Nar (Punica granatum)

Nar (Punica granatum)

Nargiller (Punicaceae) familyasından, Asya’ya özgü küçük bir ağaç ya da çalı ve bunun meyveleri. Çok eski zamanlardan beri Doğu’da incir ve üzüm kadar önemli bir yer tutan nar aynı zamanda Kitabı Mukaddes’te ve Hz. Muhammed'e ilişkin öykülerde adı geçen kutsal bir meyvedir. Günümüzde pek çok bölgede yaygın olarak yetiştirilir.

Ortalama 5-7 m yüksekliğe ulaşan nar ağaçları elips biçimli parlak yeşil yaprakları ve dalların uçlanna doğru açan kırmızımsı turuncu renkli çiçekleriyle dikkati çeker. Çiçeklerin 5-7 loplu borumsu çanak (kaliks) bölümü çiçek solduktan sonra da dökülmeyip olgunlaşan meyvenin tepesinde taç gibi kalır. Lopların arasından çıkan gösterişli taçyapraklar çiçeğe çok hoş bir görünüm kazandırır. Çiçeğin çanak bölümüne gömülü olarak bulunan yumurtalık iki katlı olup çeşitli bölmelerden oluşur.

Çok belirgin olmayan altıgen bir yapıya sahip, iri bir portakal büyüklüğünde küremsi meyveleri vardır. Sarı, kırmızı ve kahverengi alacalı ve derimsi bir kabukla örtülü meyvelerin içi bölmelere ayrılmıştır ve her bölmede çok sayıda kırmızımsı renkli, saydam tane bulunur. Meyvelerin yenen bölümü bu tanelerdir; taze olarak tüketildiği gibi, suyundan şurup ve likör de hazırlanır. Kabuklarından ise halk arasında ishal tedavisinde ve yün boyamada yararlanılır. Ayrıca, nar ağacının gövde kabukları bağırsak şeritlerine karşı ilaç olarak kullanılır; ancak pelletierin alkaloiti içeren bu kabukların bazen zehirlenmelere yol açtığı bilinir.

Nar ağaçları çok seçici olmadığından çeşitli iklim koşullarına kolaylıkla uyum sağlaya- 315 Nara bilirse de en iyi gelişimi nemli olmayan, oldukça sıcak iklimli yerlerde ve kil oranı yüksek, derin topraklarda gösterir. Tohumdan kolaylıkla üreyebilirse de iyi çeşitler elde etmek amacıyla çelikleme ve daldırma yöntemleri yeğlenir. Ticari amaçlı üretimlerde yaşlı sürgünlerden alınan 25-30 cm uzunluktaki çelikler köklendirilir.

Kökeninin Iran ve çevresindeki ülkelere dayandığı düşünülen nar ağaçları ilk olarak çok uzun yıllar önce Akdeniz bölgesinde yetiştirilmeye başlamış, daha sonra Arap Yarımadası, Afganistan ve Hindistan’a yayılmıştır. Nar, Amerika’da da ABD’nin ılıman kesimlerinden Şili’ye kadar uzanan bölgelerde yetiştirilmektedir. Türkiye’deki yıllık nar üretimi 50 bin ton dolayındadır.