ARKAİZM a. (fr. archaisme). 1. Daha önceki bir döneme ilişkin bir biçimi, yapıyı, sözcüğü kullanma. —2.Kullanıldığı dönemden önceki zamanlara ilişkin dinsel bir biçimin, yapının, sözcüğün, vb. niteliği; bu niteliği taşıyan sözcük, yapı: Üslup arkaizmi; Bu yazarın kullanımlarında birçok arkaizm vardır. (Bk. ansikl. böl.)
—Psikan.->ESKİLLİK.
—ANSİKL. Dilbil. Dilin evrimi, ses, sözcük, biçim, sözdizim düzlemlerinde değişikliklere yol açar. Belli bir dönemde, yok olmuş ya da yok olmaya yüz tutmuş bir dizgenin bulunması yada kullanılması bir arkaizm etkisi yaratır. Sesçil arkaizmden pek söz edilmez, çünkü bu alandaki ayrılıklar zamansal olmaktan çok, uzamsal (yerel ağızlar) niteliklidir. Buna karşılık, yazım düzlemindeki arkaizmler (neş'e) hemen eski dile çağrışım yaptıran öğeler olarak algılanır. Ama, arkaizm en sık biçimde, sözlüksel ve dilbilgisel alanlarda kullanılır. Ortadan kalkmış bir sözcüğün kullanımıyla (evet yerine beli) ya da yeni bir sözcüğü yok olmuş bir anlamda kullanarak (ev yerine beyt) sözlük düzleminde arkaizm yapılır. Dilbilgisinde arkaizm ise anlamdarüdeğil biçimden kaynaklanır: kimi adılların kaybolması (Gelin varalım şol yiğidi tutup getirelim), ki biçimine dönüşen kim bağlacının kaybolması (Sen kim gelesin meclise bir yer mi bulunmaz...),tekil ikinci kişi emir eki -gel-gil'in bugün kullanılmaması (al-gel, git-çr//) vb Hem geleneklere bağlılığın hem de gelenekleri kuşaktan kuşağa iletmenin büyük bir dilsel durgunluk yarattığı hukuk ve din metinlerinde arkaizm çok sık görülür Edebiyatta, okur üstünde belli bir etki yaratmaya ve belli bir tür bildirişim sağlamaya yönelik arkaizm, standart dilden uzak- laşır.Türkçenin özleşmesi sürecinde sözcük üretiminde kimi arkaik sözcükler can- landırılmıştır (erdem, budun, acun vb.).
Arkaizm (edebiyat)
Arkaizm dilin, artık kullanılmaz olmuş eski sözcükleri, deyimleri ya da eski söz dizimine özgü biçimlerini anlatımda kullanma sanatıdır. (bkz. Aşnılık. Eskilik. Çağaşım)
Arkaizm, edebiyatın dışında belli bir jargon kullanılan alanlarda da (hukuk gibi) tercih edilir.
Örnekler:
—Psikan.->ESKİLLİK.
Sponsorlu Bağlantılar
Kaynak: MsXLabs.org & Büyük L.
Arkaizm (edebiyat)
Arkaizm dilin, artık kullanılmaz olmuş eski sözcükleri, deyimleri ya da eski söz dizimine özgü biçimlerini anlatımda kullanma sanatıdır. (bkz. Aşnılık. Eskilik. Çağaşım)
Arkaizm, edebiyatın dışında belli bir jargon kullanılan alanlarda da (hukuk gibi) tercih edilir.
Örnekler:
- şimdi yerine imdi
- bilgisayar yerine kompütür
- pantolon yerine pantol gibi
Vikipedi, özgür ansiklopedi
🌘 🚀