Tarihte Bugün - Sayfa 22

29 EYLÜL

1499- İnebahtı Kalesi fethedildi.
1902- Fransız romancı Emile Zola öldü.
1911- Trablusgarp topraklarının İtalya'nın eline
geçmesiyle sonuçlanan ve İtalya ile Osmanlı devletini
karşı karşıya getiren Trablusgarp Savaşı başladı.
1923- Filistin'de İngiliz mandası resmen yürürlüğe girdi.
1929- Muhsin Ertuğrul'un yönettiği ''Ankara Postası''
filminin ilk gösterimi İstanbul'da yapıldı.
1933- Komünist Enternasyonal Genel Sekreteri Georgi
Dimitrov'un suçlandığı Almanya Meclisi Reichstag'ın
yakılması soruşturmasında öteki sanık Marinus
Van Der Lubbe, yangını çıkardığını itiraf etti.
1960- Demokrat Parti kapatıldı.
1972- Milliyet Sanat dergisinin ilk sayısı çıktı.
1984- Yönetmen Atıf Yılmaz, 1984'te ''Bir Yudum Sevgi'',
bir yıl sonra da ''Dul Bir Kadın'' adlı filmleriyle iki
yıl üst üste Altın Portakal Ödülü'nü aldı.
1992- Hakkari'nin Şemdinli ilçesi Derecik Jandarma
Karakoluna saldıran teröristlerden 200'ü öldürüldü.
1994- Eski Adalet Bakanı ANAP'lı Mehmet Topaç,
Ankara'daki avukatlık bürosunda, yasadışı Dev-Sol örgütü
üyesi oldukları iddia edilen 4 kişinin silahlı
saldırısında öldü.
2003- Gazeteci Tuğrul Şavkay vefat etti.

2 EKİM

1187- Selahaddin Eyyubi, Kudüs'ü zapt ederek 88 yıllık
Frank işgaline son verdi.
1608- Modern teleskopun prototipi Jan Lippershey
tarafından yapıldı.
1730- III. Ahmet'in halledilmesiyle I. Mahmut tahta
çıktı.
1730- Divan şairi Nedim, 48 yaşında öldü.
1836- Darwin, Brezilya, Galapagos Adaları ve Yeni
Zelanda'yı kapsayan 5 yıllık gezisinden İngiltere'ye döndü.
Bu çalışmaları, 1859'da yayımlayacağı ''Türlerin Kökeni'' adlı
çalışmasının kaynağını oluşturdu.
1923- İstanbul'a 13 Kasım 1918'de gelen ve 16 Mart 1920'de
kenti tamamen işgal eden İtilaf Devletleri'nin
son birlikleri, Dolmabahçe rıhtımından gemilere binerek
kenti terk ettiler.
1953- Batı Almanya, NATO'ya kabul edildi.
1957- Orta Doğu Teknik Üniversitesi'nin temeli atıldı.
1963- Sivas Kongresi Heyeti Temsiliye üyelerine ve
Birinci TBMM üyelerine aylık bağlayan kanun kabul
edildi.
1963- Kurtuluş Savaşı komutanlarından Refet Bele öldü.
1964- Bilim adamları, sigaranın kanser nedeni
olabileceği yönündeki bulguları açıkladılar.
1970- Ankara'da, Merkezi Antlaşma Örgütü CENTO binasına
bomba atıldı.
1973- Operet sanatçısı, besteci Cemal Sahir
Kehlibağcıoğlu 73 yaşında öldü.
1974- Eski Milli Birlik Komitesi üyesi General Cemal
Madanoğlu ve arkadaşları Sıkıyönetim Askeri
Mahkemesi'ndeki ''Cunta'' davasında beraat ettiler.
1975- ABD, Türkiye'ye konulan silaha ambargosunu kısmen
kaldırdı.
1976- Dünya Ağır Sıklet Boks Şampiyonu Muhammed Ali Clay
İstanbul'a geldi.
1984- 12 Eylül 1980 sonrası ilk grev Tuzla'da iki
tersanede başladı.
1985- Aktör Rock Hudson, AIDS'e yenik düşerek 59 yaşında
Beverly Hills'deki evinde öldü.
1989- TV-3 ile GAP TV yayına başladı.
1992- Ege Denizi'ndeki tatbikatlar sırasında, ABD'ye ait
uçak gemisi Saratoga'dan atılan iki füze ''Muavenet
Muhribi''ne isabet etti; gemi komutanıyla beraber 5
denizci şehit oldu, 13 personel yaralandı.
2005- Ressam Münip Özben vefat etti.

4 EKİM

1535- İncil'in tamamının İngilizce'ye ilk çevirisi İsviçre'de tamamlandı.
1669- Ressam Rembrant 63 yaşında öldü.
1675- Hollandalı bilim adamı Christian Huygens cep saatinin patentini aldı.
1789- Parisli kadınlar Versailles Sarayı'na yürüdü.
1883- İstanbul'u Paris'e bağlayan Orient Express ilk yolculuğuna çıktı.
1905- Orville Wright, uçakla 33 dakika havada kalarak, ilk uçan adam
unvanını kazandı.
1911- İlk halk asansörü Londra'nın Earl's Court metro istasyonunda hizmete
başladı.
1922- Himayei Hayvanat Cemiyeti adıyla Türkiye'deki hayvanları koruma amacı
güden ilk dernek kuruldu.
1923- Anadolu Müstakil Türk Ortodoksları lideri Papa Eftim, Milli Hükümeti
destekleyen beyannamesini yayınladı.
1926- Medeni Kanun yürürlüğe girdi.
1931- Chester Gould tarafından yaratılan ''Dick Tracy'' komedi filminin ilk
gösterimi yapıldı.
1957- Sovyetler Birliği'nin ilk yapay uydu Sputnik'i fırlatmasıyla ABD ile
arasındaki uzay yarışı başladı.
1958- İlk transatlantik jet servisi, Londra ve New York arasında seferlerine
başladı.
1959- Dünya Serbest Güreş Şampiyonası Tahran'da yapıldı. Türkiye 57 ve 62
kiloda madalya aldı ve takım halinde Dünya İkincisi oldu.
1959- Sovyet uzay roketi Luna-3, Ayın görünmeyen yüzünün ilk fotoğraflarını
çekti.
1965- Küba lideri Fidel Castro, Che Guevara'nın emperyalizme karşı savaşmak
için Küba'dan ayrıldığını açıkladı.
1968- Ankara'da Orta Doğu Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi ve İdari
İlimler Fakültesinde boykot başladı.
1986- Türkiye, Avrupa İnsan Hakları Komisyonu'na kişisel başvuru hakkını
kabul etti.
1990- Ressam, Gazeteci Agop Arad 77 yaşında öldü.
1993- Rusya Federasyonu'nda Boris Yeltsin'e bağlı ordu birlikleri,
komünistlerin kapatma kararına karşı direndiği parlamento binasını bastı.
Moskova'da olağanüstü hal ilan edildi.

5 ekim..

1657- Osmanlı bilgini Katip Çelebi öldü.
1896- Avusturya gazetesi ''Wiener Presse'', Alman
fizikçi Wilhelm Roentgen'in yeni bir radyasyon çeşidi
(bugünkü bilinen adıyla ''x ray'') bulduğunu açıkladı.
1908- Bulgaristan, Osmanlı İmparatorluğu'ndan
bağımsızlığını ilan etti.
1908- Avusturya imparatorunun ilhak notasını
imzalamasıyla Bosna-Hersek, Osmanlı toprağı olmaktan
çıktı.
1911- İtalyan kuvvetleri Gelibolu'yu işgal etti.
1925- İlk Cumhuriyet Altını İstanbul Darphanesinde
basıldı. İlk para Mustafa Kemal Paşa'ya gönderildi.
1926- İstanbul Boğazı'nda trenler için vapur seferleri
başlatıldı.
1930- Dünyanın en büyük hava gemisi R.101 havada
patladı: 44 kişi öldü.
1931- Başbakan İsmet İnönü ile Dışişleri Bakanı Tevfik
Rüştü Aras'ın Yunanistan'ı ziyaretleri sırasında, 1930
Türk-Yunan Dostluk Antlaşması yürürlüğe konuldu.
1934- İspanya'da iç savaş başladı.
1947- Atina'da yapılan Akdeniz Atletizm Yarışmaları'nda
Türkiye birinci oldu.
1953- Türkiye, BM Güvenlik Konseyi'ne 40 oyla üye
seçildi.
1962- Beatles'ın ilk hit şarkısı ''Love me do'' piyasaya
çıktı.
1970- Enver Sedat, Mısır devlet başkanı oldu.
1979- İçişleri Bakanı Hasan Fehmi Güneş, bir aşk
skandalı sonucu hükümetten istifa etti.
1979- Filistin Kurtuluş Örgütü lideri Yaser Arafat
Ankara'ya geldi; FKÖ temsilciliği açıldı.
1988- Şili'de Pinochet rejimine karşı referandum yapıldı.
1989- Dalai Lama, Nobel Barış Ödülü'nü aldı.
1996- Besteci Fehmi Ege 76 yaşında öldü.
1997- Altın Portakal Film Festivali sonuçlandı. En iyi
film ödülünü Ferzan Özpetek'in yönettiği ''Hamam'' filmi
aldı.

6 EKİM

1605- Lala Mehmet Paşa komutasındaki Osmanlı ordusu,
Estergon Kalesi'ne girdi.
1889- Thomas Edison ilk hareketli resim gösterimini
gerçekleştirdi.
1923- Şükrü Naili Paşa komutasındaki Türk Birlikleri
İstanbul'a girdi; İstanbul düşman işgalinden kurtuldu.
1923- Damat Ferit Paşa, Fransa'nın Nis kentinde öldü.
1923- Amerikalı astronom Hubble, Andromeda Galaksisi'ni
keşfetti.
1926- Türkiye'de ilk uçak fabrikası Kayseri'de açıldı.
1930- I. Balkan Konferansı Atina'da toplandı.
1951- Sovyetler Birliği Devlet Başkanı Stalin, ülkesinin
atom bombasına sahip olduğunu açıkladı.
1963- ABD Başkanı Kennedy'nin eşi Jacquealine Kennedy
İstanbul'a geldi.
1964- Birinci Antalya Altın Portakal Film Şenliği
başladı.
1964- Karikatürist Kosma Togo 69 yaşında öldü.
1968- Şair, yazar ve psikolog Sabri Esat Siyavuşgil 61
yaşında öldü.
1969- Cumhuriyet gazetesinin sahibi ve gazeteci Doğan
Nadi öldü.
1971- 6. Akdeniz Oyunları, Cumhurbaşkanı Cevdet Sunay
tarafından İzmir'de törenle açıldı.
1981- Mısır Cumhurbaşkanı Enver Sedat, askeri bir tören
sırasında öldürüldü. Suikastı Müslüman Kardeşler örgütü
üstlendi.
1986- TV'nin ikinci kanalı çeşitli eğlence
programlarıyla resmen açıldı.
1990- Sosyaldemokrat Halkçı Parti (SHP) Parti Meclisi
üyesi Doç. Dr. Bahriye Üçok, kargoyla gönderilen bombalı
paketin patlaması sonucu 71 yaşında öldü.
1993- İşadamı Nejat Eczacıbaşı, ABD'de 80 yaşında öldü.

7 EKİM

1571- İnebahtı Deniz Savaşı kaybedildi.
1849- Şair ve öykü yazarı Edgar Allan Poe, Baltimore-Maryland'de 40 yaşında
öldü.
1936- Osmanlı devletinin son sadrazamı Tevfik Paşa İstanbul'da öldü.
1960- Ordu Foto Film Merkezi tarafından hazırlanan ''Düşükler Yassıada'da''
filmi basına gösterildi.
1966- İlk Türk otomobiline ''Anadol'' adı verildi.
1985- Besteci, piyanist ve orkestra yöneticisi Cemal Reşit Rey, 81 yaşında
öldü.
1985- Filistinli gerillalar Achille Lauro gemisini kaçırdı.
1987- TİP ve TKP birleşti; yeni kurulan TBKP'nin Onursal Başkanı Behice
Boran oldu.
1989- 26. Antalya Altın Portakal Film Festivali'nde ''Uçurtmayı
Vurmasınlar'' filmi 5 dalda ödül kazandı.
1993- Ünlü pop yıldızı Madonna, İstanbul İnönü Stadı'nda yaklaşık 50 bin
kişiye konser verdi.
2004- Tiyatro Sanatçısı İsmet Ay vefat etti.

1571. Hıristiyan Birleşik donanması ile, İnebahtı'da karşılaşan Osmanlı donanması yenildi.
1908. Osmanlı yönetimine başkaldıran Girit adası Yunanistan ile birleşti.
1926. İtalya'da faşist parti devlet partisi olduğunu açıkladı; her türlü muhalefet yasaklandı.
1928. İstanbul'da tramvay işçileri greve başladı. Grev 8 gün sürdü.
1940. Alman ve İtalyan askerleri Romanya'yı işgal etti.
1949. Demokratik Almanya Cumhuriyeti kuruldu.
1954. Türkiye Komünist Partisi davası sonuçlandı. Aralarında Mihri Belli ve Zeki Baştimar'ın da bulunduğu 131 sanık 1-10 yıl arasında değişen hapis cezalarına çarptırıldı.
Aynı gün Suna Kan, Cenevre'de yapılan uluslar arası keman yarışmasında birinci oldu.
1962. Diyarbakır'ın Suriçi mevkii "müze bölge" ilan edildi.
1980. Sol görüşlü Necdet Adalı ile sağ görüşlü Balgat katliamı sanığı Mustafa Pehlivanoğlu idam edildi.Eylül askeri darbesi sonrası 1980-1984 yılları arasında 50 kişi idam edildi. Kenan Evren'in "Hainleri asmayıp da besleyecek miyiz" sözü belleklerde yer etti.
1981. Antalya'da yapılan Altın Portakal Film Yarışması'nda Sinan Çetin'in "Çirkinler de Sever" filmi birinci oldu.
1986. Bülent Ecevit, hakkında açılan 31 soruşturma ve iki dava ile ilgili olarak 33 ifade verdi.
1987. Türkiye Komünist Partisi (TKP) ile Türkiye İşçi Partisi (TİP) birleşerek Türkiye Birleşik Komünist Partisi (TBKP) adını aldı.
1989. 26. Antalya Altın Portakal Film Festivali sonuçlandı. "Uçurtmayı Vurmasınlar" filmi 5 dalda ödül aldı.
1991. Türkiye'nin Atina Büyükelçiliği Basın Ataşesi Yardımcısı Çetin Görgü öldürüldü. Olayı 17 Kasım örgütü üstlendi.
1993. Madonna İstanbul'da. Ünlü pop yıldızı İstanbul İnönü Stadı'nda 50 bin kişiye konser verdi.
1996. Vicdani retçi Osman Murat Ülke tutuklandı.


Bugün Doğanlar:
1885. Atom bombasını yapanlardan,Danimarkalı nükleer fizikçi Niels Bohr.
1931. Nobel barış ödülü sahibi Güney Afrikalı rahip Desmond Tutu.

Bugün Ölenler:
1849. Amerikalı yazar ve ozan Edgar Allen Poe.
1936. Son Osmanlı sadrazamı Tevfik Paşa.
1985. Besteci ve orkestra yöneticisi Cemal Reşit Rey.
1989. Amerikalı aktris Bette Davis.

9 EKİM

1690- Belgrad yeniden Osmanlı egemenliğine girdi.
1855- Isaac Singer dikiş makinesi motorunun patentini
aldı.
1937- Nazilli Basma Fabrikası, Atatürk'ün de katıldığı
törenle açıldı.
1944- Başbakan Şükrü Saracoğlu, Anıtkabir'in temelini
attı.
1944- İngiltere, Çin, ABD ve Sovyetler Birliği,
''Birleşmiş Milletler''in kurulacağını açıkladılar.
1953- Amerikalı kadın yüzücü Florance Chadwick,
Çanakkale Boğazı'nın Nara Burnu ile Eceabat arasını 1
saat 50 dakikada yüzdü.
1960- Yassıada'daki sanıklarla ilgili fotoğraflar basına
gösterildi.
1967- Arjantinli gerilla lideri, Küba Devrimi
önderlerinden Ernesto Che Guevara 39 yaşında Bolivya'da
öldürüldü.
1971- Deniz Gezmiş ve 17 arkadaşı idama mahkum edildi.
1978- Ankara Bahçelievler'de 7 TİP'li genç katledildi.
1983- Milli Güvenlik Kurulu yetkilerini düzenleyen yasa
çıktı. 1961'den beri yürürlükte olan Kurulun yapısı
''danışma'' ile sınırlı olmaktan çıkarıldı.
1988- Kültür Bakanlığı, 36 sanatçıyı ''devlet
sanatçısı'' ilan etti. Yaşar Kemal, Fazıl Hüsnü
Dağlarca, Hüseyin Gezer, Füreya Koral, Zühtü Müritoğlu
ve Lütfi Ömer Akad bu unvanı reddettiler.
1989- Yazar Yusuf Atılgan 68 yaşında öldü.
1997- Nobel Edebiyat Ödülü, İtalyan oyun yazarı Dario
Fo'ya verildi.
2004- Türk Hava Kurumu tarafından Eskişehir'in İnönü
ilçesinde düzenlenen ''3. Türkiye Hava Oyunları''nda
433.5 metrekare ile bugüne kadar gökyüzünde
açılan en büyük bayrakla atlayış yapan THK paraşütçüsü
Hakan Zengin, Guinness Rekorlar Kitabı'na girmeye hak
kazandı.