Lesoto ve Lesoto Tarihi

Lesoto Krallığı, (Muso oa Lesotho) Güney Afrika'da bir ülkedir.
Afrika'nın güney ucunda Güney Afrika Cumhuriyeti'nin topraklarıyla çevrili küçük bir kara ülkesidir.

LESOTHO'YA İLİŞKİN BİLGİLER
RESMİ ADI: Lesotho Krallığı.
YÖNETİM BİÇİMİ: Askeri Konsey denetiminde meşruti monarşi.
YÜZÖLÇÜMÜ: 30.355 km2.
NÜFUS (1992): 1.854.000.
BAŞKENT: Maseru.
BAŞLICA KENTLER VE NÜFUSLARI (1986): Maseru (109.382), Maputsoe (20.000), Teyateyaneng (14.251), Mafeteng (12.667).
DOĞAL YAPI: Ülkenin üçte ikisi Draken ve Maloti dağları gibi yüksek dağlarla kaplıdır. Bu dağlardan doğan Oranj, Caledon ve Tugela ırmaklarının vadilerinde verimli düzlükler vardır.
BAŞLICA ÜRÜNLER: Koyun, sığır, at, keçi, kümes hayvanları, mısır, buğday, elmas, yün ve moher.
EĞİTİM: ilkokul ücretsizdir; ama zorunlu değildir.

Ülke topraklarının deniz düzeyinden yüksekliği 3.000 metreyi aşar. Kuzeybatıda yüksek ve çıplak Maloti Dağlan vardır. Ülkenin doğu sınırım oluşturan Draken (Drakensberg) Dağlan'nda Güney Afrika' nın en yüksek dağı olan Thabana Ntlenyana (3.482 metre) yer alır.
Maloti Dağları'ndan doğan ve Güney Afrika Cumhuriyeti'ni boydan boya geçerek Atlas Okyanusu'na dökülen Oranj Irmağı'nın vadisi Lesotho'nun en verimli iki bölgesinden biridir. Güney Afrika Cumhuriyeti ile batı sınırını oluşturan Caledon Irmağı'nın vadisi ülkenin üçte birini kaplar. Lesotho'nun doğal bitki örtüsünü seyrek otlar, çalılıklar, zeytin, sarmısak, söğüt ve sarısabır bitkileri oluşturur.
Ülkede yazlar sıcak ve nemli, kışlar ise kuru ve serindir. Yağışlar bölgeler arasında büyük değişkenlik gösterir.

Dünyanın en yoksul ülkelerinden biri olan Lesotho'nun ekonomisi büyük ölçüde Güney Afrika Cumhuriyeti'ne bağımlıdır. Ticaretin büyük bölümü bu ülkeyle yapıldığı gibi, yetişkin erkeklerin üçte birinden fazlası da Güney Afrika Cumhuriyeti'ndeki madenlerde ya da fabrikalarda çalışır. Bunların Lesotho'ya gönderdikleri para ülkenin başlıca gelir kaynaklarından biridir. En Önemli kenti, başkent Maseru olan ülkede çok az iyi karayolu bulunur. Güney Afrika Cumhuriyeti ile bir demiryolu bağlantısı ve birkaç küçük havaalanı vardır.
Tarım ve Sanayi
Tarıma elverişli topraklar, iki büyük ırmağın vadilerindeki düzlüklerle sınırlıdır. Başlıca ürünler, buğday, arpa, darı, mısır ve baklagillerdir. Tarımsal üretimde verimlilik düşüktür; az ürün elde edildiği yıllar canlı hayvan, içki ve tütünün yanı sıra dışandan yiyecek maddeleri de satın alınır. Lesotho'nun dağ yamaçlarındaki otlaklarında sığır ve koyun yetiştirilir. Dışarıya satılan en önemli ürünler yün ve tiftiktir.
Başlıca sanayi dalları biracılık, kuşkonmaz konserveciliği, mobilya yapımı ve turizmdir. Lesotho'nun başlıca doğal kaynağı elmastır. Elmas yatakları kuzeydoğudadır. Irmak kıyılarındaki alüvyon birikintilerinde ve deniz düzeyinden 3.000 metreyi aşan yükseklikteki Maloti Dağlan'nda da elmas vardır. Ama dünyanın bu en yüksek yöresindeki elmas yatağının rezervleri sınırlıdır.

Halk ve Tarih
Lesotho nüfusunun yüzde 99'dan çoğunu Sotholar oluşturur. Melezler ve Asyalılar'dan başka beyaz Güney Afrikalılar'dan oluşan küçük bir azınlık vardır. Nüfusun yüzde 90'dan fazlası Hıristiyan'dır. Lesotho'da eğitim düzeyi yüksektir; okuryazarlık oranının en yüksek olduğu Afrika ülkelerinden biridir.
Lesotho'ya ilk yerleşenlerin Buşmanlar (Sanlar) olduğu, daha sonra 18. yüzyıl başlarında Zulu dili konuşan, 18. yüzyıl sonlarında da Sotho dili konuşan kabilelerin, bölgeye geldiği sanılmaktadır. 19. yüzyıl başlarında Kral Moshesh, Zulular'ın saldırısına karşı mücadele eden çeşitli Sotho kabilelerini bir araya getirmeyi başararak Zulu saldırısını püskürttü. Bundan sonra Moshesh bütün Sotholar'ın tartışmasız önderi oldu. 1868'de bölgeye Boerler'in (Hollandalı göçmenler) gelmesiyle Sotholar ile Boerler arasında çatışmalar başladı ve Moshesh İngilizler'le anlaşarak İngiliz koruması altına girmeyi kabul etti. Kral Moshesh'in ölümünden sonra 1871'de Kap Kolonisi'ne katılan Lesotho, 1884'te ayrı bir İngiliz kolonisi oldu. 1910'da Güney Afrika Birliği kurulurken Lesotho birliğin dışında kaldı. 1965'te yapılan seçimleri Lesotho Ulusal Partisi kazandı ve Lesotho 1966'da İngiliz Uluslar Topluluğu'na üye meşruti bir krallık oldu.
Şubat 1990'da Askeri Konsey Başkanı Tümgeneral Justin Metsino Lekhanya, Kral II. Moshoeshoe'nun elinden yürütme yetkilerini aldı, 10 Mart'ta da kral İngiltere'ye sürgüne gönderildi. Bu gelişmenin nedeni, kralın Lekhanya'nın Askeri Konsey'de yapmak istediği değişikliği onaylamamasıydı. Kasımda kralın tahttan indirildiği açıklandı ve oğlu Prens Mohato, III. Letsie adıyla tahta çıkarıldı. Ülkedeki yedi siyasal partinin önderi Lekhanya'ya başvurarak siyasal etkinlikleri yasaklama kararını geri almasını ve Ulusal Meclis'i Askeri Konsey'in danışma organı konumuna getirme planından vazgeçmesini istedi. Ama bu başvuru sonuçsuz kaldı.

30 Nisan 1990'da ayaklanan askeri birliklerin zorlamasıyla, Lekhanya istifa etti. Lekhanya'nın 1988'de bir öğrenciyi öldürmüş olduğunun ortaya çıkması 1989'da ülkeyi sarsan büyük bir skandala yol açmıştı. Güney Afrika Cumhuriyeti ile yakın bağları olduğu için de halktan gittikçe daha büyük tepki gören Lekhanya, bir dizi yolsuzlukla da suçlanıyordu. Askeri Konsey'in yeni başkanı Albay Elias Tutsoane 13 Mayıs'ta, siyasal partileri yasaklayan yasaların yürürlükten kaldırıldığını açıkladı. 1992' de seçimlerin yapılacağı ve demokrasiye geçileceği konusunda da söz verdi. Temmuz 1992'de eski Kral II. Moshoeshoe iki yıllık sürgünden ülkesine geri döndü ve halk tarafından çok sıcak karşılandı. Lesotho ekonomik ve mali açıdan bağımlı olduğu Güney Afrika Cumhuriyeti ile 1992'de diplomatik ilişki kurdu.

Kaynak: