Türk Fındığı
Ziyaretçi
Anavatanı Anadolu olan fındığın (Corylus avellena L.), yetiştiriciliği ülkemizde yaklaşık 2500 yıldan bu yana yapılmaktadır. İşte bu nedenle ülkemiz en değerli yabani türlerle dünya ticaretinde aranılan en kaliteli kültür çeşitlerinin yayılma alanıdır.
Türkiye yıllara göre 350-600 bin ton yıllık üretimi ile dünya fındık üretiminin %65-70'ini, dünya fındık ticaretinin ise %70-75'ini gerçekleştirmektedir.
Fındık en uygun yetiştirme koşullarını ülkemizin Karadeniz Bölgesi'nde bulmuş olup, Giresun, Trabzon, Sakarya, Samsun ve Bolu illeri başta olmak üzere 13 ilde ekonomik anlamda yetiştirilmektedir. Özellikle Doğu Karadeniz Bölgesi'nin hemen tek tarımsal ürünü durumundadır. Fındık ayrıca yetiştirme ortamı ve yetiştirme şekliyle de, çok eğimli, toprak derinliği az olan alanların erozyona karşı korunmasında da çok önemli bir işleve sahiptir.
ÇEŞİTLER
Ülkemiz, fındığın anavatanı olması özelliğiyle, oldukça zengin bir çeşitliliğe sahiptir. Fındığın ülkemizde erken başlayan yetiştiriciliği, zaman içinde doğal ya da üretici seleksiyonlarıyla, bugünkü çok değerli çeşitlere sahip olmasını sağlamıştır. Hala doğal malzemelerden oluşan çok sayıdaki tipler üretici tarafında "yabani fındık" olarak adlandırılmaktadır.
Değişik fındık bölgelerimizde farklı yoğunlukta olmak üzere, ülkemizde Tombul, Palaz, Foşa, Mincane, Çakıldak, Kalınkara, Uzunmusa, Kan, Kargalak, Cavcava, Sivri, İncekara, Acı, Kuş, Yuvarlak Badem ve Yassı Badem fındık çeşitleri yetiştirilmektedir. Bunlardan özellikle yuvarlak şekilli olan fındıklar, fındık işletme sanayii için çok uygun olup, yoğun olarak yetiştirilen çeşitlerdir.
TÜRKİYEDE YETİŞEN ÖNEMLİ FINDIK ÇEŞİTLERİ
Ülkemizde yetiştirilen fındık çeşitleri meyve şekil ve özelliklerine göre üç grupta toplanır.
a.Tombul Fındık: Ülkemizde yetişen en önemli fındık çeşididir.Daha ziyade Giresun ilinde yaygın olarak yetiştirilmektedir. Meyve kalitesinin çok iyi olması uluslar arası pazarlarda kolayca tutunmasını sağlamış ve Türk fındığı dünya ülkelerince aranır duruma gelmiştir. Periyodisite özelliği gösteren tombul fındık çeşidi iyi ve bakımlı bahçe koşullarında her yıl düzenli ve oldukça yüksek verim vermektedir. Olgun, meyvesi dolgun ve muntazam şekillidir. Tabla kısmına doğru genişlemekte, uca doğru muntazaman daralarak sivri bir uç ile nihayetlenmektedir. Meyvenin üzeri bariz olukludur. Ortalama uzunluğu 17.58 mm. ve genişliği 17.04 mm.olan tombul fındığın randımanı %50-52'dir. Kabuk açık,parlak, kahverengi,uçtan itibaren yarısına kadar kirli beyaz havlı olup ortalama kabuk kalınlığı 1.10 mm. ve kolay kırılmaktadır. Tablası geniş, yayvan,ortası kabarık, meyve bu kısım üzerindebir tarafa meyilli olarak durabilmektedir. İç meyve zarı (testa) açık kahverengi, parlak,pürüzsüz,ince,ete yapışık ve üzeri hafif damarlıdır.Depolama ve taşımada önemli olan iç meyve zarları kolay soyulmakta ve beyazlatılmaya elverişlidir. İç meyve kabuk şekline uyum sağlamış, meyve eti beyaz,parlak ve gevrek olup göbek boşluğu küçük, yağ oranı %69-72'dir. Yağ oranının yüksek olması iç'in mekaniksel basınca dayanıklılığını azaltmakta ve kolay bozulmaya neden olmaktadır.Bu yüzden kırma, ambalajlama, depolama ve taşımada itinalı olmayı gerektirmektedir. 670 - 730 adet kabuklu fındığı 1kg. gelen bu çeşidin zurufları meyve boyunun 2,5 katı büyüklükte ve ço- ğunlukla 3 ve 4'lü çotanak oluşturmaktadır.
b. Palaz Fındık: Lezzet ve kalitesi orta olan bu fındık çeşidi daha ziyade Ordu ilinde yaygın olarak yetiştirilmektedir. Tombul fındıktan oldukça iri olan meyvesi dolgun, yuvarlak ve basık,tabla kısmı geniş, uç kısmı ise havlıdır.Ortalama 16.01 mm.uzunluk ve 19.26 mm. genişlikte olan meyvelerinin kabuğu donuk kahverenktedir. Kabuk kalınlığı ortalama 1.66 mm. ve kolay kırılır. İç meyvenin üzerinde kahverenkli, ince ve ete yapışık zar bulunmaktadır. Meyvesi beyaz ve göbek boşluğu nisbeten büyüktür. 600 - 650 adet kabuklu fındık 1kg. gelmekte ve randımanı %49-51,yağ oranı 64-68'dir. Kökleri yüzlek ve daha çok yanlara gelişme gösterdiğinden toprak derinliği az, killi, kumlu ve çakıllı topraklarda dahi yetişebilmektedir. İlkbaharda diğer fındık çeşitlerinden daha önce uyandığından dondan daha fazla zarar görmekte ve meyveleri daha çok haşere zararına uğramaktadır. Genellikle 2 ve 4'lü çotanak oluşturan bu fındık çeşidinin zurufları meyve boyunun 1,5 katı büyüklüktedir.
c. Foşa Fındığı: Daha çok Trabzon yöresinde yetiştirilen iri ve gösterişli bir fındık çeşididir. Kabuğu kırmızımtırak -kahverengte, ortalama 1.20 mm. kalınlıkta ve orta derecede serttir. Ortalama 17.87 mm. genişlikte kabuklu meyveye sahiptir. İç meyve zarları koyu kiremit, kahverengi, üzeri kaba damarlı, kalınca, meyve etine yapışık, içi fildişi renkte, sertçe ve göbek boşluğu büyük olan iç, meyve kabuğunu iyice doldurmuştur. İç randımanı %50-53 ve yağ oranı % 66.69'dur. Tabla kısmı darca olan bu çeşidin 475-550 adet kabuklu meyvesi 1kg. gelmektedir. Genellikle 2'li çotanak oluşturmakta ve zurufları meyve boyunun 2 katı büyüklüktedir.
d. Çakıldak Fındık: Ordu ilinde yaygın olarak yetiştirilen bu fındık çeşidi Batı Karadeniz bölgesinde Delisava adı ile tanınmakta ve geniş ölçüde üretimi yapılmaktadır. Diğer fındık çeşitlerimizden çok daha geç uyandığından ilkbaharın geç donlarından az zarar görmekte, her türlü iklim ve toprak koşullarına kolay uyabilmekte olan bu çeşidin verimi çok yüksektir. Oldukça iri ve nisbeten uzunca olan meyvelerin lezzet ve kalitesi iyi değildir. Meyve kabuğu açık kahverenkli, 1.2 mm. kalınlıkta ve kolay kırılmaktadır. Tabla kısmı geniş, düz ve dışa nisbeten bombe yapmıştır. İç meyve kabuk içerisini iyice doldurmuştur. Meyve etine yapışık, damarlı ve kalınca zarları bulunmaktadır. Meyve eti fildişi renkte, gevrek ve göbek boşluğu orta derecede büyüktür. Kabuklu meyve ortalama 18.41 mm. uzunluk ve 17,76 mm. genişliktedir. 580-610 adet kabuklu fındık 1kg. gelmektedir. Randımanı %52-54 ve yağ oranı %58-63'dür. Genellikle 4'lü çotanak oluşturmakta ve zurufları meyve boyunun 1,5 katı büyüklüktedir.
e. Kalınkara Fındığı: Diğer fındık çeşitlerinin zor yetiştiği zayıf topraklarda dahi kolayca kolayca yetiştirilen bu fındık çeşidine fındık bahçeleri içersinde sık rastlanmakta ve ömrü azdır. Kabuğu mat, kirli kahverengi olup uç kısmı boz renkli ve hav tabası ile kaplıdır. Meyvesi yuvarlak, tabla kısmının ortası kabarık ve bu kısım üzerinde meyve meyilli bir şekilde durabilmektedir. İç meyve üzerinde meyve etine yapışık, kalın pürüzlü ve koyu kahverenkli zar bulunmaktadır. Meyve eti donuk beyaz renkte ve gevrek olup göbek boşluğu büyük olduğu için çabuk bozulur. İç meyve randımanı %48-49 ve yağ oranı %59-64'dür. Kabuğu ortalama 1.3 mm. kalınlıkta olan bu fındık çeşidinin kabuklu meyvesi 19.27 mm. uzunluk ve 19.03 genişliktedir. 450-525 adet kabuklu fındık 1kg. gelmektedir. Zurufları gösterişli ve meyve boyunun iki katı büyüklükte olup çotanaklarındaki meyve sayısı genellikle 3'lüdür. İç meyvenin %30-44'ü ikiz olmakta ve istenmeyen bu özellik ticari değerini düşürmektedir.
f. Kargalak Fındık: Trabzon ve Hopa dolaylarında kısmen yetiştirilen çok iri bir fındık çeşididir. Kabuğu kalın ve iç doldurması zayıf olduğundan yetiştiriciliği yapılmamakta, fındık bahçeleri içersinde az da olsa rastlanılmaktadır. Kabuklu meyve tabla ve uçtan basık, ortalama 18.58 mm. uzunlukta ve 23.75 mm. genişliktedir. Kabuğu oldukça kalın ve sert ortalama 1.33 mm. kalınlıktadır. İç meyve üzerinde oldukça, kalın, kahverenkli zar bulunmaktadır. Meyve eti beyaz, gevrek, göbek boşluğu büyük ve kolay bozulmaktadır. İç meyve randımanı %46-58 ve yağ oranı %57-63'dür. 340-370adet kabuklu fındık 1kg. gelmektedir. Çoğunlukla 2'li ve 4'lü çotanak oluşturan by fındık çeşidinin zurufları meyve boyunun 1,5 katı büyüklükte ve uç kısmı sık parçalıdır.
g. Uzunmusa Fındığı: Daha çok Ordu yöresinde yetiştirilme alanı bulunan bu fındık çeşidi iri, dolgun, ince kabuklu, oldukça verimli ve kalitelidir. Meyve kabuğu kırmızımtırak kahverenkli ortalama 0.99 mm. kalınlıkta ve tabla dışa çıkıntı yapmıştır. Kabuklu meyve ortalama 18.85 mm. uzunluk ve 17.52 mm. genişliktedir. İç meyve kabuğunu iyice doldurmaktadır.İç meyvenin üzerinde ete yapışık,ince,parlak ve pürüzsüz zar bulunmaktadır. Beyazlatılmaya elverişli olan iç meyvenin eti beyaz, gevrek, lezzetli ve göbek boşluğu küçüktür. Randımanı %54-56 ve yağ oranı %64-68'dir. 620-670 adet kabuklu fındık 1kg. gelmektedir. Zurufları kısa ve meyve boyunun 1-1,5 katı büyüklükte olup uçları sık parçalıdır.Genellikle 4 ve 5'li çotanak oluşturmaktadır.
h. Mincane Fındığı: Tombul fındık çeşidine çok benzeyen mincanenin üzerinde koyu kırmızı çizgiler bulunmaktadır. Daha ziyade Trabzon yöresinde yetiştirilmektedir. Verimi düşük ve periyodisite göstermektedir. Kabuğu açık kahverenkli ve tablası nisbeten dışa çıkıntı yapmıştır. Kabuk kalınlığı ortalama 1.2 mm. ve kırılması kolaydır. Kabuklu meyve ortalama 18.96 mm. uzunluk ve 17.50 mm. genişliktedir. Randımanı %48-50 ve yağ oranı %59-65'dir. İç meyve zarı açık renkli, ince, meyve eti beyaz, gevrek ve göbek boşluğu nisbeten büyükçedir. 730-760 adet kabuklu meyve 1kg. gelmektedir. Zuruf meyve boyunun 1,5-2 katı büyüklüktedir. Çoğunlukla 4'lü çotanak oluşturmaktadır.
ı. Cavcava Fındığı: Yetiştirilme alanı çok az bulunan bu fındık çeşidinin kabuğu kahverenkli, ortalama 0.9-1 mm.kalınlıktadır. Tablası dışa çıkıntılı olan bu fındık çeşidinin kabuklu meyvesi ortalama 18.46 mm. uzunluk ve 17.33 mm.genişliktedir. İç meyve üzerinde kalınca ve kahverenkli zar bulunmaktadır. Meyve eti fildişi renkte ve göbek boşluğu büyükçedir. Randımanı % 52-54 ve yağ oranı %63-66'dır. 700-780 adet kabuklu fındığı 1kg. gelmektedir. Zurfları meyve boyunun 2 katı büyüklükte ve çoğunlukla 3 ve 4'lü çotanak oluşturmaktadır.
i. Kan Fındığı: Çok lezzetli olan bu fındık çeşidinin kabuğu koyu kırmızı - kahverenktedir. Nisbeten Trabzon yöresindeki fındık bahçelerinde yer yer rastlanılmaktadır. Tabla düz uca doğru muntazam olarak daralmakta ve sivri bir uç ile nihayetlenmektedir. Kabuk kalınlığı ortalama 0.9 mm.' dir. Kabuklu meyve 18.29 mm. uzunluk ve 17.32 mm. genişliktedir. İç meyve üzerinde ete yapışık ve kırmızı, oldukça kalın zar bulunmaktadır. Meyve eti fildişi renkte, gevrek ve göbek boşluğu ortadır. Randımanı %52-54 ve yağ oranı % 66-69'dur. 680-715 adet kabuklu meyve 1kg. gelmektedir. Zurufları boru şeklinde, koyu kırmızı renkli ve meyve boyunun iki katı büyüklüktedir. Çotanakta meyve sayısı çoğunlukla 3'lü ve 4'lüdür.
Sivri Gruba Giren Fındık Çeşitleri:
a. Sivri Fındık: Hemen hemen fındık üretilen bütün yörelerde bu fındık çeşidine rastlanılmaktadır. Olgun meyve iki yandan basıkca, uzun ve sivridir. Meyve kabuğu parlak, açık kahverenkli, uç kısmı nisbeten kirli beyaz renkte havlı ortalama 1.05 mm. kalınlıkta ve kolay kırılır. Tablası dışa çıkıntı yapmış ve meyve bu kısım üzerinde dik duramaz. Kabuklu meyve ortalama 20.71 mm. uzunluk ve 14.88 mm. genişliktedir. İç meyve üzerinde bulunan zar ince, ete yapışık, açık parlak kahverenkli ve üzeri damarlıdır. Meyve eti fildişi renkte olup tatlı ve gevrektir. Göbek boşluğu nisbeten iridir. Randımanı % 49-50 ve yağ oranı % 65-68'dir. 580-650 adet kabuklu fındık 1kg. gelmektedir. Zuruf uzunluğu meyve boyunun 1,5-2 katı büyüklükte ve çoğunlukla 3'lü çotanak oluşturmaktadır.
b. İncekara Fındığı: Diğer fındık çeşitlerinin üretildiği fındık bahçelerinde yer yer rastlanılmakta olan bu çeşit zayıf toprak- larda dahi kolaylıkla yetiştirilebilmektedir. Tabla kısmı küçük ve dışa kabarıktır. Meyvenin uç kısmında hav tabakası geniş bir yer işgal etmektedir. Kabuğu mat ve koyu kahverenklidir.Meyvesi iri ve sivridir. Kabuk kalınlığı ince ve 0.96 mm. kalınlıktadır. Kabuğu kolay kırılan bu çeşidin kabuklu meyvesi 21.19 mm. uzunluk ve 17.47 mm. genişliktedir. İç meyve kabuk şekline uyum sağlamış, meyve etine yapışık, kalınca ve kahverengi zar bulunmaktadır. Meyve eti gevrek, fildişi renkte ve göbek boşluğu büyüktür. Randımanı %50-52 ve yağ oranı %68-70 ile tombul fındıktan sonra en fazla yağ oranına sahip olan fındık çeşididir. 590-670 adet kabuklu fındık 1kg. gelmektedir. Zurufları meyve boyunun iki katı büyüklükte olan incekara fındığı çoğunlukla 4 ve 5'li çotanak oluşturmaktadır. Bu fındık çeşidinin ikiz fındık oluşturması fazla olup arzu edilmeyen bu özellik ticari değerini düşürmektedir.
c. Acı Fındık: Verim ve kalitesi düşük olan bu fındık çeşidinin meyvesi yaş iken acıdır. Kabuğu girintili çıkıntılı olan bu fındık çeşidi, sivri fındıktan iri yassı ve daha enlidir. Kabuk açık kahverenkli ve ortalama kalınlığı 1 mm.'dir. Kabuklu meyve ortalama 18.68 mm. uzunluk ve 16.63 mm. genişliktedir. İç meyve üzerinde açık kahverenkli ve kalınca zar bulunmaktadır. Meyve eti kirli beyaz, orta büyüklükte göbek boşluğu bulunmaktadır. Randımanı %50-52 ve yağ oranı %63-65'dir. 630-690 adet kabuklu fındığı 1kg. gelmektedir. Zurufları meyve boyunun iki katı büyüklükte ve çoğunlukla 3'lü ve 4'lü çotanak oluşturmaktadır.
d. Kuş Fındığı: Sivri fındığa çok benzeyen bu fındık çeşidinin tablası düz ve kabuğu ince olup kuşlar tarafından kolay kırıldığı için bu adı almış ve verimi oldukça düşüktür. Kabuğu parlak kahverengi,ortalama 1.1 mm. kalınlıkta, meyve ise 19.08 mm.uzunluk ve 16.28 mm. genişliktedir. Meyvenin uç kısımlarında kirli beyaz hav tabakası bulunmaktadır. İç meyve üzerindeki zar ince ve açık kahverenkte olup göbek boşluğu büyüktür. Randımanı % 49-51 ve yağ oranı %56-61' dir. 570 - 640 adet kabuklu fındık 1kg. gelmektedir. Çotanaktaki meyve sayısı genellikle 3'lü olan kuş fındığının zurufları meyve boyunun iki katı büyüklüktedir.
Badem Fındık Grubuna Giren Çeşitler:
a. Yuvarlak Badem Fındığı: Meyveleri oldukça uzun ve sivri olan bu fındık çeşidinin kabukları incedir. Kabuklu meyve ortalama 24.35 mm. uzunluk ve 15.14 mm.genişlikte olup kabuk kalınlığı 1mm.civarında bulunmaktadır. Meyvesi silindirik ve uzun olup sivri bir uç ile son bulmaktadır. Tablası düz kısmen dışa bombe yapmıştır. İç meyve üzerinde kahverenkli zar bulunmakta, meyve eti gevrek olup göbek boşluğu nisbeten büyüktür. Randımanı % 51- 52 olan bu fındık çeşidinin yağ oranı %58-61'dir. 620 - 670 adet kabuklu fındık 1kg. gelmektedir. Zurufları meyve boyunun 1,5 katı büyüklükte, uçları az parçalı ve boru şeklindedir. Çotanaklarındaki meyve sayısı genellikle 3'lüdür.
b. Yassı Badem Fındığı: Verimi oldukça düşük olan bu fındık çeşidinin meyvesi her iki yandan basıkça ve oldukça uzundur. Kabuklu meyve tabladan itibaren genişlemekte ve daha sonra daralarak küt bir uç ile son bulmaktadır. Kabuk parlak kahverenkli, ortalama 1.3 mm. kalınlıkta ve 24.45 mm. uzunluk, 14.93 mm. genişliktedir. İç meyve kabuk şekline uyum sağlamış, üzeri kahverenkli, kalınca zar ile kaplıdır. İç meyvenin göbek boşluğu oldukça büyüktür.İç randımanı % 48-49 ve yağ oranı % 57-62'dir. 530 - 620 adet kabuklu fındık 1kg. gelmektedir. Zurufları boru şeklinde meyve boyunun 2,5 katı büyüklükte ve daha çok 3'lü çotanak oluşturmaktadır.
c. Değirmendere Fındığı: Taze olarak tüketilen, iri, kalın kabuklu, turfanda ve çok lezzetli bir fındık çeşidi olup daha ziyade İzmit civarında yetiştirilmektedir. İç meyve randımanı % 47-48 yağ oranı % 52-56'dır. 520 - 590 adet kabuklu fındık 1kg. gelmekte olup zurufları oldukça uzun ve meyve boyunun iki katı büyüklüktedir.
Fındığın İnsan Sağlığına Yararları
Kanser ve Kalp Damar Yetersizliğine Karşı Fındık ve Fındık Yağı
Saglıklı beslenme ve gıda teknolijisi alanlarında kamu ve özel sektör kuruluşlarının kısa ve uzun vadeli sorunlarına iyi donatılmış labaratuar ve teknoliji gücü ile uygulamaya dönük çözümler bulmak amacıyla kurulan TÜBİTAK MARMARA MERKEZİ. Beslenme ve Gıda Teknolijisi Bölümü birim Başkanı Prof.Dr.Mehmet Pala ve çalışma arkadaşları Fındık ve Fındık Yağının saglık açısından degerlendirilmesi proje dahilinde araştırarak sonuçlarını kamuoyuna sundular.
Prof.Dr.Mehmet Pala ve Dr.Filiz Açkurt yaptıkları açıklamada; Fındık ve Fındık yağının ulusal ekonomiye yaptığı 1 milyar doları aşkın katkının yanında besleyici özellikleri ile en önemli besinlerimizden biri oldugunu açıkladılar.
Elde edilen sonuçlar degerlendirildiginde; Enerji degeri 639kcal/100g olan fındıgın protein içerigi % 8.2 olarak bulunmuştur.Bu deger bitkisel kaynaklı proteinler için önemli sayılmaktadır. İncelenen fındık çeşitlerinde ortalama yağ oranı % 62.7 olarak saptanmıştır. Bu yagın, yağ asitleri bileşimin %82 sini oleik asit oluşturmaktadır.
Son yıllarda yapılan çalışmalarda fındıkta çok yüksek düzeylerde bulunan tek çift baglı doymamış yağ asidi oleikasidin kanda kolestürün yükselmesini önledigi ve böylece kalp-damar hastalıklarına karşı korucu etki gösterdigi belirtilmektedir.
Fındıgın ve Fındık yağının bu açıdan önemi Amerika Birleşik Devletleri Kaliforniya eyalitinde yapılan 6 yıl süreli bir araştırma ile de belirlenmiştir. Bu çalışmaya göre günde en az bir kere fındık yiyen veya fındık yağı kulanan bir insanın, hiç fındık yağı kullanmayan insana göre enfarktüsten ölme riski yarı yarıya azalmaktadır.
İncelenen fındık ve fındık yağı örneklerinde ortalama vitamin içerikleri;
Fındık ve fındık yağı E vitaminin bilinen en iyi kaynagıdır. Bu vitaminin kalp ve diger kasların sağlığı ve üreme sisteminin normal çalışması için gereklidir. Alyuvarların parçalanmasını önleyerek yine ülkemizde yaygın olan kansızlıga karşı koruyucu etki oluşmasını önleyerek veya oluştuktan sonra onları etkisiz hale getirerek kanser hastalıgına karşı korumasıdır.
Fındıkta ve fındık yağında E vitamini yüksek, çok çift baglı doymamış yağ asidinin az olması vucutta özellikle kalp dokularındaki hücrelerin korunmasını sağlamaktadır.
Fındık ve fındık yağının kemiklerin ve dişlerin yapımı için gerekli olan kalsiyum kan yapımında görev alan demir büyüme ve çinsiyet hormonalrının gelişmesinde rol oynayan çinko için en iyi kaynaklarında birisidir. Ayrıca sinirlerin uyarımı ve kas dokusunun çalışması için gerekli olan potasyumda zengindir. İşte bu yüzden fındığın ve fındık yağının insan yaşamında degerli bir yeri oldugu görülmektedir.
Fındık ve Fındık Yağı
Fındık Dünya üzerinde 36-41 enlemlerinde yetişebilen ve kendine özgü iklime ihtiyaç duyan bir bitkidir . Kıyılardan en çok 30 km içerlerde ve yüksekliği 750-1800m yi geçmeyen yerlerde yetiştirilir. Dünyada en önemli fındık dikim bölgeleri; Türkiye, İtalya ve Amerikada dır. Fındık dikimine ve yetiştirilmesine en ungun koşullara sahip ülkelerin başında Türkiye gelmektedir. Türkiye fındık rekoltesinin hemen hemen tamamına yakın bölümünü en uygun toprak ve iklim koşullarına sahip Karadeniz Bölgemizden elde edilir. Bugün Ülkemizde başta Doğu kesimleri olamk üzere tüm Karadeniz yöresinde 300 bine yakın aile yaklaşık 600 bin hektar alanda fındık yetiştiriçiligi yapmakta ve yine yaklaşık 8 milyon kişi doğrudan veya dolaylı olarak geçimini Fındık tarımından sağlamaktadır.
Fındık tarımında biyolojik, fizyolojik ve cografi faktorler dogrudan dogruya Rekolteye etki etmektedir. Bu nedenle gerek Ülkemiz ve gerekse Dünya fındık üretimi yıldan yıla degişiklikler gösterir. Dünya fındık üretmi son yıllardaki alan artışları ile hemen her yıl 500-600 bin ton dolaylarında gerçekleşmektedir. Türkiye `nin bu üretimdeki payı; İtalya, İspanya, ABD, Yunanistan ve diger ülkelerin önünde %65-75 arasında degişmektedir. Fındık eski çağlardan beri besin degeri yüksek olan insana güç ve kuvvet veren bir ürün olarak bilinir. Gerçekten fındık sağlıklı beslenme açısından büyük dönem taşıyan besin ögelerini taşımaktadır. TÜBİTAK Marmara Bilimsel ve Endüstriyel Araştırma Merkezi Gıda ve Sogutma Teknolijileri Araştırma Bölümünde bu konuda yürütülen kapsamlı çalışmalar sonuçlanmıştır. Bu araştırmanın sonuçlarına göre Fındıgın genel kimyasal bileşimi (g/100g)esas alınarak şöyle oluşmaktadır.
Fındıgın genel kimyasal bileşimi (g/100g)
Evet, fındıkta yağ vardır. Hem de %60-70 oranında. Yağların organizmada enerji saglamalarının yanı sıra vücut ısısının korunması dış etkenlere karşı korunma ve yagda eriyen vitaminlerin taşınması gibi önemli foksiyonları vardır. Ayrıca yağların bileşimde organizmamız için çeşitli görev ve yararları olan Yağ Asitleri bulunmaktadır.
Fındık yağındaki yağ asitleri bileşimini %83 Oleik Asit oluşturmaktadır. Son yıllardaki Tübitak Yıldız Teknik Üniversitesi ve 19 Mayıs Üniversitesinde ve Refik Saydam Hıfzısına Merkezi Başkanlıgınca yapılan Bilimsel araştırmalar da; Oleik Asitin kanda kollestrolün yükselmesini önledigi Kolestrolü &.2 oranında düşündügünü kan şekerini düzenledigini ve kalp-damar hastalıklarına karşı koruyucu etkiye sahip oldugunu ve kalp hastalıklarında koruyucu Apapratein A-1'i % 28 artırdıgı riskli Apapratein B yi %7,5 azaltıgını ortaya koymuşlardır.
Fındık yağının bileşimde (mg/100) baz alındıgında E vitamini :11.29 Kalsiyum : 450.00 Demir :2.69 ve bakır :0.75 oranında bulunmaktadır Ayrıca fındık yağında %12 oranında Linoleik Asit vardır Esansiyesl bir yağ asidi olan Linoleik asit vücut tarafından yapılanmakta vücudumuz bu maddegi dışarıdan yani gıdalarla almaktadır. Organızmanın büyümesi ve sağlıklı gelişmesi için son derece gerekli olan bu asit fındık yağında bol miktarda bulunmaktadır. Dolasıyla Fındık yağı oleik asit ve linoleik asit gibi 2 önemli yağ asidini bileşimde bulunduran ender besinlerden birisidir.
E vitamininin bilinen en iyi kaynagı fındık yağıdır. Bu vitamin kalp ve diger kasların sağlığı ve üreme sisteminin normal çalışması için gereklidir. Alyuvarların Parçalanmasını önleyerek kansızlıga karşı koruyucu etki yapmaktadır. E vitaminin son yıllar da ortaya konan bir başka özelligi de kanser yapıcı etmenlerin oluşmasını önleyerek veya oluştuktan sonra onları etkisiz hale getirerek bu korkunç hastalıga karşı vücudu korumasıdır. Görülüyor ki içeriddigi zengin vitamin yapısıyla fındık yağı kalp damar hastalıklarıyla Kansere karşıda koruyucu etkiye sahiptir.
1986 Yılı Çernobil Nükleer patlamsından en çok etkilenen bölgelerden 1. Trakya ve 2.derece etkilenen Dogu Kradeniz bölgesi oldugunu hepimiz bilmekteyiz, ancak 1968 yılında türkiye Atom Enerji Kurumunca yapılan tetkiklerde de diger illerde örnegin Bursada kanserli hasta oranı binde 2 iken Kradeniz Bölgemizde bu oran on binde bir olarak belirlenmiştir, bu durumda fındıgın kansere karşı kouruyucu etki yaptığını göstermektedir.
Bileşimdeki minarellere gelince fındık yağı kemiklerin ve dişlerin güçlenmesi için gerekli olan kalsiyum kan yapımında görev alan demir büyüme ve çinsiyet hormonlarının gelişimde rol oynayan çinko için en iyi bitkisel kaynaktır. Ayrıca sinirlerin uyarımı ve kas dokusunun çalışması için gerekli olan potasyumca zengin dir. Bu açıdan da bakıldıgında fındık yağı saglıklı yaşamda yeri olan degerli bir yağ oldugu görülmektedir.
Türkiye yıllara göre 350-600 bin ton yıllık üretimi ile dünya fındık üretiminin %65-70'ini, dünya fındık ticaretinin ise %70-75'ini gerçekleştirmektedir.
Sponsorlu Bağlantılar
ÇEŞİTLER
Ülkemiz, fındığın anavatanı olması özelliğiyle, oldukça zengin bir çeşitliliğe sahiptir. Fındığın ülkemizde erken başlayan yetiştiriciliği, zaman içinde doğal ya da üretici seleksiyonlarıyla, bugünkü çok değerli çeşitlere sahip olmasını sağlamıştır. Hala doğal malzemelerden oluşan çok sayıdaki tipler üretici tarafında "yabani fındık" olarak adlandırılmaktadır.
Değişik fındık bölgelerimizde farklı yoğunlukta olmak üzere, ülkemizde Tombul, Palaz, Foşa, Mincane, Çakıldak, Kalınkara, Uzunmusa, Kan, Kargalak, Cavcava, Sivri, İncekara, Acı, Kuş, Yuvarlak Badem ve Yassı Badem fındık çeşitleri yetiştirilmektedir. Bunlardan özellikle yuvarlak şekilli olan fındıklar, fındık işletme sanayii için çok uygun olup, yoğun olarak yetiştirilen çeşitlerdir.
TÜRKİYEDE YETİŞEN ÖNEMLİ FINDIK ÇEŞİTLERİ
Ülkemizde yetiştirilen fındık çeşitleri meyve şekil ve özelliklerine göre üç grupta toplanır.
- YUVARLAK FINDIKLAR
- SİVRİ FINDIKLAR
- BADEM FINDIKLAR
a.Tombul Fındık: Ülkemizde yetişen en önemli fındık çeşididir.Daha ziyade Giresun ilinde yaygın olarak yetiştirilmektedir. Meyve kalitesinin çok iyi olması uluslar arası pazarlarda kolayca tutunmasını sağlamış ve Türk fındığı dünya ülkelerince aranır duruma gelmiştir. Periyodisite özelliği gösteren tombul fındık çeşidi iyi ve bakımlı bahçe koşullarında her yıl düzenli ve oldukça yüksek verim vermektedir. Olgun, meyvesi dolgun ve muntazam şekillidir. Tabla kısmına doğru genişlemekte, uca doğru muntazaman daralarak sivri bir uç ile nihayetlenmektedir. Meyvenin üzeri bariz olukludur. Ortalama uzunluğu 17.58 mm. ve genişliği 17.04 mm.olan tombul fındığın randımanı %50-52'dir. Kabuk açık,parlak, kahverengi,uçtan itibaren yarısına kadar kirli beyaz havlı olup ortalama kabuk kalınlığı 1.10 mm. ve kolay kırılmaktadır. Tablası geniş, yayvan,ortası kabarık, meyve bu kısım üzerindebir tarafa meyilli olarak durabilmektedir. İç meyve zarı (testa) açık kahverengi, parlak,pürüzsüz,ince,ete yapışık ve üzeri hafif damarlıdır.Depolama ve taşımada önemli olan iç meyve zarları kolay soyulmakta ve beyazlatılmaya elverişlidir. İç meyve kabuk şekline uyum sağlamış, meyve eti beyaz,parlak ve gevrek olup göbek boşluğu küçük, yağ oranı %69-72'dir. Yağ oranının yüksek olması iç'in mekaniksel basınca dayanıklılığını azaltmakta ve kolay bozulmaya neden olmaktadır.Bu yüzden kırma, ambalajlama, depolama ve taşımada itinalı olmayı gerektirmektedir. 670 - 730 adet kabuklu fındığı 1kg. gelen bu çeşidin zurufları meyve boyunun 2,5 katı büyüklükte ve ço- ğunlukla 3 ve 4'lü çotanak oluşturmaktadır.
b. Palaz Fındık: Lezzet ve kalitesi orta olan bu fındık çeşidi daha ziyade Ordu ilinde yaygın olarak yetiştirilmektedir. Tombul fındıktan oldukça iri olan meyvesi dolgun, yuvarlak ve basık,tabla kısmı geniş, uç kısmı ise havlıdır.Ortalama 16.01 mm.uzunluk ve 19.26 mm. genişlikte olan meyvelerinin kabuğu donuk kahverenktedir. Kabuk kalınlığı ortalama 1.66 mm. ve kolay kırılır. İç meyvenin üzerinde kahverenkli, ince ve ete yapışık zar bulunmaktadır. Meyvesi beyaz ve göbek boşluğu nisbeten büyüktür. 600 - 650 adet kabuklu fındık 1kg. gelmekte ve randımanı %49-51,yağ oranı 64-68'dir. Kökleri yüzlek ve daha çok yanlara gelişme gösterdiğinden toprak derinliği az, killi, kumlu ve çakıllı topraklarda dahi yetişebilmektedir. İlkbaharda diğer fındık çeşitlerinden daha önce uyandığından dondan daha fazla zarar görmekte ve meyveleri daha çok haşere zararına uğramaktadır. Genellikle 2 ve 4'lü çotanak oluşturan bu fındık çeşidinin zurufları meyve boyunun 1,5 katı büyüklüktedir.
c. Foşa Fındığı: Daha çok Trabzon yöresinde yetiştirilen iri ve gösterişli bir fındık çeşididir. Kabuğu kırmızımtırak -kahverengte, ortalama 1.20 mm. kalınlıkta ve orta derecede serttir. Ortalama 17.87 mm. genişlikte kabuklu meyveye sahiptir. İç meyve zarları koyu kiremit, kahverengi, üzeri kaba damarlı, kalınca, meyve etine yapışık, içi fildişi renkte, sertçe ve göbek boşluğu büyük olan iç, meyve kabuğunu iyice doldurmuştur. İç randımanı %50-53 ve yağ oranı % 66.69'dur. Tabla kısmı darca olan bu çeşidin 475-550 adet kabuklu meyvesi 1kg. gelmektedir. Genellikle 2'li çotanak oluşturmakta ve zurufları meyve boyunun 2 katı büyüklüktedir.
d. Çakıldak Fındık: Ordu ilinde yaygın olarak yetiştirilen bu fındık çeşidi Batı Karadeniz bölgesinde Delisava adı ile tanınmakta ve geniş ölçüde üretimi yapılmaktadır. Diğer fındık çeşitlerimizden çok daha geç uyandığından ilkbaharın geç donlarından az zarar görmekte, her türlü iklim ve toprak koşullarına kolay uyabilmekte olan bu çeşidin verimi çok yüksektir. Oldukça iri ve nisbeten uzunca olan meyvelerin lezzet ve kalitesi iyi değildir. Meyve kabuğu açık kahverenkli, 1.2 mm. kalınlıkta ve kolay kırılmaktadır. Tabla kısmı geniş, düz ve dışa nisbeten bombe yapmıştır. İç meyve kabuk içerisini iyice doldurmuştur. Meyve etine yapışık, damarlı ve kalınca zarları bulunmaktadır. Meyve eti fildişi renkte, gevrek ve göbek boşluğu orta derecede büyüktür. Kabuklu meyve ortalama 18.41 mm. uzunluk ve 17,76 mm. genişliktedir. 580-610 adet kabuklu fındık 1kg. gelmektedir. Randımanı %52-54 ve yağ oranı %58-63'dür. Genellikle 4'lü çotanak oluşturmakta ve zurufları meyve boyunun 1,5 katı büyüklüktedir.
e. Kalınkara Fındığı: Diğer fındık çeşitlerinin zor yetiştiği zayıf topraklarda dahi kolayca kolayca yetiştirilen bu fındık çeşidine fındık bahçeleri içersinde sık rastlanmakta ve ömrü azdır. Kabuğu mat, kirli kahverengi olup uç kısmı boz renkli ve hav tabası ile kaplıdır. Meyvesi yuvarlak, tabla kısmının ortası kabarık ve bu kısım üzerinde meyve meyilli bir şekilde durabilmektedir. İç meyve üzerinde meyve etine yapışık, kalın pürüzlü ve koyu kahverenkli zar bulunmaktadır. Meyve eti donuk beyaz renkte ve gevrek olup göbek boşluğu büyük olduğu için çabuk bozulur. İç meyve randımanı %48-49 ve yağ oranı %59-64'dür. Kabuğu ortalama 1.3 mm. kalınlıkta olan bu fındık çeşidinin kabuklu meyvesi 19.27 mm. uzunluk ve 19.03 genişliktedir. 450-525 adet kabuklu fındık 1kg. gelmektedir. Zurufları gösterişli ve meyve boyunun iki katı büyüklükte olup çotanaklarındaki meyve sayısı genellikle 3'lüdür. İç meyvenin %30-44'ü ikiz olmakta ve istenmeyen bu özellik ticari değerini düşürmektedir.
f. Kargalak Fındık: Trabzon ve Hopa dolaylarında kısmen yetiştirilen çok iri bir fındık çeşididir. Kabuğu kalın ve iç doldurması zayıf olduğundan yetiştiriciliği yapılmamakta, fındık bahçeleri içersinde az da olsa rastlanılmaktadır. Kabuklu meyve tabla ve uçtan basık, ortalama 18.58 mm. uzunlukta ve 23.75 mm. genişliktedir. Kabuğu oldukça kalın ve sert ortalama 1.33 mm. kalınlıktadır. İç meyve üzerinde oldukça, kalın, kahverenkli zar bulunmaktadır. Meyve eti beyaz, gevrek, göbek boşluğu büyük ve kolay bozulmaktadır. İç meyve randımanı %46-58 ve yağ oranı %57-63'dür. 340-370adet kabuklu fındık 1kg. gelmektedir. Çoğunlukla 2'li ve 4'lü çotanak oluşturan by fındık çeşidinin zurufları meyve boyunun 1,5 katı büyüklükte ve uç kısmı sık parçalıdır.
g. Uzunmusa Fındığı: Daha çok Ordu yöresinde yetiştirilme alanı bulunan bu fındık çeşidi iri, dolgun, ince kabuklu, oldukça verimli ve kalitelidir. Meyve kabuğu kırmızımtırak kahverenkli ortalama 0.99 mm. kalınlıkta ve tabla dışa çıkıntı yapmıştır. Kabuklu meyve ortalama 18.85 mm. uzunluk ve 17.52 mm. genişliktedir. İç meyve kabuğunu iyice doldurmaktadır.İç meyvenin üzerinde ete yapışık,ince,parlak ve pürüzsüz zar bulunmaktadır. Beyazlatılmaya elverişli olan iç meyvenin eti beyaz, gevrek, lezzetli ve göbek boşluğu küçüktür. Randımanı %54-56 ve yağ oranı %64-68'dir. 620-670 adet kabuklu fındık 1kg. gelmektedir. Zurufları kısa ve meyve boyunun 1-1,5 katı büyüklükte olup uçları sık parçalıdır.Genellikle 4 ve 5'li çotanak oluşturmaktadır.
h. Mincane Fındığı: Tombul fındık çeşidine çok benzeyen mincanenin üzerinde koyu kırmızı çizgiler bulunmaktadır. Daha ziyade Trabzon yöresinde yetiştirilmektedir. Verimi düşük ve periyodisite göstermektedir. Kabuğu açık kahverenkli ve tablası nisbeten dışa çıkıntı yapmıştır. Kabuk kalınlığı ortalama 1.2 mm. ve kırılması kolaydır. Kabuklu meyve ortalama 18.96 mm. uzunluk ve 17.50 mm. genişliktedir. Randımanı %48-50 ve yağ oranı %59-65'dir. İç meyve zarı açık renkli, ince, meyve eti beyaz, gevrek ve göbek boşluğu nisbeten büyükçedir. 730-760 adet kabuklu meyve 1kg. gelmektedir. Zuruf meyve boyunun 1,5-2 katı büyüklüktedir. Çoğunlukla 4'lü çotanak oluşturmaktadır.
ı. Cavcava Fındığı: Yetiştirilme alanı çok az bulunan bu fındık çeşidinin kabuğu kahverenkli, ortalama 0.9-1 mm.kalınlıktadır. Tablası dışa çıkıntılı olan bu fındık çeşidinin kabuklu meyvesi ortalama 18.46 mm. uzunluk ve 17.33 mm.genişliktedir. İç meyve üzerinde kalınca ve kahverenkli zar bulunmaktadır. Meyve eti fildişi renkte ve göbek boşluğu büyükçedir. Randımanı % 52-54 ve yağ oranı %63-66'dır. 700-780 adet kabuklu fındığı 1kg. gelmektedir. Zurfları meyve boyunun 2 katı büyüklükte ve çoğunlukla 3 ve 4'lü çotanak oluşturmaktadır.
i. Kan Fındığı: Çok lezzetli olan bu fındık çeşidinin kabuğu koyu kırmızı - kahverenktedir. Nisbeten Trabzon yöresindeki fındık bahçelerinde yer yer rastlanılmaktadır. Tabla düz uca doğru muntazam olarak daralmakta ve sivri bir uç ile nihayetlenmektedir. Kabuk kalınlığı ortalama 0.9 mm.' dir. Kabuklu meyve 18.29 mm. uzunluk ve 17.32 mm. genişliktedir. İç meyve üzerinde ete yapışık ve kırmızı, oldukça kalın zar bulunmaktadır. Meyve eti fildişi renkte, gevrek ve göbek boşluğu ortadır. Randımanı %52-54 ve yağ oranı % 66-69'dur. 680-715 adet kabuklu meyve 1kg. gelmektedir. Zurufları boru şeklinde, koyu kırmızı renkli ve meyve boyunun iki katı büyüklüktedir. Çotanakta meyve sayısı çoğunlukla 3'lü ve 4'lüdür.
Sivri Gruba Giren Fındık Çeşitleri:
a. Sivri Fındık: Hemen hemen fındık üretilen bütün yörelerde bu fındık çeşidine rastlanılmaktadır. Olgun meyve iki yandan basıkca, uzun ve sivridir. Meyve kabuğu parlak, açık kahverenkli, uç kısmı nisbeten kirli beyaz renkte havlı ortalama 1.05 mm. kalınlıkta ve kolay kırılır. Tablası dışa çıkıntı yapmış ve meyve bu kısım üzerinde dik duramaz. Kabuklu meyve ortalama 20.71 mm. uzunluk ve 14.88 mm. genişliktedir. İç meyve üzerinde bulunan zar ince, ete yapışık, açık parlak kahverenkli ve üzeri damarlıdır. Meyve eti fildişi renkte olup tatlı ve gevrektir. Göbek boşluğu nisbeten iridir. Randımanı % 49-50 ve yağ oranı % 65-68'dir. 580-650 adet kabuklu fındık 1kg. gelmektedir. Zuruf uzunluğu meyve boyunun 1,5-2 katı büyüklükte ve çoğunlukla 3'lü çotanak oluşturmaktadır.
b. İncekara Fındığı: Diğer fındık çeşitlerinin üretildiği fındık bahçelerinde yer yer rastlanılmakta olan bu çeşit zayıf toprak- larda dahi kolaylıkla yetiştirilebilmektedir. Tabla kısmı küçük ve dışa kabarıktır. Meyvenin uç kısmında hav tabakası geniş bir yer işgal etmektedir. Kabuğu mat ve koyu kahverenklidir.Meyvesi iri ve sivridir. Kabuk kalınlığı ince ve 0.96 mm. kalınlıktadır. Kabuğu kolay kırılan bu çeşidin kabuklu meyvesi 21.19 mm. uzunluk ve 17.47 mm. genişliktedir. İç meyve kabuk şekline uyum sağlamış, meyve etine yapışık, kalınca ve kahverengi zar bulunmaktadır. Meyve eti gevrek, fildişi renkte ve göbek boşluğu büyüktür. Randımanı %50-52 ve yağ oranı %68-70 ile tombul fındıktan sonra en fazla yağ oranına sahip olan fındık çeşididir. 590-670 adet kabuklu fındık 1kg. gelmektedir. Zurufları meyve boyunun iki katı büyüklükte olan incekara fındığı çoğunlukla 4 ve 5'li çotanak oluşturmaktadır. Bu fındık çeşidinin ikiz fındık oluşturması fazla olup arzu edilmeyen bu özellik ticari değerini düşürmektedir.
c. Acı Fındık: Verim ve kalitesi düşük olan bu fındık çeşidinin meyvesi yaş iken acıdır. Kabuğu girintili çıkıntılı olan bu fındık çeşidi, sivri fındıktan iri yassı ve daha enlidir. Kabuk açık kahverenkli ve ortalama kalınlığı 1 mm.'dir. Kabuklu meyve ortalama 18.68 mm. uzunluk ve 16.63 mm. genişliktedir. İç meyve üzerinde açık kahverenkli ve kalınca zar bulunmaktadır. Meyve eti kirli beyaz, orta büyüklükte göbek boşluğu bulunmaktadır. Randımanı %50-52 ve yağ oranı %63-65'dir. 630-690 adet kabuklu fındığı 1kg. gelmektedir. Zurufları meyve boyunun iki katı büyüklükte ve çoğunlukla 3'lü ve 4'lü çotanak oluşturmaktadır.
d. Kuş Fındığı: Sivri fındığa çok benzeyen bu fındık çeşidinin tablası düz ve kabuğu ince olup kuşlar tarafından kolay kırıldığı için bu adı almış ve verimi oldukça düşüktür. Kabuğu parlak kahverengi,ortalama 1.1 mm. kalınlıkta, meyve ise 19.08 mm.uzunluk ve 16.28 mm. genişliktedir. Meyvenin uç kısımlarında kirli beyaz hav tabakası bulunmaktadır. İç meyve üzerindeki zar ince ve açık kahverenkte olup göbek boşluğu büyüktür. Randımanı % 49-51 ve yağ oranı %56-61' dir. 570 - 640 adet kabuklu fındık 1kg. gelmektedir. Çotanaktaki meyve sayısı genellikle 3'lü olan kuş fındığının zurufları meyve boyunun iki katı büyüklüktedir.
Badem Fındık Grubuna Giren Çeşitler:
a. Yuvarlak Badem Fındığı: Meyveleri oldukça uzun ve sivri olan bu fındık çeşidinin kabukları incedir. Kabuklu meyve ortalama 24.35 mm. uzunluk ve 15.14 mm.genişlikte olup kabuk kalınlığı 1mm.civarında bulunmaktadır. Meyvesi silindirik ve uzun olup sivri bir uç ile son bulmaktadır. Tablası düz kısmen dışa bombe yapmıştır. İç meyve üzerinde kahverenkli zar bulunmakta, meyve eti gevrek olup göbek boşluğu nisbeten büyüktür. Randımanı % 51- 52 olan bu fındık çeşidinin yağ oranı %58-61'dir. 620 - 670 adet kabuklu fındık 1kg. gelmektedir. Zurufları meyve boyunun 1,5 katı büyüklükte, uçları az parçalı ve boru şeklindedir. Çotanaklarındaki meyve sayısı genellikle 3'lüdür.
b. Yassı Badem Fındığı: Verimi oldukça düşük olan bu fındık çeşidinin meyvesi her iki yandan basıkça ve oldukça uzundur. Kabuklu meyve tabladan itibaren genişlemekte ve daha sonra daralarak küt bir uç ile son bulmaktadır. Kabuk parlak kahverenkli, ortalama 1.3 mm. kalınlıkta ve 24.45 mm. uzunluk, 14.93 mm. genişliktedir. İç meyve kabuk şekline uyum sağlamış, üzeri kahverenkli, kalınca zar ile kaplıdır. İç meyvenin göbek boşluğu oldukça büyüktür.İç randımanı % 48-49 ve yağ oranı % 57-62'dir. 530 - 620 adet kabuklu fındık 1kg. gelmektedir. Zurufları boru şeklinde meyve boyunun 2,5 katı büyüklükte ve daha çok 3'lü çotanak oluşturmaktadır.
c. Değirmendere Fındığı: Taze olarak tüketilen, iri, kalın kabuklu, turfanda ve çok lezzetli bir fındık çeşidi olup daha ziyade İzmit civarında yetiştirilmektedir. İç meyve randımanı % 47-48 yağ oranı % 52-56'dır. 520 - 590 adet kabuklu fındık 1kg. gelmekte olup zurufları oldukça uzun ve meyve boyunun iki katı büyüklüktedir.
Fındığın İnsan Sağlığına Yararları
Kanser ve Kalp Damar Yetersizliğine Karşı Fındık ve Fındık Yağı
Saglıklı beslenme ve gıda teknolijisi alanlarında kamu ve özel sektör kuruluşlarının kısa ve uzun vadeli sorunlarına iyi donatılmış labaratuar ve teknoliji gücü ile uygulamaya dönük çözümler bulmak amacıyla kurulan TÜBİTAK MARMARA MERKEZİ. Beslenme ve Gıda Teknolijisi Bölümü birim Başkanı Prof.Dr.Mehmet Pala ve çalışma arkadaşları Fındık ve Fındık Yağının saglık açısından degerlendirilmesi proje dahilinde araştırarak sonuçlarını kamuoyuna sundular.
Prof.Dr.Mehmet Pala ve Dr.Filiz Açkurt yaptıkları açıklamada; Fındık ve Fındık yağının ulusal ekonomiye yaptığı 1 milyar doları aşkın katkının yanında besleyici özellikleri ile en önemli besinlerimizden biri oldugunu açıkladılar.
Elde edilen sonuçlar degerlendirildiginde; Enerji degeri 639kcal/100g olan fındıgın protein içerigi % 8.2 olarak bulunmuştur.Bu deger bitkisel kaynaklı proteinler için önemli sayılmaktadır. İncelenen fındık çeşitlerinde ortalama yağ oranı % 62.7 olarak saptanmıştır. Bu yagın, yağ asitleri bileşimin %82 sini oleik asit oluşturmaktadır.
Son yıllarda yapılan çalışmalarda fındıkta çok yüksek düzeylerde bulunan tek çift baglı doymamış yağ asidi oleikasidin kanda kolestürün yükselmesini önledigi ve böylece kalp-damar hastalıklarına karşı korucu etki gösterdigi belirtilmektedir.
Fındıgın ve Fındık yağının bu açıdan önemi Amerika Birleşik Devletleri Kaliforniya eyalitinde yapılan 6 yıl süreli bir araştırma ile de belirlenmiştir. Bu çalışmaya göre günde en az bir kere fındık yiyen veya fındık yağı kulanan bir insanın, hiç fındık yağı kullanmayan insana göre enfarktüsten ölme riski yarı yarıya azalmaktadır.
İncelenen fındık ve fındık yağı örneklerinde ortalama vitamin içerikleri;
B1 vitamin 0.33,Fındık ve fındık yağı vucutta karbonhitrat protein ve yağ metobolizmasında düzenleyici olarak görev yapan bazı B gurubu vitaminler için önemli bir kaynaktır. B1 ve B2 vitaminleri için iyi, B6 vitamini içinse çok iyi kaynak oldugu saptanmıştır TÜBİTAK tarafından ülke çapında 960 okul çoçuyla yapılan bir tarama çalışmasında Türk çocuklarının %90'nı B2, %84'ünün de B6 vitamin yönünden yetersiz beslendikleri gözlenmiştir.Kan yapımı ve ruhsal sağlık açısından gerekli olan B2 ve B6 vitaminleri fındık ve fındık yağında önemli düzeylerde bulundugundan bu besinin her gün düzenli olarak tüketilmesi ülkemiz çocuklarının iki ana beslenme sorununa pratik bir çözüm olarak düşünülmektedir.
B2 vitamin 0.12,
niasin 1.75,
B6 vitamini 0.24,
E vitamini 31.4 MG/100GR`dır.
Fındık ve fındık yağı E vitaminin bilinen en iyi kaynagıdır. Bu vitaminin kalp ve diger kasların sağlığı ve üreme sisteminin normal çalışması için gereklidir. Alyuvarların parçalanmasını önleyerek yine ülkemizde yaygın olan kansızlıga karşı koruyucu etki oluşmasını önleyerek veya oluştuktan sonra onları etkisiz hale getirerek kanser hastalıgına karşı korumasıdır.
Fındıkta ve fındık yağında E vitamini yüksek, çok çift baglı doymamış yağ asidinin az olması vucutta özellikle kalp dokularındaki hücrelerin korunmasını sağlamaktadır.
Fındık ve fındık yağının kemiklerin ve dişlerin yapımı için gerekli olan kalsiyum kan yapımında görev alan demir büyüme ve çinsiyet hormonalrının gelişmesinde rol oynayan çinko için en iyi kaynaklarında birisidir. Ayrıca sinirlerin uyarımı ve kas dokusunun çalışması için gerekli olan potasyumda zengindir. İşte bu yüzden fındığın ve fındık yağının insan yaşamında degerli bir yeri oldugu görülmektedir.
Fındık ve Fındık Yağı
Fındık Dünya üzerinde 36-41 enlemlerinde yetişebilen ve kendine özgü iklime ihtiyaç duyan bir bitkidir . Kıyılardan en çok 30 km içerlerde ve yüksekliği 750-1800m yi geçmeyen yerlerde yetiştirilir. Dünyada en önemli fındık dikim bölgeleri; Türkiye, İtalya ve Amerikada dır. Fındık dikimine ve yetiştirilmesine en ungun koşullara sahip ülkelerin başında Türkiye gelmektedir. Türkiye fındık rekoltesinin hemen hemen tamamına yakın bölümünü en uygun toprak ve iklim koşullarına sahip Karadeniz Bölgemizden elde edilir. Bugün Ülkemizde başta Doğu kesimleri olamk üzere tüm Karadeniz yöresinde 300 bine yakın aile yaklaşık 600 bin hektar alanda fındık yetiştiriçiligi yapmakta ve yine yaklaşık 8 milyon kişi doğrudan veya dolaylı olarak geçimini Fındık tarımından sağlamaktadır.
Fındık tarımında biyolojik, fizyolojik ve cografi faktorler dogrudan dogruya Rekolteye etki etmektedir. Bu nedenle gerek Ülkemiz ve gerekse Dünya fındık üretimi yıldan yıla degişiklikler gösterir. Dünya fındık üretmi son yıllardaki alan artışları ile hemen her yıl 500-600 bin ton dolaylarında gerçekleşmektedir. Türkiye `nin bu üretimdeki payı; İtalya, İspanya, ABD, Yunanistan ve diger ülkelerin önünde %65-75 arasında degişmektedir. Fındık eski çağlardan beri besin degeri yüksek olan insana güç ve kuvvet veren bir ürün olarak bilinir. Gerçekten fındık sağlıklı beslenme açısından büyük dönem taşıyan besin ögelerini taşımaktadır. TÜBİTAK Marmara Bilimsel ve Endüstriyel Araştırma Merkezi Gıda ve Sogutma Teknolijileri Araştırma Bölümünde bu konuda yürütülen kapsamlı çalışmalar sonuçlanmıştır. Bu araştırmanın sonuçlarına göre Fındıgın genel kimyasal bileşimi (g/100g)esas alınarak şöyle oluşmaktadır.
Fındıgın genel kimyasal bileşimi (g/100g)
NEM 4.6Fındığın içindeki Vitaminler (mg/100)
YAĞ 62.7
KARBONHİDRAT 11.6
PROTEİN 16.2
SELULOZ 2.7
KÜL 2.2
B1 Vitamini :0.33Fındığın içindeki Minareller (mg/100)
B6Vitamin :0.24
B2 Vitamini :0.12
E Vitamini :31.4
NİASİN :1.75
DEMİR :5.8Fındık vucutta karbonhidrat protein ve yağ metabolizmasında düzenleyici görevleri olan bir kısım B grubu vitaminler yönünden zengin bir kaynaktır. B1, B2 ve özellikle B6 vitamini fındıkta bol miktarda bulunur. Kan yapımı ve ruhsal sağlık için gerekli olan B2 ve B6 vitaminleri, gelişme çagında okul çocuklarının beslenmesinde büyük önem taşımaktadır. Bu yönüyle okullarımızdaki günlük beslenme programlarında, fındığa yer verilmesi çecuklarımızın sağlıklı beslenmeleri açısından pratik ve ekonomik çözüm olarak düşünülmektedir. Bu gerçek A.B.D de californiya eyalitinde yapılan altı yıl süreli bir araştırma ile de kanıtlanmştır. Bu çalışmaya göre günde en az bir avuç fındık yiyen bir insanın enfarktüsten ölme riski hiç fındık yemeyen bir kimseye göre yarı yarıya azalmaktadır.
POTASYUM :655.3
BAKIR :1.3
KALSİYUM :160.0
SODYUM :2.1
MANGANEZ :5.1
ÇİNKO :2.2
MANGNEZYUM :16.2
Evet, fındıkta yağ vardır. Hem de %60-70 oranında. Yağların organizmada enerji saglamalarının yanı sıra vücut ısısının korunması dış etkenlere karşı korunma ve yagda eriyen vitaminlerin taşınması gibi önemli foksiyonları vardır. Ayrıca yağların bileşimde organizmamız için çeşitli görev ve yararları olan Yağ Asitleri bulunmaktadır.
Fındık yağındaki yağ asitleri bileşimini %83 Oleik Asit oluşturmaktadır. Son yıllardaki Tübitak Yıldız Teknik Üniversitesi ve 19 Mayıs Üniversitesinde ve Refik Saydam Hıfzısına Merkezi Başkanlıgınca yapılan Bilimsel araştırmalar da; Oleik Asitin kanda kollestrolün yükselmesini önledigi Kolestrolü &.2 oranında düşündügünü kan şekerini düzenledigini ve kalp-damar hastalıklarına karşı koruyucu etkiye sahip oldugunu ve kalp hastalıklarında koruyucu Apapratein A-1'i % 28 artırdıgı riskli Apapratein B yi %7,5 azaltıgını ortaya koymuşlardır.
Fındık yağının bileşimde (mg/100) baz alındıgında E vitamini :11.29 Kalsiyum : 450.00 Demir :2.69 ve bakır :0.75 oranında bulunmaktadır Ayrıca fındık yağında %12 oranında Linoleik Asit vardır Esansiyesl bir yağ asidi olan Linoleik asit vücut tarafından yapılanmakta vücudumuz bu maddegi dışarıdan yani gıdalarla almaktadır. Organızmanın büyümesi ve sağlıklı gelişmesi için son derece gerekli olan bu asit fındık yağında bol miktarda bulunmaktadır. Dolasıyla Fındık yağı oleik asit ve linoleik asit gibi 2 önemli yağ asidini bileşimde bulunduran ender besinlerden birisidir.
E vitamininin bilinen en iyi kaynagı fındık yağıdır. Bu vitamin kalp ve diger kasların sağlığı ve üreme sisteminin normal çalışması için gereklidir. Alyuvarların Parçalanmasını önleyerek kansızlıga karşı koruyucu etki yapmaktadır. E vitaminin son yıllar da ortaya konan bir başka özelligi de kanser yapıcı etmenlerin oluşmasını önleyerek veya oluştuktan sonra onları etkisiz hale getirerek bu korkunç hastalıga karşı vücudu korumasıdır. Görülüyor ki içeriddigi zengin vitamin yapısıyla fındık yağı kalp damar hastalıklarıyla Kansere karşıda koruyucu etkiye sahiptir.
1986 Yılı Çernobil Nükleer patlamsından en çok etkilenen bölgelerden 1. Trakya ve 2.derece etkilenen Dogu Kradeniz bölgesi oldugunu hepimiz bilmekteyiz, ancak 1968 yılında türkiye Atom Enerji Kurumunca yapılan tetkiklerde de diger illerde örnegin Bursada kanserli hasta oranı binde 2 iken Kradeniz Bölgemizde bu oran on binde bir olarak belirlenmiştir, bu durumda fındıgın kansere karşı kouruyucu etki yaptığını göstermektedir.
Bileşimdeki minarellere gelince fındık yağı kemiklerin ve dişlerin güçlenmesi için gerekli olan kalsiyum kan yapımında görev alan demir büyüme ve çinsiyet hormonlarının gelişimde rol oynayan çinko için en iyi bitkisel kaynaktır. Ayrıca sinirlerin uyarımı ve kas dokusunun çalışması için gerekli olan potasyumca zengin dir. Bu açıdan da bakıldıgında fındık yağı saglıklı yaşamda yeri olan degerli bir yağ oldugu görülmektedir.
kaynak = fındık.com
