Pepee benzeri çocuklara faydalı olacak çizgi filmler önerir misiniz?

HANGİ ÇİZGİ FİLM YARARLI, HANGİSİ ZARARLI?

Uzm. Psk. Tarık Solmuş: "Bir çizgi film ya da çizgi animasyonun kısaca iki temel yapısının, içeriğinin, temasının olması gerektiği söylenebilir..."


21 Haziran 2015 Pazar 13:51

Öncelikle, o film çocukta bilişsel / düşünsel / zihinsel / zeka gelişimini destekleyici, besleyici, öğretici ögeler taşımalı, örneğin olaylar arasında bağ kurabilmesini, sorun çözebilmesini, üretkenliğini geliştirebilmesini, mantıksal çıkarsamalar yapabilmesini sağlamalıdır.

Ve elbette bir çizgi film çocuğun duygusal / sosyal / vicdan gelişimine hizmet etmeli; ona yakınlık, başkalarının haklarına saygı, empati, kendine güven, bağlılık, arkadaş / akran dayanışması, yardımlaşma, sosyal destek, olumlu değerlerin gelişmesi gibi noktalarda önemli birer rol modeli olmalıdır.

Aşağıda, yaklaşık 370 çizgi film analiz edilerek öncelikle bu 2 temel amaca hizmet eden 39 film önerisine yer verilmiştir.

Sonra özellikle suç ve şiddet eksenli; çocukları örneğin haksız rekabete, yıkıcılığa, aldatmaya, çatışmaya yönlendirebilecek 90 filme değinilmiştir. Çocukların gelişimi açısından herhangi bir yönde yani olumlu ya da olumsuz belirgin bir etkisi olmayan, diyelim ki “sade, sadece bir çizgi film” olan filmler çalışma kapsamının dışında bırakılmış; bu nedenle de toplam 129 filme yer verilmiştir.

En sonda da karakterinin / karakterlerinin belirli bir psikolojik soruna / bozukluğa sahip olduğu görülen çizgi filmlere / animasyonlara yer verilmiştir. Her filmin hemen yanına da çok kısaca, izleyen çocuklara kazandıracağı temel psikolojik temalar, boyutlar yazılmıştır. Sadece 1-2 bölümünde ya da 3-4 sahnesinde örneğin şiddet ya da yardımlaşma teması bulunan filmler belirli bir kategoriye konulmamıştır; bir psikolojik öğenin o çizgi filmin ana teması olmasına, bütününde yer almasına özen gösterilmiştir.

Türkçe dublajı olmayan ya da artık bir şekilde ulaşılamayan / ulaşılamayacak da olan filmlerin analize alınmadığını söylemek gerekir. Son olarak; tüm bu çizgi filmlerin online olarak izlenebileceği web adresleri de en altta kaynak olarak verilmiştir.



A. YARARLI / İŞLEVSEL ÇİZGİ FİLMLER

ABBY CAREFUL: Bilişsel Gelişim, Aşırı Tüketim Eleştirisi

AFACAN BEŞLER: Yaratıcılık, Sorun Çözme, Farklı Seçenekleri Değerlendirerek Öğrenme, Hayal Gücünün Gelişmesi, Arkadaşlık, Bağlılık, Dayanışma

AFACAN VE YEDİ KAFADARLAR: Olumlu Rekabet, Ekip Çalışması, Arkadaşlık, Dayanışma, Yardımseverlik, Sosyal Destek, Adalet Duygusu

ANGELINA BALLERINA: Yaratıcılık, Sanata Duyarlılık, Sanatsal Aktarım, Olumlu Sosyal Değerler

ARI MAYA: Olumlu Sosyal Değerler

AYI YOGİ: Ekip Çalışması, Arkadaşlık, Dayanışma

BABAR VE BADOU: Olumlu Sosyal Değerler

BAYAN MALLARD’IN MACERALARI: Hayatı Keşfetme, Araştırmacı Kişilik, Yaratıcılık, Mantıksal Çıkarsamalar Yapma, Soyut Düşünme

BİLGİN KÖPEK: Sözel ve Sayısal Zeka, Bilişsel Gelişim, Matematiksel Düşünme

BORA USTA: Yaratıcılık, Ekip Çalışması, Sorun Çözme, Bağlanma

CAILLOU: Bilişsel ve Duygusal Gelişim

CİCİKİ: Aile içi İlişkiler, Bilişsel ve Duygusal Gelişim

CONNİ: Bilişsel Gelişim

ÇİLEK KIZ: Olumlu Sosyal Değerler, Arkadaşlık, Bağlılık, Duygusal Gelişim

DENİZ PRENSESLERİ: Olumlu Sosyal Değerler, Duygusal Gelişim

DİNAZOR TRENİ: Bilişsel Gelişim

DOKİ: Bilişsel Gelişim

Dr. DOTTIE ve İLAÇLARI: Bilişsel Gelişim

ELA: Duygusal ve Bilişsel Gelişim

GÜRÜLTÜCÜ ASLAN RAA RAA: Olumlu Sosyal Değerler, Duygusal ve Bilişsel Gelişim

JESS İLE BİLMECE: Olumlu Sosyal Değerler, Bilişsel ve Duygusal Gelişim

JETGİLLER: Aile Dinamikleri, Olumlu Sosyal Değerler, Yaratıcılık, Hayal Dünyasının Gelişmesi

KAHVERENGİ AYICIK: Aile Dinamikleri, Olumlu Sosyal Değerler, Bilişsel Gelişim

KRATT KARDEŞLER: Yaratıcılık, Soyut Düşünme

LELİKO: Bilişsel ve Duygusal Gelişim

NİLOYA: Bilişsel ve Duygusal Gelişim, Sorun Çözme, Empati, Olumlu Sosyal Değerler

OKYANUS KAŞİFİ OLLY: Bilişsel Gelişim, Akıl Yürütme

OLİVER'İN MACERALARI: Bilişsel Gelişim, Akıl Yürütme

PAK ile PIRPIR: Bilişsel Gelişim

PEPEE: Olumlu Sosyal Değerler, Bilişsel ve Duygusal Gelişim

PİNGU: Bilişsel Gelişim

PİSİ: Bilişsel Gelişim

PRENSES SOFİA: Duygusal Gelişim

SCOOBY DOO: Yaratıcılık, Bilişsel ve Duygusal Gelişim

ŞİRİNLER: Olumlu Sosyal Değerler, Yakınlık, Bağlılık, Dayanışma, Kardeşlik Duygusu

TAŞ DEVRİ: Aile içi İlişkiler, Bağlılık, Sorumluluk Duygusu

TİP VE AİLESİ: Aile İçi İlişkiler, Kuralların Önemi

ÜÇÜZLER: Bilişsel Gelişim

VİKİNGLER: Bilişsel Gelişi

B. ZARAR VEREBİLECEK ÇİZGİ FİLMLER

9. SINIF NİNJA RANDY CUNNINGHAM: Suç, Şiddet

ADALET TAKIMI: Suç, Şiddet

AVATAR: Suç, Şiddet

AY SAVAŞÇISI: Suç, Şiddet

AYI BERNARD: Suç, Şiddet, Yıkıcı Rekabet, Kıskançlık, Yalan Söyleme

BAHÇE DUVARININ ÖTESİNDE: Suç, Şiddet

BAKUGAN: Suç, Şiddet

BARBIE: Kusursuz Güzellik, Fiziksel Çekimin Abartılması, Mükemmel Beden Ölçüleri

BASKETÇİLER: Yıkıcı Rekabet, Çatışma, Şiddet

BEN 10 OMNİVERSE: Suç, Şiddet

BEYBLADE BEYRAİDERZ / BEYBLADE SHOGUN STEEL / BEYWHEELZ: Suç, Şiddet

BOYSTER : Suç, Şiddet

BRANDY VE BAY BIYIK: Çatışma, Şiddet, Çevreye Zarar Verme

CARS TOONS: Yıkıcı Rekabet, Şiddet

CLARENCE: Suç, Şiddet, Toplumsal Kuralların İhlali, Başkalarının Haklarına Saygısızlık, Aşırı Yeme Davranışlar

CLONE WARS: Çatışma, Şiddet

CRAMP TWINS: Suç, Çatışma, Şiddet, Öfke Patlamaları

DANNY PHANTOM: Suç, Şiddet

DEX HAMİLTON: Suç, Şiddet

DINOFROZ : Şiddet, Korku

DOGSTAR: Suç, Şiddet

DRAMA ADASI: Çatışma, Rekabet

EDGAR & ELLEN: Şiddet, Korku

EJDER AVCILARI: Suç, Şiddet, Korku

ESRARENGİZ KASABA: Suç, Şiddet, Korku

FIGARO PHO: Şiddet, Korku

FLAPJACK: Önyargı, Suç, Şiddet, Korku

GORMITI: Suç, Şiddet

GÖL KAMPÇILARI : Şiddet, Korku

HAPPY TREE FRIENDS: 2000: Şiddet, Korku

HAYRİ CANAVARGİL: Korku

HE-MAN: Suç, Şiddet, Korku

HUNTİK: Şiddet, Korku

IRON MAN: Suç, Şiddet

JANGEUMUN RÜYASI: Suç, Şiddet

JIBBER ve JABBER : Şiddet, Korku

JOHNNY TEST: Korku, Suç, Şiddet

JUNIPER LEE: Kıskançlık, Haset, Şiddet,

KARATECİ FARELER: Şiddet

KID vs. KAT: Şiddet, Korku, Yıkıcı Rekabet

KIKA & BOB: Suç, Çatışma, Şiddet

KIM POSSIBLE: Suç, Şiddet

KOD ADI AFACANLAR: Korku, Şiddet

KORKAK SİNCAP: Korku, Şiddet, Önyargı

L.O.S.E.: Suç, Şiddet

LARVA: Korku, Şiddet

LEGEND OF KORRA: Korku, Şiddet

LEON: Korku, Şiddet

LILO ve STITCH: Şiddet

MAGI-NATION : Şiddet, Korku

MATT HATTER CHRONICLES: Suç, Şiddet, Kahramanlık

MAX STEEL: Suç, Şiddet

METAJETS : Şiddet, Korku

MİXELS: Korku, Şiddet

MONSTER BUSTER CLUB: Şiddet, Korku

MONSUNO: Suç, Şiddet

NARUTO: Korku, Şiddet

NINJA KAPLUMBAĞALAR: Şiddet, Korku

OGGY: Korku, Şiddet

ÖRÜMCEK ADAM: Şiddet, Korku

PACMAN ve HAYALET MACERALARI: Şiddet, Korku

PINKY AND THE BRAIN: Korku, Şiddet

POKEMON: Şiddet, Korku

POP SECRET: Şiddet, Korku

POPPIXIE: Şiddet, Korku

POWERFULL GIRLS: Korku, Şiddet

QUACK PACK: Şiddet, Korku

REDAKAI: Suç, Şiddet

SAMURAY JACK: Korku, Şiddet

SECRET SATURDAYS: Korku, Şiddet

SHAOLIN GÜNLÜKLERİ: Korku, Şiddet

SHE-RA: Şiddet, Korku

SLUGTERRA: Korku, Şiddet

SLUGTERRA: Şiddet, Korku

SPIROU ve FANTASIO: Şiddet, Korku

STAR WARS: Korku, Şiddet

SUPER NORMAL: Korku, Şiddet

T.U.F.F. PUPPY: Şiddet, Korku

TAZMANYA CANAVARI: Şiddet, Korku

TEME REIS: Şiddet

TENKAİ ŞÖVALYELERİ: Korku, Şiddet

THE SIMPSONS: Aile Dinamikleri

THUNDER CATS: Şiddet, Korku

TOTALLY SPIES: Suç, Şiddet

TRANSFORMERS: Suç, Şiddet

VOLTRAN: Suç, Şiddet

WINX CLUB: Şiddet, Korku

WOODLIES: Korku, Şiddet

YU-GI-OH!: Şiddet, Korku

ZIPIRLAR: Suç, Şiddet



C. OLASI ZARARLI / BİR PSİKOLOJİK SORUNU ya da BOZUKLUĞU AKTARAN ÇİZGİ FİLMLER

Bu kategorideki çizgi filmler çocukların bilinç dünyasına doğrudan bir zarar verme gücüne sahip olmasalar da karakterlerin onlar tarafından birer rol modeli olarak alındıkları durumda; davranışları doğru olarak kabul edilip örnek alınıp içselleştirildiğinde çeşitli sorunlar ya da uyumsuzluklar yaratabilecek olan, bu nedenle de potansiyel olarak zararlı çizgi filmlerdir. Örneğin “Temel Reis”teki “Safinaz” karakterizasyonu aşırı zayıf, kilo almaktan korkan, hiç yemek yemeyen bir anoreksiktir. Onun gibi olmak isteyebilecek bir kız çocuğu için de olumsuz bir rol modelidir.

1. ŞEKER KIZ CANDY: Kronik terk edilme ve reddedilme kaygıları, “aşırı fedakarlık” / “olgunluk”, “affedicilik” görünümlü egoyu / ihtiyaçlarını bastırma zorunluluğu, kendini koruyamama / savunmama, aslında değersizliğin, savunmasızlığın, çaresizliğin ya da yalnızlığın rasyonalizasyonuyla; Bağlanma Kaygısı

2. SAFİNAZ: Yeme Bozukluğu

3. PEPÉ LE PEW: Kendine odaklılık, reddedilmeyi kabul etmeme, flörtöz yapı, artmış cinsel ilgi, aşırı gurur gibi özelliklerle; Narsisistik Kişilik

4. BUGS BUNNY: Anlık duygusal değişimler, dürtüsel / kontrolsüz ve manüpilatif davranışlarla da; Sınırda ve Antisosyal Kişilik

5. MARVİN THE MARTİAN: Antisosyal Kişilik ve Sanrısal Bozukluk

6. GRANNY: Sıcakkanlılığı, Şaman dans ve Kung-fu ustalığı, kuşlara fısıldayan kadın haliyle de Sanrısal Bozukluk ve Alzheimer

7. PORKY PIG: Aşırı titizliliği, temizliği, kaygısı ve kelimeleri arka arkaya tekrarlama davranışlarıyla da; OKB

8. DAFFY DUCK: Aşırı enerjik hali, kolaylıkla dikkatinin dağılabiliyor olması, güvensizliği, sosyal becerilerinin gelişmemiş olması, duygu durumunda anlık değişimler, sanrılar, dağınık düşünce çağrışımlarıyla da; ADHD, Şizofreni ve Paranoid Kişilik

9. YOSEMITE SAM: Kontrolsüzlüğü, dürtüsel davranışları, öfke patlamaları, kural tanımamazlığı, saldırganlığı, her sorunu şiddetle çözme yönelimi, başkalarının haklarına saygısızlığı ve hazzı erteleyememesi özellikleriyle; Antisosyal Kişilik

10. CHARLIE BROWN: İnsanlara yakınlaşma kaygısı, kendine olan güvensizliği, kronik reddedilme beklentisiyle de; Kaçınan Kişilik

11. BATMAN: Ebeveynlerinin ölümüne tanıklık etmesinin de getirdiği Travma Sonrası Stres Bozukluğu

12. HULK/BRUCE BANNER: Dissosiyatif Kimlik Bozukluğu (Çoğul Kişilik)

13. DORA MARQUEZ: Dissosyatif Füg

14. HOMER SIMPSON: Anlık nöbet ya da atak biçiminde gelen öfke patlamaları, saldırganlıklarla Aralıklı Patlayıcı Bozukluk

15. GLENN QUAGMIRE: Seks Bağımlılığı

16. JOHNNY BRAVO: Narsisistik Kişilik

17. ARIEL, LITTLE MERMAID: İşe yarar olsun ya da olmasın, bulduğu her şeyi biriktirip saklamasıyla İstifçilik (Hoarding)

18. SPONGEBOB: Motor ya da okuma-yazma becerilerini öğrenmekte, tamamlamakta zorlanma, el-göz koordinasyonun zayıflığı, sürekli tekrara ihtiyaç duyma, yaşıtlarından ziyade yaşça büyüklerle iletişim kurma, onları taklit etmeyle belirgin; Williams Sendromu

19. PIGLET (WINNIE THE POOH): Yaygın Kaygı Bozukluğu

20. RABBIT (WINNIE THE POOH): OKB

21. EEYORE (WINNIE THE POOH): Distimi / Depresyon

 

Kaynak: Uzm. Psk. Tarık Solmuş,  https://www.facebook.com/tarik.solmu