Eleji Nedir?

Morpa Genel Kültür Ansiklopedisi & MsXLabs.org

Eleji

Eski Yunan'da bir dizesi altı, ikincisi beş ölçülü olan beyitlerle oluşturulan uyaksız şiir. Eleji İ.Ö. 7. yüzyılda İyonya'da ortaya çıktı. Başlangıçta şölenlerde flüt eşliğinde şarkı olarak söyleniyordu. İçerik bakımından ağıtların dışında ahlâk, politika, tarih, efsane, aşk, duygular vb. gibi geniş bir motifler yelpazesinin işlendiği eleji türü, Roma ebediyatında mitoloji ve ağıtların yanı sıra, öncelikle sevgiliye duyulan özlemi dile getirir oldu. Rönesans döneminde eleji türü yeniden canlandı. Fransa'da Villon ve Ronsard, İtalya'da Tasso ve Ariosto, İspanya'da Lope De Vega, elejiyi yaygınlaştırdılar. 18. yüzyılda önce İngiltere'de Milton,Goldsmith, Young ve Gray, sonra Fransa'da A. Chénier, Almanya'da Klopstock, Goethe, Schiller ve Hölderlin ile doruğuna ulaştı. 19. ve 20. yüzyıllarda eleji türünde yapıt veren şairler arasında özellikle Grillparzer, Mörike, Shelley, Tennyson, J. Ramon Jiménez, Garcia Lorca, Rilke sayılabilir.
Örneğin, Rainer Maria Rilke'nin "Duino Elegies" adlı bir kitabı vardır.

Tanınmış bir kişinin, bir arkadaşın ya da sevilen bir kişinin ölümünden duyulan üzüntüyü anlatan lirik şiir türüdür. İngilizce'de elegy (Ağıt) diye geçer.
Genel anlamda, insanın ölümlülüğü temasını işleyen, birbirini izleyen bir vurgulu iki vurgusuz heceli ayaklardan oluşan beşli ve altılı ölçüyle yazılan ve konuyla sınırlı olmayan şiire verilen addır. Modern Batı edebiyatında bu terim şiirin içeriğinden çok ölçüsünü belirtir. Alman edebiyatında ölçü özelliği öne çıkarken, İngiliz edebiyatında şiir türü olarak tanınır. Örneğin, Milton’un okul arkadaşı Edward King’in ölümü üzerine yazdığı "Lycidas" (1838) bu kapsamdadır.
Eleji, modern şiirde de sık rastlanan önemi bir şiirsel anlatım biçimidir. Örneğin, Rainer Maria Rilke'nin "Duino Elegies" adlı bir kitabı vardır.