400 (1999 verileri)
Ulus: Beyaz Rusya
Nüfusun etnik dağılımı: Beyaz Ruslar %81.2, Ruslar %11.4, Polonyalılar, Ukraynalılar ve diğerleri %7.4
Dinler: Doğu Ortodoksları %80, diğer (Roma Katolikleri, Protestanlar, Museviler ve Müslümanlar) %20 (1997 verileri)
Diller: Beyaz Rusça, Rusça, diğer
Okur yazar oranı: 15 yaş ve üzeri bilgiler
  • toplam nüfus: %98
  • erkek: %99
  • kadın: %97 (1989 verileri)
Yönetimi

Ülke adı:
  • Resmi uzun adı: Beyaz Rusya Cumhuriyeti
  • kısa şekli : Beyaz Rusya
  • yerel adı: Respublika Byelarus'
  • eski adı: Beyaz Rusya Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti
  • uluslararası: Belarus
Yönetim biçimi: Başkanlık Tipi Cumhuriyet
Başkent: Minsk
İdari bölmeler: 6 bölge ve bir belediye; Brestskaya (Brest), Homyel'skaya (Homyel'), Horad Minsk, Hrodzyenskaya (Hrodna), Mahilyowskaya (Mahilyow), Minskaya, Vitsyebskaya (Vitsyebsk)
Bağımsızlık günü: 25 Ağustos 1991
Milli bayram: Bağımsızlık günü, 3 Temmuz (1944)
Anayasa: 30 Mart 1994; 27 Kasım 1996 tarihinde yeniden düzenlenip yürürlüğe konulmuştur.
Hukuk sistemi: Genel hukuk kurallarına göre düzenlenmiştir.
Oy kullanma yaşı: 18 yaşından itibaren; genel
Üyesi olduğu kuruluşlar: CCC (Gümrük İşbirliği Konseyi), CEI (Orta Avrupa Girişimi), CIS (Bağımsız Devletlerin Topluluğu), EAPC (Avrupa - Atlantik Ortaklık Konseyi), EBRD (Avrupa Yatırım ve Kalkınma Bankası), ECE (Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomik Komisyonu), IAEA (Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı), IBRD (Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası), ICAO (Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü), ICRM (Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Hareketi), IFC (Uluslararası Finansman Kurumu), IFRCS (Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Toplulukları Federasyonu), ILO (Uluslarası Çalışma Örgütü), IMF (Uluslararası Para Fonu), Inmarsat, Intelsat (Uluslararası Telekomünikasyon ve Uydu Örgütü), Interpol (Uluslararası Polis Teşkilatı), IOC (Uluslararası Olimpiyat Komitesi), IOM (gözlemci), ISO (Uluslararası Standartlar Örgütü), ITU (Uluslararası Haberleşme Birliği), NAM, NSG, OPCW (Kimyasal Silahları Yasaklama Organizasyonu), OSCE (Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Örgütü), PCA (Daimi Hakemlik Mahkemesi), PFP (Barış için Ortaklık), UN (Birleşmiş Milletler), UNCTAD (Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı), UNESCO (Eğitim-Bilim ve Kültür Örgütü), UNIDO (Endüstriyel Kalkınma Örgütü), UPU (Dünya Posta Birliği), WFTU (Dünya İşçi Sendikaları Federasyonu), WHO (Dünya Sağlık Örgütü), WIPO (Dünya Fikri Mülkiyet Teşkilatı), WMO (Dünya Meteoroloji Örgütü), WTrO (Dünya Ticaret Örgütü)
Ekonomik Göstergeler

Ekonomiye genel bakış: 1995`de Cumhurbaşkanı Lukashenko, ülkeyi piyasa sosyalizmine yönelttiğinden beri, Beyaz Rusya küçük yapısal reformlar görmüştür.
GSYİH: Satınalma Gücü paritesi - 78.8 milyar $ (2000 verileri)
GSYİH - reel büyüme: %4 (2000 verileri)
GSYİH - sektörlere göre:
  • tarım: %13
  • endüstri: %46
  • hizmet: %41 (1999 verileri)
Enflasyon oranı (tüketici fiyatlarında): %200 (2000 verileri)
İş gücü: 4.8 milyon (2000)
İşsizlik oranı: %2.1 (2000)
Bütçe: gelirler: 4 milyar $; giderler: $4.1 milyar (1997 verileri)
Endüstri: Metal-kesme makine araçları, traktörler, kamyonlar, motosikletler, televizyon setleri, kimyasal elyaf, gübre, tekstil, radyolar, buzdolapları
Endüstrinin büyüme oranı: %5 (2000 verileri)
Elektrik üretimi: 24.911 milyar kWh (1999)
Elektrik üretimi için kaynaklar:
  • fosil yakıtlar: %99.9
  • hidro: %0.1
  • nükleer: %0 diğer: %0 (1999)
Elektrik tüketimi: 27.647 milyar kWh (1999)
Elektrik ihracatı: 2.62 milyar kWh (1999)
Elektrik ithalatı: 7.1 milyar kWh (1999)
Tarım ürünleri: Hububat, patates, sebzeler, şeker pancarı, keten, sığır eti, süt
İhracat: 7.4 milyar $ (2000)
İhracat ürünleri: Makine ve araç - gereçler, kimyasallar, metaller, tekstil, gıda ürünleri
İhracat ortakları: Rusya %66, Ukrayna, Polonya, Almanya, Litvanya (1998)
İthalat: 8.3 milyar $ (2000)
İthalat ürünleri: yakıt, doğal gaz, endüstriyel ham maddeler, tekstil, şeker, gıda maddeleri
İthalat ortakları: Rusya %54, Ukrayna, Almanya, Polonya, Litvanya (1998)
Dış borç tutarı: 1 milyar $ (2000 verileri)
Para birimi: Beyaz Rusya Rublesi (BYB/BYR)
Para birimi kodu: BYB/BYR
Mali yıl: Takvim yılı
İletişim Bilgileri

Kullanılan telefon hatları: 2.313 milyon (1997)
Telefon kodu: 375
Radyo yayın istasyonları: AM 28, FM 37, kısa dalga 11 (1998)
Radyolar: 3.02 milyon (1997)
Televizyon yayını yapan istasyonlar: 47 (1995)
Televizyonlar: 2.52 milyon (1997)
Internet kısaltması: .by
Internet servis sağlayıcıları: 4 (2000)
Internet kullanıcıları: 10,000 (2000)
Ulaşım ve Taşımacılık

Demiryolları: toplam: 5,523 km (2000)
Karayolları:
  • toplam: 63,355 km
  • asfalt: 60,567 km
  • asfalt olmayan: 2,788 km (1998)
Boru hatları: Ham petrol 1,470 km; arıtılmış ürünler 1,100 km; doğal gaz 1,980 km (1992)
Limanlar: Mazyr
Hava alanları: 136 (2000 verileri)

Benzer Konular

27 Kasım 2015 / kompetankedi Tarih
12 Temmuz 2011 / KisukE UraharA Mimarlık
30 Aralık 2008 / rusyalı Soru-Cevap