Vandallar
VIP VIP Üye
Vandallar
MsXLabs.org & Temel Britannica & Vikipedi
Vandallar 60 yıl kadar Pannonia'da kaldıktan sonra Hunlar'ın baskısı sonucu Galya'ya (bugünkü Fransa'da) göç ettiler. Burada Franklar'a yenilince, İS 409'da kralları Gunderich'in önderliğinde Pireneler'i aşarak İspanya'ya girdiler. Siling Vandalları Endülüs'e, Asding Vandalları da Galicia'ya yerleşti. Roma İmparatorluğu'nun İspanya'yı işgal etmekle görevlendirdiği Vizigotlar, Siling Vandalları'nı yenilgiye uğrattı. Asding Vandalları ise savaştan kurtulan Siling Vandalları ile birlikte Endülüs'e yerleşti.
Yaklaşık 428'de Roma hükümetiyle bozuşan Roma'nın Afrika'daki topraklarının yöneticisi Bonifacius, Vandallar'ı kendi eyaletinde yerleşmeye çağırdı. 80 bini aşkın Van-dal, 428'de başa geçen kralları Genserik komutasında teknelerle Cebelitarık Boğazı'nı geçti. Daha sonra yaya olarak Numidya'ya (bugünkü Cezayir) ulaştı. Bonifacius kısa sürede Vandallar'ın Romalılar'dan daha tehlikeli olduğunu görünce İspanya'ya dönmelerini önerdi, ama iş işten geçmişti. Vandallar Kuzey Afrika'yı ele geçirmek üzere harekete geçti. Kısa sürede bölgenin büyük bir bölümü işgal edildi. 435'te Romalılar'la yapılan antlaşmaya göre, Kartaca ve çevresi Roma'nın elinde kalacak, öbür altı eyaleti ise Vandallar alacaktı. Böylece Vandallar Roma İmparatorluğu'nun müttefiki oldu.
Ne var ki, Genserik bu antlaşmaya uymadı. 439'da Kartaca'yı ele geçirdi ve bütün Roma Afrikası'na egemen oldu. Genserik fetihlerle elde ettiklerinden çok, yağma ve soygunlarla ilgileniyordu. Bir Ariusçu Hıristiyan olan Genserik, Katolikler'e baskı uyguladı. Kiliselerini yakıp yıktı, din adamlarına da kilise hazinelerini gizledikleri yerleri söyletinceye kadar işkence etti. 455'te İmparator III. Valentinianus'un dul eşi Licinia Eudoxia, Bonifacius'la aynı yanılgıya düştü. Kendisine destek olması için Genserik'i Roma'ya çağırdı. Genserik, Roma'yı işgal edip 14 gün boyunca yağmaladı. Direnme olmadığı için kenti yakıp yıkmadı, yapılara zarar vermedi. Afrika'ya, aralarında Eudoxia ve kız kardeşlerinin de bulunduğu çok sayıda tutsak ve ganimet götürdü.
477'de Genserik'in yerini oğlu Hunerich aldı. Sonraki iki kral döneminde rahat bir yaşam süren Vandallar savaşçı sertliklerinden vazgeçtiler. 523'te kral olan Hilderich bir Katolik'ti; bu yüzden Katolik Kilisesi'nden yana bir tutum aldı. Ne var ki, Hilderich Vandallar arasında sevilmedi. Savaşçı bir Vandal olan kuzeni Gelimer, Hilderich'i tahttan indirip hapsettirdi. Bu durum, Hilderich' in yakın arkadaşı olan Bizans İmparatoru I. Jüstinyen'e araya girme fırsatı verdi. Bizans ordusu 533'te, Jüstinyen'in generali Belisarios' un komutasında Afrika'ya çıktı. Vandal ordularının biri uzakta, Sardinya'daydı. Belisarios öbür orduyu yenerek Kartaca'ya girdi. Sardinya'daki ordu geri dönünce, Vandallar Belisarios'a bütün güçleriyle saldırdılar. Çetin bir savaştan sonra gene yenildiler. Teslim olan Gelimer Vandallar'ın bir bölümüyle birlikte Asya'ya sürüldü. Bizans'a karşı direnmeyi seçen Vandallar'ın etkinliği de uzun sürmedi; çoğu Bizans ordusuna alındı, bölgedeki yerli halkla kaynaşarak yavaş yavaş tarihten silindiler.
Vandallar'ın ele geçirdikleri yerleri gözü dönmüş bir biçimde yakıp yıkmaları ve değerli olan her şeyi talan etmeleri Fransız Devrimi sırasında "vandal" ve "vandallık" terimlerinin doğmasına yol açmıştır. Aslında Vandallar'ın yaptıkları, çağdaşlan olan öteki barbar kavimlerin, hatta Roma ve benzeri uygarlıkların yaptıklarından hiç de farklı değildi.
MsXLabs.org & Temel Britannica & Vikipedi
Sponsorlu Bağlantılar
Roma'yı yağmalayan Vandallar, Ressam Heinrich Leutemann (1824-1904)
Vandallar, Doğu Cermen Kavimleri'ndendir. Kavimler Göçü sırasında 5nci yüzyılda Roma İmparatorluğu'nun değişik eyaletlerini yağmalamalarıyla tanınırlar. Bu eyaletler sırasıyla Galya (Gallia), Galiçya (İspanya), Endülüs (Hispania Baetica), Kuzey Afrika ve Akdeniz adalarıdır. 439 - 533 yılları arasında çok kısa süre ayakta kalan bir "Afrika Vandal Krallığı" ya da diğer adıyla "Kartaca Krallığı"nı da kurmuşlardır.Vandallar, Ortaçağın başlarında Avrupa' nın orta kesiminde yaşayan Germen kavimlerinden biriydi. Roma İmparatorluğu'nun parçalanmasına yol açan Kavimler Göçü'nde Vandallar'ın önemli rolü oldu (bak. Kavimler Göçü). Bugün Almanya sınırları içinde bulunan Oder Irmağı havzasında yaşayan Vandallar, ırksal açıdan Gotlar ve Lombardlar'a yakın olmakla birlikte onlarla savaş halindeydiler. İS 4. yüzyılın başlannda Gotlar, Vandallar'ı bozguna uğrattı. Roma İmparatoru I. Constantinus, Vandallar'a bugünkü Avusturya'nın kuzeydoğusunu, Macaristan'ın da batısını kapsayan Pannonia'da, Roma uyruğunda yaşama izni verdi.
Ostrogotlar'ın kralı ve Vizigotlar'ın kral naibi olan Got kavminden olan Büyük Theodoric evlilik yolu ile Vandallara akrabaydı.
Yurtları ve asılları bilinmemektedir.
Vandallar, Galya ve İspanya'da büyük bir kıyım yaparak Afrika kıyılarına dek ilerlediler. 455 yılında Vandal Kralı Geiserich, Roma şehrini yağmalamıştır. Bu gelişmelerin sonrasında yıkılmanın eşiğine gelen Batı Roma İmparatorluğu, aşiretlere ayrıldı. Tüm gücünü yitiren Batı Roma İmparatorluğu 476 yılında yıkılmıştır. Kartaca'ya hâkim oldular. 6. yüzyılda Bizanslılar'a yenilip, onların hâkimiyetine girince; kendilerini muhafaza edemeyip eridiler. Vandallar önceleri Ariusçu Hristiyan iken sonra Katolik Hristiyanlaşmışlardır.
Roma'nın yağmalanmasına atfen, sebepsiz yere zarar verme eylemine vandalizm (bak. Vandalizm) denmeye başlamıştır.
Vandallar 60 yıl kadar Pannonia'da kaldıktan sonra Hunlar'ın baskısı sonucu Galya'ya (bugünkü Fransa'da) göç ettiler. Burada Franklar'a yenilince, İS 409'da kralları Gunderich'in önderliğinde Pireneler'i aşarak İspanya'ya girdiler. Siling Vandalları Endülüs'e, Asding Vandalları da Galicia'ya yerleşti. Roma İmparatorluğu'nun İspanya'yı işgal etmekle görevlendirdiği Vizigotlar, Siling Vandalları'nı yenilgiye uğrattı. Asding Vandalları ise savaştan kurtulan Siling Vandalları ile birlikte Endülüs'e yerleşti.
Yaklaşık 428'de Roma hükümetiyle bozuşan Roma'nın Afrika'daki topraklarının yöneticisi Bonifacius, Vandallar'ı kendi eyaletinde yerleşmeye çağırdı. 80 bini aşkın Van-dal, 428'de başa geçen kralları Genserik komutasında teknelerle Cebelitarık Boğazı'nı geçti. Daha sonra yaya olarak Numidya'ya (bugünkü Cezayir) ulaştı. Bonifacius kısa sürede Vandallar'ın Romalılar'dan daha tehlikeli olduğunu görünce İspanya'ya dönmelerini önerdi, ama iş işten geçmişti. Vandallar Kuzey Afrika'yı ele geçirmek üzere harekete geçti. Kısa sürede bölgenin büyük bir bölümü işgal edildi. 435'te Romalılar'la yapılan antlaşmaya göre, Kartaca ve çevresi Roma'nın elinde kalacak, öbür altı eyaleti ise Vandallar alacaktı. Böylece Vandallar Roma İmparatorluğu'nun müttefiki oldu.
Ne var ki, Genserik bu antlaşmaya uymadı. 439'da Kartaca'yı ele geçirdi ve bütün Roma Afrikası'na egemen oldu. Genserik fetihlerle elde ettiklerinden çok, yağma ve soygunlarla ilgileniyordu. Bir Ariusçu Hıristiyan olan Genserik, Katolikler'e baskı uyguladı. Kiliselerini yakıp yıktı, din adamlarına da kilise hazinelerini gizledikleri yerleri söyletinceye kadar işkence etti. 455'te İmparator III. Valentinianus'un dul eşi Licinia Eudoxia, Bonifacius'la aynı yanılgıya düştü. Kendisine destek olması için Genserik'i Roma'ya çağırdı. Genserik, Roma'yı işgal edip 14 gün boyunca yağmaladı. Direnme olmadığı için kenti yakıp yıkmadı, yapılara zarar vermedi. Afrika'ya, aralarında Eudoxia ve kız kardeşlerinin de bulunduğu çok sayıda tutsak ve ganimet götürdü.
477'de Genserik'in yerini oğlu Hunerich aldı. Sonraki iki kral döneminde rahat bir yaşam süren Vandallar savaşçı sertliklerinden vazgeçtiler. 523'te kral olan Hilderich bir Katolik'ti; bu yüzden Katolik Kilisesi'nden yana bir tutum aldı. Ne var ki, Hilderich Vandallar arasında sevilmedi. Savaşçı bir Vandal olan kuzeni Gelimer, Hilderich'i tahttan indirip hapsettirdi. Bu durum, Hilderich' in yakın arkadaşı olan Bizans İmparatoru I. Jüstinyen'e araya girme fırsatı verdi. Bizans ordusu 533'te, Jüstinyen'in generali Belisarios' un komutasında Afrika'ya çıktı. Vandal ordularının biri uzakta, Sardinya'daydı. Belisarios öbür orduyu yenerek Kartaca'ya girdi. Sardinya'daki ordu geri dönünce, Vandallar Belisarios'a bütün güçleriyle saldırdılar. Çetin bir savaştan sonra gene yenildiler. Teslim olan Gelimer Vandallar'ın bir bölümüyle birlikte Asya'ya sürüldü. Bizans'a karşı direnmeyi seçen Vandallar'ın etkinliği de uzun sürmedi; çoğu Bizans ordusuna alındı, bölgedeki yerli halkla kaynaşarak yavaş yavaş tarihten silindiler.
Vandallar'ın ele geçirdikleri yerleri gözü dönmüş bir biçimde yakıp yıkmaları ve değerli olan her şeyi talan etmeleri Fransız Devrimi sırasında "vandal" ve "vandallık" terimlerinin doğmasına yol açmıştır. Aslında Vandallar'ın yaptıkları, çağdaşlan olan öteki barbar kavimlerin, hatta Roma ve benzeri uygarlıkların yaptıklarından hiç de farklı değildi.
Tanrı varsa eğer, ruhumu kutsasın... Ruhum varsa eğer!
