Salamis Savaşı

io 480 yilinin sonbaharinda yunan sehir devletleri* ve perslerin donanmalari pire limani ile salamis arasinda kalan yerde karsilasirlar..

yunan donanmasindaki 370 trireme (180'i atinanin), 600 pers triremiyle karsilasmistir. aslinda pers donanmasi bu sayinin en azi iki katiymis fakat yolda cikan firtinadan ve artemisiondan sonra bu kadarcik kalmis. derler ki, i. xerxes sayisal ustunluklerinden dolayi, zafer kazanacagindan o kadar eminmis ki kiyidaki dagin yamacina bir taht kurdurup oradan savasi izleme moduna gecmis.

bu esnada "yunan gucleri" diyoruz ama bu donemde de atina-sparta cekismesi yok degil.. savasa iki dakka kala ayakustu birbirlerine girmisler, denizden denizcilikten anlamayan spartalilar nerelerinden cikardilarsa salamis'te karsilasmayalim, ne gerek var yaklasimini benimsemisler*. onlarin onerdikleri korinth'e yakin savasmakmis ki bi terslik olursa* karada savasa devam edebilsinler.. aslan themistokles ise onlari ikna edip salamis deniz savasi'ndan bu sonucun cikmasini saglamis. daha da guzeli, bir koleyi perslere yollayip ona sanki gizli bilgi veriyormus gibi "yunanlar nerde savassak diye anlasmaya varamadi xerxescigim, iki gozum onume aksin bu gece geri cekilecekler" dedirtmis. savas sonrasi bu koleye atina vatandasligi verilmis bu arada.

neyse, pers donanmasi bunun uzerine butun gece orada burada yunan donanmasini aramislar (bulsak da cekilirken opsek dusuncesiyle) korinthos filosu, muhtemelen themistokles'in fikri uzerine kaciyormus gibi yaparak persleri iyice burnun icine dogru cekmis, ve sayica cok daha fazla olan pers filosu korfezde adam gibi manevra yapamamis. korfeze 100er 100er giren pers gemilerinin sonu pek hayirli olmamis. sirf 200 tanesi direk batmis zaten. herodotosun iddiasina gore persler yuzme bilmedikleri icin gemilerin batmasi sonucu epey bir kayip vermisler. hayatta kalan persler ise yakalandikca yunanlarca oldurulmus.

bu esnada kenardan izleyen xerxes'in artemisianin sozunu dinlemedigi (ie. olm yer atinalilar seni denizde, sen gel karadan saldir) icin kafasini taslara vurup "tek kadin generalim erkek cikti, meger erkek sandigim generallerimin hepsi kadinmis" diye dovundugu iddia edilir. eger edildiyse bu lafin seksistligini, o donemde artemisia'yi adamdan sayip dinledigi icin affedelim hadi.

neyse, donanmayi toplayip kacmis xerxes, ama generali mardonios'u ordunun basinda birakmis ki sonraki sene mardonios baya bi bela olmustur yunan sehir devletlerinin basina.

bu savas antik donemin en onemli savaslarindan biri sayilir, zira ola ki persler yenmis olsaydi, yunan sehirleri bir daha nasil toparlardi bilinmez.. neyse, bir antik savasin daha sonuna geliyoruz. esen kalin.