Kredi Kartlı Ankesörlü Telefon

1. Giriş
Çağdağ bir tüketim aracı olan kredi kartlarının telefon makinalarında jeton veya telefon kartına alternatif olarak kullanılması gelişmiş ülkelerde uzunca bir süredir var olan bir hizmettir. Bu itibarla ülkemiz telekomunikasyon şebekesinde kurulu bulunan ankesörlü makinalar üzerinde benzer hizmeti verebilmek amacıyla 1993 yılı Temmuz ayında Müdürlüğümüzde başlatılan çalışmada büyük mesafeler kat edilmiş ve kısa sürede tamamlanma aşamasına gelinmiştir. Hazırlanan prototip tasarım 1994 yılı Temmuz ayında sahada denenmesi için Ulus Merkez Postanesine kurulmuş ve tüm denemelerden olumlu sonuçlar alınmıştır. Müdürlüğümüzde tasarımlanan Kredi Kartlı Telefon makinası mevcut U3 ankesörlü telefonlarını modife etmek esasına dayanmasına rağmen bu makinalar üzerinde %90'a varan oranda değişiklikler yapılmıştır. Yeniden bir telefon makinası tasarımlamaktansa var olan ankesörlü telefonları modife etmek çok daha avantajlı olduğu için böyle bir yola gidilmiştir. Bu çerçevede Müdürlüğümüzde yürütülen çalışma aşağıda ayrıntılı olarak anlatılmıştır.
2. Sistemin Yapısı
Visa, Mastercard vb. gibi kredi kartları ile çalışacak olan Kredi Kartlı Telefon sistemi bağlıca üç ana bölümden meydana gelmiş olup blok şeması Şekil-1'de görülmektedir. Birinci bölümde ankesörlü telefonun içerisine konulacak okuyucu birim kartları ve makinası içinde uygun bir yere yerleştirilecek standart bir ISO manyetik kart okuyucusu (ISO track2), ikinci bölümde kredi kartının geçerliliğini denetleyen bir Kart Merkezi ve üçüncü bölümde ise Kart Merkezlerini denetleyen bir Ana Merkez bulunmaktadır.
2.1. Okuyucu Birim
Müdürlüğümüz tarafından tadil edilmiş olan U3 ankesörlü telefon makinalarının içine ek olarak kurulan manyetik kart okuyucusu (swipe-type) ankesör tarafına eklenen devrenin bir parçasını olu?turmaktadır. İç piyasadan temini mümkün olan bu manyetik kart okuyucular International Standart Organization-ISO kodlama formatındaki (ISO 7811/2) kredi kartlarını okuyabilmektedirler. Bankalarca verilen bütün kredi kartlarının uyması gereken bu manyetik şerit kodlama formatı (Two-frequency coherent phase recording) şekil 2'de gösterilmiştir.



Bu tip okuyucular küçük boyutlarından dolayı ankesörün içine kolaylıkla kurulabilmektedir. Müdürlü?ümüzde daha önce gerçekleştirilen bir proje çerçevesinde, manyetik kart okuyucularının yaklaşık beş misli bir büyüklüğe sahip olan optik okuyucular, U3 ankesörlü telefon makinalarının dışına kurularak kolaylıkla çalıtırılmış ve halen 82 adet makina 20 il içinde çalışmaktadır.
Ankesör tarafında bulunan okuyucu birim kartları dört ayrı parçadan oluşmuştur. Bunlar ; adaptasyon kartı, güç kartı, gösterge kartı ve ses kartıdır. Bu kartlardan adaptasyon kartı; bir mikrodenetleyici etrafında toplanmış tümleşik devreler, Kart Merkezi ile telefon hattı üzerinden iletişimi sağlayacak devre ve ankesörün ana kartına müdahele edecek tümleşik devrelerden oluşmuştur. Bunun görevi manyetik okuyucudan gelen sinyalleri (veri + senkronizasyon) çözmek, kartın geçerliliğini anlamak için ön testler yapmak ve Kart Merkezine bağlanarak kartın geçerliliğini sorgulamaktır. Bunun yanısıra telefon makinasının içindeki ana kartın bazı noktalarına müdahale ederek (optik izolasyon sağlanarak) aboneye konuşma ortamı sağlamak, abonenin konuşma süresince kontör bilgilerini toplamak ve bunları uygun bir zamanda Kart Merkezine bildirmekte görevleri arasındadır. Gösterge kartı ile ses kartı kullanıcıya yönelik mesajların yazılı ve sözlü olarak iletilmesini sağlarlar. Bunların kontrolü yine adaptasyon kartı tarafından yapılır.
Manyetik okuyucudan çözülmek üzere adaptasyona kartına gelen sinyaller yine ISO 7812 kodlama formatı çerçevesinde Binary Code Decimal (BCD) koda çevrilmekte ve bu kodların anlamlarıda ISO 7813 formatı kullanılarak değerlendirilmektedir. Ankesörün ana kartına yapılan arabağlantı birimi ile yapay olarak jeton varlığının gösterilmesi, böylece aboneye numara çevirme olanağının sağlanması ve bu arada gelen ücretlendirme sinyallerinin hattı kesmemesi sağlanmıştır. şekil 3' de kredi kart okuyucu birimi kurulmuş ankesörlü makina ve Kart Merkezine bağlantısı gösterilmiştir.
2.2. Kart Merkezi
İki adet kişisel bilgisayar, yazıcı, telefon kartları ve PC kartından oluşan Kart merkezinin asıl görevi kara liste testini gerçekleştirmek ve abonelerin konuşmalarına ait dökümü yazıcıdan çıkararak, ilgili bankaya iletimini sağlamaktır. Bu merkezde ayrıca telefon makinalarının kullanım oranlarının yer aldığı istatistiki bilgilerde tutulmakta, böylece az kullanılan makinaların gerektiğinde yerleri değiştirilebilecektir. Bunların yanısıra bu merkezden telefon makinaları izlenerek, arızaların zamanında giderilmesi de mümkündür.
Kredi kartlarının geçerliliğini tespit eden kara liste testi kişisel bilgisayarın disk'inde tutulan ve aracı bankadan alınan çalıntı veya hileli kart numaralarının bulunduğu kara listedeki kart numaraları ile abonenin numarasının karşılaştırılması ve bunun sonucunun kredi kartlı ankesörlü telefona bildirilmesi işlemlerinden oluşur. Kara listenin haftada bir kez güncellenmesi planlanmaktadır.
Bilgisayarın telefon kartları ile olan haberleşmesi halihazırda RS232 seri portlar üzerinden 9.6 kbit/s hızında PC karty vasıtası ile yapılmaktadır. Tasarımlanan yapı ile telefon makinası kullanıcısının sorgulama için en fazla 10 saniye beklemesi gerekmektedir.



Şekil 3. Kredi kartlı ankesör ve kart merkezine bağlantısı - Şekli daha yakından görmek için üzerine tıklayınız...
Konuşma akışı

• Ahizenin kaldırılması
  Kartın okuyucudan geçirilmesi
  Akıllı birim tarafından kart analizinin yapılması
  Kara liste testi için telefon hattı üzerinden merkeze bağlanılması
  Kara liste testinin sonucunun alınması
  Olumlu test sonucunda konuşma ortamının sağlnaması için ankesöre müdahele
  Numara çevirme ve konuşmanın başlaması
  Konuşma süresince kontür gösterimi ve bunların depolanması
  Konuşmanın bitimi

Şekil 4. Kart merkezi ana merkez bağlantısı
Döküm alma servisinin temel görevi belirli aralıklar ile ilgili bankaya gönderilecek faturaların yazıcıdan çıkarılmasını sağlamaktadır. Bunun sıklığı ilgili banka ile yapılacak olan anlaşmaya bağlı olmasına rağmen haftada bir kez olarak planlanmaktadır. Dolayısıyla ankesörlerden gelen faturalandırma bilgileride bir hafta boyunca bilgisayarda saklanacaktır. Faturalamalarda ortaya çıkabilecek itirazlar düşünülerek abonelerin konuşmalarına ait ayrıntılı bilgiler (aranılan numara, konuşma süresi vs.) yine bu merkezde tutulmaktadır. Kart Merkezinde karşılaşılabilecek sorunlardan biri, aynı anda birden fazla ankesörden kara liste testi için talep geldiğinde, kullanıcıların bekleme sürelerinin azda olsa artmasıdır. Bu süre Kart merkezindeki donanımın yapısına bağlı oldu?u kadar, kara liste testi telefon hattı üzerinden yapıldığından bu birime bağlı telefon hattı sayısı ile de yakından ilintilidir. Yukarıda açıklandığı üzere tasarımlanan donanım ile bekleme süresi en aza indirgenmiş ve böylece boş hat yakalandıktan sonra abonenin sorgulanma süresi 10 saniyenin altına çekilmiştir. Bu süreye santralda olabilecek gecikmeler dahil değildir çünkü bu süreleri kestirmek trafiğe ve bağlı bulunan santrale göre değişmektedir.
Kart Merkezi ile ankesör arasındaki iletişim (sorgulama, ücretlerin gönderilmesi, makina testi) hata oranı sıfır olacak şekilde çok frekanslı arama sinyalleri ile (dial tone multi frequency-DTMF) gerçekleştirilmektedir. Kart Merkezinin blok şeması şekil 4'te verilmiştir.

Şekil 5. Kart merkezi blok diyagramı
2.3. Ana Merkez
Bu merkezin görevi modem vasıtasıyla Kart Merkezlerine bağlanmak ve bunların denetimini (kara liste yüklemesi, faturalama bilgilerinin toplanması v.s.) sağlamaktır. Ana Merkez ile Kart Merkezi arasındaki ilişki şekil 4' te verilmiştir.



3. Sistemin Yararları
Böyle bir sistemin en büyük yararı ucuz olmasıdır. Sistemin ankesör bölümü gözönüne alınmadığında toplam maliyet dışarıdan alınacak benzerlerine oranla yaklaşık 1/10 oranında daha ucuzdur. Tüm malzemelerin iç piyasadan temin edilebilmesi yedek malzeme sorununuda ortadan kaldırmaktadır. Sistemin ankesör tarafının maliyeti hesaplanırken buna U3 ankesörlü telefon makinasının fiyatının en fazla %10'luk bir kısmının yansıması söz konusudur, zira U3 makinalarının tadili %90'lara varmakta ve tadili edilen parçaların tamamı Müdürlüğümüz tarafından üretilmektedir. Bu açıdan bakıldığında da ankesör tarafının maliyeti yurt dışından alınabilecek benzerlerine oranla yine yaklaşık 1/10 nispetinde olmaktadır.
Merkezi birimin fiyatında bir karşılaştırma yapıldıdında ise Müdürlüğümüzde gerçekleştirilen sistemin maliyeti 1/10 dan çok daha ucuza gelmektedir. Sorgulama için merkezlere fazladan kablo çekilmemeside bu tip merkezleri kurma ve işletme açısından büyük önem taşımaktadır.
Kart sorgulama işlemi için bankalara doğrudan (on-line) bağlantı yapılmadığından küçük miktarlardaki işlem hacmi sebebiyle bankaların meşgul edilmeyecek olmasıda sistemin diğer bir yararıdır. Ayrıca sistem yapısındaki değişikliklere karşıda son derece esnektir.