Donma

Bir maddenin sıvı halden katı hale geçmesine donma, donmanın meydana geldiği sıcaklığa donma sıcaklığı denir.

Kazazedenin aşırı soğuk ortamda uzun süre kalması sonucu donma ortaya çıkabilir. Donma olayı, soğuğun şiddeti, nem oranı, soğukta kalma süresi, kişini fiziksel direnci ve korunmasına göre daha hızlı veya geç başlayabilir. Bu durumdaki kazazedede yorgunluk ve uykusuzluk belirtileri görülebilir. Donmada ilk etkilenen organlar ayak ve el parmakları, kulaklar ve burundur. Donma ilk önce kızarma şeklinde başlar ve hareket etmekle ağrı duyulur. Kazazedenin hareketleri yavaştır. Daha sonra donmaya başlayan vücut bölümleri beyaz renk alır, sertleşir ve soğuk olur. Bu aşama yanıktaki gibi su keseleri oluşabilir, bu keseler patlatılmamalıdır. Donmanın son aşamasında his kaybı olur ve donan organların rengi siyahlaşmaya başlar.

Donmada yapılan en büyük yanlışlar; karla ovuşturmak, masaj yapmak, kumaş parçaları sürterek ısıtmaya çalışmak, sıcak odaya ya da sıcak suya sokmak, bandaj yapmak, çeşitli pomatlar sürmek, alkol ya da sigara vermek son derece sakıncalı uygulamalardır.

Donma olayı, soğuğun şiddeti, nem oranı, soğukta kalma süresi, kişini fiziksel direnci ve korunmasına göre daha hızlı veya geç başlayabilir. Donmanın ilk aşamasında cilt soluklaşır, karıncalanma, uyuşma ve yanma hissedilir ardından donan bölge duyarsızlaşır.

İlk aşama olan uyuşma aşalasında parmaklar gibi uç bölgerde karıncalanma varsa derhal ayakkabılar gevşetilerek ayaklar yere vurulmalı eller ovuşturulmalıdır. El ve ayakların duyarsızlaştığı ikinci aşamada yardım gelene kadar donan yerler vücudun koltuk altları ve karın gibi sıcak yerlerine sokulur veya varsa bir battaniyeye sarılır. Kesinlikle karla ovulmaz veya ısınmak için birbirine sürtülmez.

Eksi 10 ile 40 derece arasında uzun süre kalma sonucunda soğuk ısırığı adı verilen ve dokularda geniş ve derin bir alanda hücre ölümüne yol açan durum ortaya çıkar. Bu durumda kurtarılan kazazedenin kemer, kol saati, yüzük gibi sıkan eşyaları gevşetilmeli, giysileri değiştirilmeli, üstü örtülerek normal sıcaklıkta bir odaya alınmalı, bilinci yerindeyse sıcak ve şekerli sıvılar verilmelidir. Donan vücut kısmı veya tüm vücut 37 derece sıcaklıktaki banyoya sokulmalı ve ısındıktan sonra pasif hareketlere başlanmalıdır.

Donma
MsXLabs.org & Vikipedi, özgür ansiklopedi

Donma, bir maddenin sıvı halden katı hale geçmesine denir. Donmanın meydana geldiği sıcaklığa da donma sıcaklığı denir. Donma, erimenin tersi olarak da ifade edilebilir. Örneğin, su 0 derecede donar.
Donma olayı cisimlerin hacimlerinde de bir değişmeye neden olur. Donan cisimlerin hacmi genellikle küçülür. Bizmut, antimon ve su ise donma sırasında genleşirler ve hacimleri büyür. Kışın soğuk havalarda su borularının, otomobil radyatörlerinin, testilerin çatlamasının nedeni, suyun donarken hacminin büyümesidir.
Donma noktası, cismin saf olması ile ilgili olduğu gibi, basınç ile de ilgilidir. Su gibi donma sırasında genleşen cisimlerin üzerindeki basınç artarsa donma noktası düşer. Tersine, donma sırasında hacmi küçülen cisimlerin üzerindeki basınç artarsa donma noktası yükselir.