Tat alma nasıl gerçekleşir?

Tat alma nasıl gerçekleşir?

İnsanda tat duyusunu alan organ dildir. Dili örten epitel dokuda tat alma cisimcikleri bulunur. Tat alma cisimcikleri tat duyusuna hassas duyu almaçlarını barındırır. Bir besin maddesinin tadının alınabilmesi için tat veren maddelerin tükürük içinde çözünmüş olması gerekir. Ağza alınan madde almaç hücrelerini uyarır. Bu durum almaçlara çok yakın bulunan duyu sinirlerinde impuls oluşmasına yol açar. Beynin ilgili merkezine iletilen bilgi ile tat algılanır. İnsanlar tatlı, acı, ekşi ve tuzlu olmak üzere dört temel tat duyusunu ayırt ederler. Bu tatları ayırt etmeyi sağlayan almaçlar dilde bazı bölgelerde daha çok bulunur.Tatlı ve tuzlu dilin ön tarafında, acı dilin gerisinde, ekşi dilin yanlarında daha çok hissedilir.

Tat duyusunun alınması için, dilin üzerine çok hususi yapıda alıcı (receptör) sinir uçları yerleştirilmiştir. Tomurcuklar şeklinde çıkıntılar yapan bu alıcıların değişik tipleri dilin farklı bölgelerine hikmetli şekilde yerleştirilmiştir. Tatlı maddeleri hissedecek potansiyele sahip alıcılar, dilin yan kenarlarına ve ön kısmına, tuzluluğu hissedecek olanlar orta kısmına, ekşi ve acı maddelere hassas alıcılar da, arka kısmına yerleştirilmiştir.


Tat tomurcuklarının yüksekliği 30–70 µm, çapları ise 25–40 µm arasında değişir. Bir tomurcukta sayıları 10–50 arasında değişen alıcı hücreler yer alır. Ağza alınan enva-i çeşit maddenin kimyevî hususiyetleri yanında, sıcak-soğuk gibi tesirleriyle ortaya çıkan tahriş ediciliği sebebiyle harap olup ölen alıcı hücreler, yaklaşık on gün içinde yenilenir. İhtiyarların; "Hiç ağzımın tadı yok!" veya "Yediklerimin tadını alamıyorum!" gibi zaman zaman yaptıkları şikâyetlerin temel sebebi, dildeki tat tomurcuklarının sayısının yaşlandıkça azalmasıdır. Genç bir insanın dilinde 9.000 kadar tat tomurcuğu bulunurken, yaşlı birinde bu sayı 4.000 kadardır.

DEVAMI Dil Nedir? Dilin Yapısı ve Görevleri